Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Αρτηριακή υπέρταση

{{Πληροφορίες ασθένειας
|  Όνομα           = Υπέρταση
|  εικόνα          = Grade 1 hypertension.jpg
|  λεζάντα        = Αυτόματο [[σφυγμομανόμετρο|πιεσόμετρο]] μπράτσου που δείχνει την [[αρτηρία|αρτηριακή]] υπέρταση (δείχνει [[συστολική αρτηριακή πίεση]] 158&nbsp;mmHg, [[διαστολική αρτηριακή πίεση]] 99&nbsp;mmHg και [[καρδιακός ρυθμός|καρδιακό ρυθμό]] 80 παλμών το λεπτό).
|  DiseasesDB   = 6330
| ICD10           = {{ICD10|I|10||i|10}},{{ICD10|I|11||i|10}},{{ICD10|I|12||i|10}},<br/>{{ICD10|I|13||i|10}},{{ICD10|I|15||i|10}}
|  ICD9           = {{ICD9|401}}
|  OMIM           = 145500
|  MedlinePlus    = 000468
|  eMedicineSubj  = med
|  eMedicineTopic = 1106
|  eMedicine_mult = {{eMedicine2|ped|1097}} {{eMedicine2|emerg|267}}
|  MeshID         = D006973
}}
Η '''υπέρταση''' ('''HTN''') ή '''υψηλή αρτηριακή πίεση''', μερικές φορές '''αρτηριακή υπέρταση''', είναι μία [[χρόνια πάθηση|χρόνια]] [[πάθηση]] κατά την οποία η [[αρτηριακή πίεση]] στις [[αρτηρία|αρτηρίες]] είναι αυξημένη. Αυτή η αύξηση της πίεσης κάνει την [[καρδιά]] να εργάζεται πιο εντατικά από το φυσιολογικό για να κυκλοφορεί το αίμα μέσω των αιμοφόρων αγγείων. Η αρτηριακή πίεση περιλαμβάνει δύο μετρήσεις, τη συστολική και τη διαστολική, που εξαρτώνται από το εάν ο [[καρδιακός μυς]] συστέλλεται (συστολή) ή χαλαρώνει μεταξύ των παλμών (διαστολή). Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση σε κατάσταση ηρεμίας κυμαίνεται από 100 έως 140&nbsp;[[mmHg]] συστολική (ανώτατη μέτρηση) και από 60 έως 90&nbsp;mmHg διαστολική (κατώτατη μέτρηση). Υπάρχει υψηλή αρτηριακή πίεση εάν είναι μονίμως σε επίπεδα 140/90&nbsp;mmHg ή παραπάνω.

Η υπέρταση ταξινομείται είτε ως [[ιδιοπαθής υπέρταση|πρωτογενής (ουσιαστική) υπέρταση]] είτε ως [[δευτεροπαθής υπέρταση]]. Περίπου το 90–95% των περιπτώσεων κατηγοριοποιούνται ως "πρωτογενής υπέρταση", που σημαίνει υψηλή αρτηριακή πίεση χωρίς προφανές [[υποκείμενο αίτιο|υποκείμενο ιατρικό αίτιο]].<ref name="pmid10645931">{{cite journal |author=Carretero OA, Oparil S |title=Essential hypertension. Part I: Definition and etiology |journal=Circulation |volume=101 |issue=3 |pages=329–35 |year=2000 |month=January |pmid=10645931 |url=http://circ.ahajournals.org/content/101/3/329.long |doi=10.1161/01.CIR.101.3.329}}</ref> Άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν τα νεφρά, τις αρτηρίες, την καρδιά ή το ενδοκρινικό σύστημα προκαλούν το υπόλοιπο 5–10% των περιπτώσεων (δευτεροπαθής υπέρταση).

Η υπέρταση είναι ένας σημαντικός [[παράγοντας κινδύνου]] για το [[εγκεφαλικό επεισόδιο|εγκεφαλικό]], το [[έμφραγμα του μυοκαρδίου]] (καρδιακή προσβολή), την [[καρδιακή ανεπάρκεια]], τα [[ανεύρυσμα|ανευρύσματα]] των αρτηριών (π.χ., [[ανεύρυσμα αορτής]]), την [[περιφερική αρτηριακή νόσος|περιφερική αρτηριακή νόσο]] και είναι η αιτία της [[χρόνιας νεφρικής νόσος|χρόνιας νεφρικής νόσου]]. Ακόμα και η μέτρια αύξηση της αρτηριακής πίεσης σχετίζεται με το μειωμένο [[προσδόκιμο ζωής]]. Οι αλλαγές στον τρόπο διατροφής και ζωής μπορούν να βελτιώσουν τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και να μειώσουν τον κίνδυνο των επιπλοκών που σχετίζονται με την υγεία. Ωστόσο, συχνά είναι απαραίτητη η λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε άτομα για τα οποία οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι αναποτελεσματικές ή ανεπαρκείς.

