Αστρονομική ναυσιπλοΐα

Ως αστρονομική ναυσιπλοΐα (αγγλικά: celestial navigation‎‎· αποδίδεται και ως αστρονομική ναυτιλία) χαρακτηρίζεται γενικά η μέθοδος κατά την οποία η ασφαλής πλεύση και κατ΄ επέκταση το στίγμα ενός πλοίου προσδιορίζεται από την παρατήρηση ουρανίων σωμάτων. Η αστρονομική ναυσιπλοΐα διαφέρει από την ακτοπλοΐα στο ότι ο προσδιορισμός του στίγματος γίνεται με τη βοήθεια ουράνιων σωμάτων αντί για σημεία ξηράς και, επίσης, στο ότι εφαρμόζεται στην ωκεανοπλοΐα, δηλαδή σε πλεύσεις πολύ μακριά από ακτές. Κύρια όργανα που χρησιμοποιούνται είναι οι αστρολάβοι και οι εξάντες.

Η χρήση του εξάντα, του αρχαίου οργάνου πλοήγησης το οποίο αξιοποιεί κάτοπτρα, στηρίζεται στην αρχή της διπλής ανάκλασης και εκτιμά με μεγάλη ακρίβεια τη γεωγραφική θέση, κρίνεται σε ορισμένες περιπτώσεις αναγκαία εξαιτίας των φόβων διείσδυσης χάκερ στα ηλεκτρονικά συστήματα GPS. Σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή, κάθε ουράνιο σώμα βρίσκεται ακριβώς πάνω από ένα σημείο στην επιφάνεια της Γης. Το γεωγραφικό πλάτος και μήκος αυτού του σημείου είναι γνωστό ως η γεωγραφική του θέση, η οποία μπορεί να προσδιοριστεί από πίνακες για το έτος αυτό. Η μετρούμενη γωνία μεταξύ του ουράνιου σώματος και του ορατού ορίζοντα σχετίζεται άμεσα με την απόσταση μεταξύ της γεωγραφικής θέσης του ουράνιου σώματος και της θέσης του παρατηρητή.