==Κατάταξη==
{| class="wikitable" style = "float: right; margin-left:15px; text-align:center"
|-
! rowspan=2 | Κατάταξη (JNC7)<ref name="JNC7">{{cite journal |author=Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, ''et al.'' |title=Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure |journal=Hypertension |volume=42 |issue=6 |pages=1206–52 |year=2003 |month=December |pmid=14656957 |doi=10.1161/01.HYP.0000107251.49515.c2 |url=http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.long |date= |accessdate=2012-08-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120520105829/http://hyper.ahajournals.org/content/42/6/1206.long |archivedate=2012-05-20 |url-status=dead }}</ref>
! colspan=2 | Συστολική πίεση
! colspan=2 | Διαστολική πίεση
|-
! [[mmHg]]
! [[Πασκάλ (μονάδα)|kPa]]
! mmHg
! kPa
|-
| Φυσιολογική
| 90–119
| 12–15.9
| 60–79
| 8.0–10.5
|-
| Προϋπέρταση
| 120–139
| 16.0–18.5
| 80–89
| 10.7–11.9
|-
| Υπέρταση σταδίου 1
| 140–159
| 18.7–21.2
| 90–99
| 12.0–13.2
|-
| Υπέρταση σταδίου 2
| ≥160
| ≥21.3
| ≥100
| ≥13.3
|-
| [[Μεμονωμένη συστολική υπέρταση]]
| ≥140
| ≥18.7
| <90
| <12.0
|}

===Ενήλικες===
Στα άτομα 18 ετών και άνω, η υπέρταση ορίζεται ως η σταθερά υψηλότερη από την αποδεκτή φυσιολογική αξία (που σήμερα είναι 139&nbsp;mmHg η συστολική, 89&nbsp;mmHg η διαστολική: βλέπε πίνακα — Κατάταξη (JNC7)) μέτρηση της συστολικής και/ή διαστολικής αρτηριακής πίεσης. Εάν οι μετρήσεις προέρχονται από 24ωρη [[περιπατητική παρακολούθηση|παρακολούθηση σε κίνηση]] ή στο σπίτι, χρησιμοποιούνται χαμηλότερα όρια (135&nbsp;mmHg για τη συστολική ή 85&nbsp;mmHg για τη διαστολική).<ref name="NICE127 full">{{cite book |author=National Clinical Guidance Centre |title=Hypertension (NICE CG 127) |publisher=[[National Institute for Health and Clinical Excellence]] |chapter=7 Diagnosis of Hypertension, 7.5 Link from evidence to recommendations |page=102 |date=August 2011 |url=http://www.nice.org.uk/nicemedia/live/13561/56007/56007.pdf |accessdate=2011-12-22 |first= |year= |location= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130723014309/http://www.nice.org.uk/nicemedia/live/13561/56007/56007.pdf |archivedate=2013-07-23 |url-status=dead }}</ref> Οι πρόσφατες διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για την υπέρταση έχουν επίσης δημιουργήσει κατηγορίες χαμηλότερα από το φάσμα της υπέρτασης για να υποδείξουν τους αλλεπάλληλους κινδύνους όταν υπάρχουν υψηλές αρτηριακές πιέσεις στο φυσιολογικό φάσμα. Το JNC7 (2003)<ref name="JNC7"/> χρησιμοποιεί τον όρο ''προϋπέρταση'' για την μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο φάσμα 120–139&nbsp;mmHg συστολική και/ή 80–89&nbsp;mmHg διαστολική, ενώ οι Κατευθυντήριες Οδηγίες ESH-ESC (2007)<ref name=ESH-ESC>{{cite journal |author=Mancia G, De Backer G, Dominiczak A, ''et al.'' |title=2007 ESH-ESC Practice Guidelines for the Management of Arterial Hypertension: ESH-ESC Task Force on the Management of Arterial Hypertension |journal=J. Hypertens. |volume=25 |issue=9 |pages=1751–62 |year=2007 |month=September |pmid=17762635 |doi=10.1097/HJH.0b013e3282f0580f |url=}}</ref> και BHS IV (2004)<ref name=BHSIV>{{cite journal |author=Williams B, Poulter NR, Brown MJ, ''et al.'' |title=Guidelines for management of hypertension: report of the fourth working party of the British Hypertension Society, 2004-BHS IV |journal=J Hum Hypertens |volume=18 |issue=3 |pages=139–85 |year=2004 |month=March |pmid=14973512 |doi=10.1038/sj.jhh.1001683 |url=}}</ref> χρησιμοποιούν τις βέλτιστες, φυσιολογικές και υψηλές φυσιολογικές κατηγορίες για την υποδιαίρεση των πιέσεων που είναι χαμηλότερες από 140&nbsp;mmHg η συστολική και 90&nbsp;mmHg η διαστολική. Η υπέρταση υποκατηγοριοποιείται επίσης ως εξής: το JNC7 κάνει διαχωρισμό υπέρτασης σταδίου Ι, υπέρτασης σταδίου ΙΙ και μεμονωμένης συστολικής υπέρτασης. Η [[μεμονωμένη συστολική υπέρταση]] σχετίζεται με την αυξημένη συστολική πίεση σε συνδυασμό με φυσιολογική διαστολική πίεση και είναι συνηθισμένη στα ηλικιωμένα άτομα.<ref name="JNC7"/> Οι Κατευθυντήριες Οδηγίες ESH-ESC (2007)<ref name=ESH-ESC /> και BHS IV (2004),<ref name = BHSIV /> ορίζουν ένα τρίτο στάδιο (στάδιο ΙΙΙ) υπέρτασης για τα άτομα των οποίων η συστολική αρτηριακή πίεση υπερβαίνει το 179&nbsp;mmHg ή η διαστολική πίεση είναι πάνω από 109&nbsp;mmHg.

Η υπέρταση κατατάσσεται ως "ανθεκτική" εάν τα [[φάρμακο|φάρμακα]] δεν μειώνουν την αρτηριακή πίεση στα φυσιολογικά επίπεδα.<ref name="JNC7"/>

===Νεογνά και βρέφη===
Η υπέρταση στα [[νεογνό|νεογνά]] είναι σπάνια και συμβαίνει στο περίπου 0,2 έως 3% των νεογνών. Η αρτηριακή πίεση δεν μετριέται τακτικά στα υγιή νεογέννητα.<ref name=Dionne>{{cite journal |author=Dionne JM, Abitbol CL, Flynn JT |title=Hypertension in infancy: diagnosis, management and outcome |journal=Pediatr. Nephrol. |volume=27 |issue=1 |pages=17–32 |year=2012 |month=January |pmid=21258818 |doi=10.1007/s00467-010-1755-z |url=}}</ref> Η υπέρταση είναι περισσότερο κοινή στα νεογέννητα υψηλού κινδύνου. Πρέπει να ληφθεί υπόψη μία ποικιλία παραγόντων, όπως η ηλικία της κύησης, η ηλικία μετά τη σύλληψη και το [[βάρος κατά τη γέννηση]] όταν λαμβάνεται η απόφαση εάν μία τιμή αρτηριακής πίεσης είναι φυσιολογική σε ένα νεογνό.<ref name=Dionne />

===Παιδιά και έφηβοι===
Η υπέρταση εμφανίζεται αρκετά συχνά σε παιδιά και εφήβους (2–9% ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και την εθνικότητα)<ref>{{cite journal |author=Din-Dzietham R, Liu Y, Bielo MV, Shamsa F |title=High blood pressure trends in children and adolescents in national surveys, 1963 to 2002 |journal=Circulation |volume=116 |issue=13 |pages=1488–96 |year=2007 |month=September |pmid=17846287 |doi=10.1161/CIRCULATIONAHA.106.683243 |url=}}</ref> και σχετίζεται με μακροπρόθεσμους κινδύνους κακής υγείας.<ref name=fourth>{{cite journal |author= |title=The fourth report on the diagnosis, evaluation, and treatment of high blood pressure in children and adolescents |journal=Pediatrics |volume=114 |issue=2 Suppl 4th Report |pages=555–76 |year=2004 |month=August |pmid=15286277 |doi= |url=}}</ref>
Σήμερα συστήνεται να ελέγχεται η αρτηριακή πίεση των παιδιών άνω των τριών ετών όποτε υφίστανται ιατρική φροντίδα ή εξετάσεις. Η υψηλή τιμή της αρτηριακής πίεσης πρέπει να επιβεβαιώνεται σε επαναλαμβανόμενες επισκέψεις πριν χαρακτηριστεί ένα παιδί υπερτασικό.<ref name = fourth /> Η αρτηριακή πίεση αυξάνεται κατά την παιδική ηλικία όσο περνούν τα χρόνια και έτσι η υπέρταση ορίζεται ως μέση συστολική ή διαστολική πίεση σε τρεις ή περισσότερης περιπτώσεις ίση με ή ανώτερη από το 95ο εκατοστημόριο που είναι κατάλληλο για το φύλο, την ηλικία και το ύψος του παιδιού. Η προϋπέρταση στα παιδιά ορίζεται ως μέση συστολική ή διαστολική αρτηριακή πίεση που είναι υψηλότερη από ή ίση με το 90ο εκατοστημόριο, αλλά χαμηλότερη από το 95ο εκατοστημόριο.<ref name=fourth />

Στους εφήβους, προτείνεται να γίνει διάγνωση και κατάταξη της υπέρτασης και της προϋπέρτασης χρησιμοποιώντας τα κριτήρια που ισχύουν για τους ενήλικες.<ref name=fourth />

==Σημάδια και συμπτώματα==
Η υπέρταση σπάνια εμφανίζει συμπτώματα και η αναγνώρισή της συνήθως γίνεται μέσω [[προσυμπτωματικός έλεγχος|προσυμπτωματικού ελέγχου]] ή όταν το άτομο αναζητά φροντίδα για κάποιο άσχετο πρόβλημα υγείας. Μερικά άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση αναφέρουν [[πονοκέφαλος|πονοκεφάλους]] (ειδικά στο πίσω μέρος του κεφαλιού και κατά τις πρωινές ώρες), καθώς και [[ζαλάδα]], [[ίλιγγος|ίλιγγο]], [[εμβοές]] (βόμβο ή σφύριγμα στα αυτιά), διαταραχές στην όραση ή [[λιποθυμικό επεισόδιο|λιποθυμικά επεισόδια]].<ref name=Fisher2005>{{cite book |author1=Kasper, Dennis L. |author2=Braunwald, Eugene |author3=Hauser, Stephen |author4=Longo, Dan |author5=Jameson, J. Larry |author6=Fauci, Anthony S. |title=Harrison's Principles of Internal Medicine|edition=16th |year=2005 |publisher=McGraw-Hill |location=New York, NY |isbn=0-07-139140-1 |pages=1463–81 |chapter=Hypertensive vascular disease}}</ref>

Κατά την [[σωματική εξέταση]] μπορεί κανείς να υποπτευθεί υπέρταση όταν εντοπίζεται [[υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια]] κατά την εξέταση του [[οπτικός βυθός|οπτικού βυθού]] στο πίσω μέρος του ματιού με την χρήση [[οφθαλμοσκόπηση]]ς.<ref name=Wong2007>{{cite journal |author=Wong T, Mitchell P |title=The eye in hypertension |journal=Lancet |volume=369 |issue=9559 |pages=425–35 |year=2007 |month=February |pmid=17276782 |doi=10.1016/S0140-6736(07)60198-6}}</ref> Κλασικά, η σοβαρότητα των μεταβολών της υπερτασικής αμφιβληστροειδοπάθειας  βαθμολογείται με Ι-ΙV, παρόλο που οι ηπιότεροι τύποι μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες στον μεταξύ τους διαχωρισμό.<ref name=Wong2007/> Τα ευρήματα της οφθαλμοσκόπησης μπορούν επίσης να υποδείξουν πόσο καιρό έχει υπάρξει ένα άτομο υπερτασικό.<ref name=Fisher2005/>

===Δευτεροπαθής υπέρταση===
Μερικά επιπλέον σημάδια και συμπτώματα μπορούν να υποδείξουν [[δευτεροπαθής υπέρταση|δευτεροπαθή υπέρταση]], η οποία είναι υπέρταση που οφείλεται σε αναγνωρίσιμο αίτιο όπως οι [[νεφροπάθεια|ασθένειες των νεφρών]] ή οι [[ενδοκρινική νόσος|ενδοκρινολογικές ασθένειες]]. Για παράδειγμα, η παχυσαρκία στο θώρακα και την κοιλιά, η [[δυσανεξία στη γλυκόζη]], το [[πανσεληνοειδές πρόσωπο]], η εναπόθεση λίπους στο οπίσθιο τμήμα του λαιμού και οι [[ερυθροϊώδεις ραβδώσεις]] υποδεικνύουν [[σύνδρομο του Κούσινγκ]].<ref name=ABC>{{cite book |author1=O'Brien, Eoin |author2=Beevers, D. G. |author3=Lip, Gregory Y. H. |title=ABC of hypertension |url=https://archive.org/details/abcofhypertensio0000unse |publisher=BMJ Books |location=London |year=2007 |pages= |isbn=1-4051-3061-X |oclc= |doi= |accessdate=}}</ref> Οι [[θυρεοειδοπάθεια|ασθένειες του θυρεοειδούς]] και η [[ακρομεγαλία]] μπορούν επίσης να προκαλέσουν υπέρταση και έχουν χαρακτηριστικά συμπτώματα και σημάδια.<ref name="ABC" /> Ένας κοιλιακός [[ήχος (ιατρική)|ήχος]] μπορεί να υποδεικνύει [[στένωση νεφρικής αρτηρίας]] (στένωση των αρτηριών που τροφοδοτούν τα νεφρά). Η αυξημένη αρτηριακή πίεση στα πόδια ή οι καθυστερημένοι ή απόντες [[παλμοί της μηριαίας αρτηρίας]] μπορεί να υποδεικνύουν [[στένωση του ισθμού της αορτής]] (στένωση της αορτής σχεδόν αμέσως μετά την καρδιά). Η υπέρταση που ποικίλει σε μεγάλο βαθμό με πονοκεφάλους, αίσθημα παλμών, ωχρότητα και εφίδρωση θα πρέπει να προκαλεί υποψίες [[φαιοχρωμοκύττωμα|φαιοχρωμοκυττώματος]].<ref name="ABC" />

===Κρίσεις υπέρτασης===
Η σημαντικά αυξημένη αρτηριακή πίεση (που είναι ίση ή μεγαλύτερη από τη συστολική 180 ή τη διαστολική 110 και μερικές φορές ονομάζεται κακοήθης ή επιταχυνόμενη υπέρταση) αναφέρεται ως "[[κρίση υπέρτασης]]". Οι αρτηριακές πιέσεις που υπερβαίνουν αυτά τα επίπεδα υποδεικνύουν υψηλό κίνδυνο επιπλοκών. Τα άτομα με αρτηριακές πιέσεις αυτού του φάσματος μπορεί να μην έχουν συμπτώματα, αλλά είναι πιθανότερο να αναφέρουν πονοκεφάλους (22% των περιπτώσεων) <ref>{{cite journal |author=Papadopoulos DP, Mourouzis I, Thomopoulos C, Makris T, Papademetriou V |title=Hypertension crisis |journal=Blood Press. |volume=19 |issue=6 |pages=328–36 |year=2010 |month=December |pmid=20504242 |doi=10.3109/08037051.2010.488052 |url=}}</ref> και ζαλάδες απ’ ό,τι ο γενικός πληθυσμός.<ref name=Fisher2005/> Τα άλλα συμπτώματα της κρίσης υπέρτασης μπορεί να περιλαμβάνουν οπτική επιδείνωση ή [[δύσπνοια]] λόγω καρδιακής ανεπάρκειας ή ένα γενικό αίσθημα αδιαθεσίας λόγω νεφρικής ανεπάρκειας.<ref name="ABC" /> Τα περισσότερα άτομα που παθαίνουν κρίσεις υπέρτασης είναι γνωστό ότι έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση, αλλά πρόσθετα αίτια μπορεί να έχουν οδηγήσει σε απότομη άνοδο.<ref name=Marik2007>{{cite journal |author=Marik PE, Varon J |title=Hypertensive crises: challenges and management |journal=Chest |volume=131 |issue=6 |pages=1949–62 |year=2007 |month=June |pmid=17565029 |doi=10.1378/chest.06-2490 |url=http://chestjournal.chestpubs.org/content/131/6/1949.long |date= |accessdate=2012-08-31 |archiveurl=https://archive.today/20121204174126/http://chestjournal.chestpubs.org/content/131/6/1949.long |archivedate=2012-12-04 |url-status=dead }}</ref>

Μία "υπερτασική έκτακτη ανάγκη", που παλαιότερα ονομαζόταν "κακοήθης υπέρταση", λαμβάνει χώρα όταν υπάρχουν ενδείξεις άμεσης βλάβης σε ένα ή περισσότερα όργανα ως αποτέλεσμα της σημαντικά αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Αυτή η βλάβη μπορεί να περιλαμβάνει την [[υπερτασική εγκεφαλοπάθεια]], που προκαλείται από διόγκωση και δυσλειτουργία του εγκεφάλου και χαρακτηρίζεται από πονοκεφάλους και [[μεταβολή του επιπέδου συνείδησης]] (σύγχυση ή υπνηλία). Το [[οίδημα της οπτικής θηλής]] του αμφιβληστροειδούς και οι [[αιμορραγία οπτικού βυθού|αιμορραγίες]] και τα [[εξίδρωμα οπτικού βυθού|εξιδρώματα]] του βυθού είναι ακόμη ένα σημάδι βλάβης σε όργανο-στόχο. Ο [[πόνος στο στήθος]] μπορεί να είναι ένδειξη βλάβης στον καρδιακό μυ (που μπορεί να εξελιχθεί σε [[έμφραγμα του μυοκαρδίου]]) ή μερικές φορές [[ρήξη αορτής|ρήξης στο εσωτερικό τοίχωμα της αορτής]]. Η δύσπνοια, ο βήχας και η απόχρεμψη πτυέλων με αίμα είναι χαρακτηριστικά σημάδια πνευμονικού οιδήματος. Αυτή η κατάσταση είναι ένα οίδημα του πνευμονικού ιστού που οφείλεται σε [[ανεπάρκεια της αριστερής κοιλίας]], δηλαδή σε αδυναμία της αριστερής κοιλίας της καρδιάς να αντλήσει επαρκή ποσότητα αίματος από τους πνεύμονες στο αρτηριακό σύστημα.<ref name=Marik2007/> Μπορεί επίσης να εμφανιστεί ταχεία επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας ([[οξεία νεφρική βλάβη]]) και  [[μικροαγγειοπαθητική αιμολυτική αναιμία]] (καταστροφή των κυττάρων του αίματος).<ref name=Marik2007/> Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαιτείται γρήγορη μείωση της αρτηριακής πίεσης για να σταματήσουν οι εξελισσόμενες βλάβες στα όργανα.<ref name=Marik2007/> Αντίθετα, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η αρτηριακή πίεση χρειάζεται να μειωθεί γρήγορα στις υπερτασικές έκτακτες ανάγκες όπου δεν υπάρχει ένδειξη βλάβης σε όργανο-στόχο. Η υπερβολικά επιθετική μείωση της αρτηριακής πίεσης δεν είναι ακίνδυνη.<ref name="ABC" /> Η χρήση φαρμάκων από το στόμα για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης σταδιακά μέσα σε 24 έως 48 ώρες υποστηρίζεται στις υπερτασικές έκτακτες ανάγκες.<ref name=Marik2007/>

===Εγκυμοσύνη===
Η υπέρταση εμφανίζεται στο 8-10% περίπου των [[κύηση|κυήσεων]].<ref name="ABC" /> Οι περισσότερες γυναίκες με υπέρταση κατά την εγκυμοσύνη έχουν παρουσιάσει πρωτογενή αρτηριακή υπέρταση. Η υψηλή αρτηριακή πίεση κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι [[προεκλαμψία]]ς, μιας σοβαρής κατάστασης που εκδηλώνεται κατά το δεύτερο ήμισυ της εγκυμοσύνης, και στις λίγες εβδομάδες μετά τον τοκετό.<ref name="ABC" /> Η προεκλαμψία διαγιγνώσκεται από την αυξημένη αρτηριακή πίεση και την παρουσία [[πρωτεϊνουρία|πρωτεΐνης στα ούρα]].<ref name="ABC" /> Η προεκλαμψία παρουσιάζεται στο 5% περίπου των κυήσεων και ευθύνεται για το 16% σχεδόν του συνόλου των μητρικών θανάτων παγκοσμίως.<ref name="ABC" />  Η προ-εκλαμψία διπλασιάζει επίσης τον κίνδυνο θανάτου του μωρού.<ref name="ABC" /> Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα στην προεκλαμψία και εντοπίζεται από έλεγχο ρουτίνας. Όταν εκδηλωθούν τα συμπτώματά της,  τα πιο κοινά είναι [[κεφαλαλγία]], οπτικές διαταραχές (συχνά "φώτα που αναβοσβήνουν"), [[εμετός]], πόνος στο [[επιγάστριο]] και [[οίδημα]] (φουσκώματα). Η προεκλαμψία μπορεί περιστασιακά να εξελιχθεί στην απειλητική για τη ζωή [[εκλαμψία]]. Η εκλαμψία είναι μια υπερτασική έκτακτη ανάγκη και έχει ορισμένες σοβαρές επιπλοκές. Οι επιπλοκές αυτές περιλαμβάνουν απώλεια όρασης, πρήξιμο του εγκεφάλου, [[τονικο-κλονικές κρίσεις|κρίσεις]] ή [[σπασμός|σπασμούς]], [[νεφρική βλάβη]], [[πνευμονικό οίδημα]], και [[διάχυτη ενδαγγειακή πήξη]] (μια θρομβωτική διαταραχή).<ref name="ABC" /><ref name="urlHypertension and Pregnancy: eMedicine Obstetrics and Gynecology">{{cite web |url=http://emedicine.medscape.com/article/261435-overview |title=Hypertension and Pregnancy |author=Gibson, Paul |coauthors= |date=July 30, 2009 |work=eMedicine Obstetrics and Gynecology |publisher=Medscape |pages= |accessdate=2009-06-16}}</ref>

===Βρέφη και παιδιά===
[[Αναπτυξιακές διαταραχές]], κρίσεις, [[ευερεθιστότητα]], [[λήθαργος|έλλειψη ενέργειας]], και [[σύνδρομο βρεφικής αναπνευστικής δυσφορίας|αναπνευστικές δυσκολίες]]<ref name="urlHypertension: eMedicine Pediatrics: Cardiac Disease and Critical Care Medicine">{{cite web |url=http://emedicine.medscape.com/article/889877-overview |title=Hypertension |last1=Rodriguez-Cruz |first1=Edwin |last2=Ettinger |first2=Leigh M. |date=April 6, 2010 |work=eMedicine Pediatrics: Cardiac Disease and Critical Care Medicine |publisher=Medscape |pages= |accessdate=2009-06-16}}</ref> μπορεί να συνδέονται με υπέρταση σε νεογνά και νεαρά βρέφη. Σε μεγαλύτερα βρέφη και παιδιά, η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, ανεξήγητη [[ευερεθιστότητα]], [[κόπωση (ιατρική)|κόπωση]], [[αναπτυξιακές διαταραχές]], [[θολή όραση]], [[επίσταξη|ρινορραγία]] και [[παράλυση Bell|παράλυση προσώπου]].<ref name=Dionne/><ref name="urlHypertension: eMedicine Pediatrics: Cardiac Disease and Critical Care Medicine"/>

'''Ο ασθενής με Πνευμονική Υπέρταση μπορεί να:'''

-κάνει μεταμόσχευση πνεύμονα ή και διπλή πνεύμονα-καρδιάς, ώστε να ξεφύγει κάποια χρόνια από το θάνατο, εάν υπάρχει μεταμοσχευτικό πρόγραμμα στη χώρα που ζει ή εάν καλύπτεται η μετάβασή του σε άλλη χώρα του εξωτερικού.

-ζήσει καλύτερα τα, συνήθως, λιγοστά χρόνια που έχει μετά από μια τέτοια διάγνωση με ποιότητα ζωής, εάν συντελέσει όλος ο κρατικός και ανθρώπινος μηχανισμός για να αναγνωριστεί η νόσος του.

-γίνει αντιληπτός από την ελληνική κοινωνία εάν σταματήσει να είναι αόρατος.[http://www.iatropedia.gr/ygeia/mathete-ti-einai-pnevmoniki-ypertasi/57138/]

==Επιπλοκές==
{{Κύριο|Επιπλοκές της υπέρτασης}}
'''Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:'''

- δυσκολία στην αναπνοή ([[δύσπνοια]]), αρχικά κατά την άσκηση και τελικά και σε κατάσταση ηρεμίας

- κόπωση

- ζάλη ή λιποθυμία (συγκοπή)

- πίεση στο στήθος ή πόνος(άλγος)

- επίμονος ξηρός βήχας και βραχνάδα στη φωνή

- πρήξιμο (οίδημα) στους αστραγάλους, στα πόδια και τελικά στην κοιλιά (ασκίτης)

- γαλαζωπό χρώμα στα χείλη και στο δέρμα (κυάνωση)

- ταχυπαλμία ή αίσθημα παλμών της καρδιάς[[Εικόνα:Main complications of persistent high blood pressure el.svg|thumb|Διάγραμμα που απεικονίζει τις κύριες επιπλοκές της επίμονης αύξησης της αρτηριακής πίεσης.]]
Η αρτηριακή υπέρταση είναι ο σημαντικότερα προβλέψιμος παράγοντας κινδύνου πρόωρου θανάτου σε όλο τον κόσμο.<ref>{{cite web|title= Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks.|url=http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf|work=World Health Organization|year=2009|accessdate=10 February 2012}}</ref> Αυξάνει τον κίνδυνο για [[ισχαιμική καρδιοπάθεια]]<ref name=pmid12493255>{{cite journal |author=Lewington S, Clarke R, Qizilbash N, Peto R, Collins R |title=Age-specific relevance of usual blood pressure to vascular mortality: a meta-analysis of individual data for one million adults in 61 prospective studies |journal=Lancet |volume=360 |issue=9349 |pages=1903–13 |year=2002 |month=December |pmid=12493255 |doi= 10.1016/S0140-6736(02)11911-8|url=}}</ref> [[εγκεφαλικό επεισόδιο|εγκεφαλικά επεισόδια]],<ref name="ABC" /> [[περιφερική αγγειακή νόσος|περιφερική αγγειακή νόσο]],<ref name="pmid18375152">{{cite journal |author=Singer DR, Kite A |title=Management of hypertension in peripheral arterial disease: does the choice of drugs matter? |journal=European Journal of Vascular and Endovascular Surgery |volume=35 |issue=6 |pages=701–8 |year=2008 |month=June |pmid=18375152 |doi=10.1016/j.ejvs.2008.01.007}}</ref> και άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται: [[καρδιακή ανεπάρκεια]], [[αορτικό ανεύρυσμα]], διάχυτη [[αθηροσκλήρωση]] και [[πνευμονική εμβολή]].<ref name="ABC" /> Η αρτηριακή υπέρταση είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για [[γνωστικές διαταραχές]], [[άνοια]] και [[χρόνια νεφρική νόσο]].<ref name="ABC" /> 
Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν:
*[[Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια]]
*[[Υπερτασική νεφροπάθεια]]<ref name="pmid19330604">{{cite journal |author=Zeng C, Villar VA, Yu P, Zhou L, Jose PA |title=Reactive oxygen species and dopamine receptor function in essential hypertension |journal=Clinical and Experimental Hypertension |volume=31 |issue=2 |pages=156–78 |year=2009 |month=April |pmid=19330604 |doi=10.1080/10641960802621283}}</ref>

==Αίτια==
===Πρωτογενής υπέρταση===
Η πρωτογενής (ιδιοπαθής) αρτηριακή υπέρταση είναι η πιο συχνή μορφή υπέρτασης και αντιπροσωπεύει το 90-95% όλων των περιπτώσεων υπέρτασης.<ref name="pmid10645931"/> Σε όλες σχεδόν τις σύγχρονες κοινωνίες, η πίεση του αίματος αυξάνεται με τη [[γήρανση]] και υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να γίνει κανείς υπερτασικός σε μεγαλύτερη ηλικία.<ref>{{cite journal|last=Vasan|first=RS|coauthors=Beiser, A, Seshadri, S, Larson, MG, Kannel, WB, D'Agostino, RB, Levy, D|title=Residual lifetime risk for developing hypertension in middle-aged women and men: The Framingham Heart Study.|journal=JAMA: the journal of the American Medical Association|date=2002 Feb 27|volume=287|issue=8|pages=1003-10|pmid=11866648}}</ref> Η υπέρταση είναι αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων. Έχουν εντοπιστεί πολλά κοινά γονίδια με μικρές επιπτώσεις στην αρτηριακή πίεση,<ref>The International Consortium for Blood Pressure Genome-Wide Association Studies. Genetic variants in novel pathways influence blood pressure and cardiovascular disease risk. Nature 2011; 478: 103–109
doi:10.1038/nature10405</ref> καθώς και ορισμένα σπάνια γονίδια με σοβαρές επιπτώσεις στην αρτηριακή πίεση<ref>{{cite journal|last=Lifton|first=RP|coauthors=Gharavi, AG, Geller, DS|title=Molecular mechanisms of human hypertension.|journal=Cell|date=2001 Feb 23|volume=104|issue=4|pages=545-56|pmid=11239411}}</ref> όμως, η γενετική βάση της υπέρτασης δεν έχει γίνει δεόντως κατανοητή. Διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση. Παράγοντες που συνδέονται άμεσα με τον τρόπο ζωής και μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της αρτηριακής πίεσης περιλαμβάνουν τη μειωμένη πρόσληψη [[αλάτι|αλατιού]],<ref>{{cite journal|last=He|first=FJ|coauthors=MacGregor, GA|title=A comprehensive review on salt and health and current experience of worldwide salt reduction programmes.|journal=Journal of human hypertension|date=2009 Jun|volume=23|issue=6|pages=363-84|pmid=19110538}}</ref>  την αυξημένη κατανάλωση φρούτων και προϊόντων με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος ([[δίαιτα DASH]] - Διαιτητικές Προσεγγίσεις για να Ανακόψετε την Υπέρταση). [[Άσκηση]],<ref name="ReferenceA">Dickinson HO, Mason JM, Nicolson DJ, Campbell F, Beyer FR, Cook JV, Williams B, Ford GA. Lifestyle interventions to reduce raised blood pressure: a systematic review of randomized controlled trials. J Hypertens. 2006;24:215-33.</ref> [[απώλεια βάρους]]<ref name=HaslamJames>{{cite journal |author=Haslam DW, James WP |title=Obesity |journal=Lancet |volume=366 |issue=9492 |pages=1197–209 |year=2005 |pmid=16198769 |doi=10.1016/S0140-6736(05)67483-1}}</ref> και μειωμένη πρόσληψη [[οινοπνευματώδη ποτά|αλκοόλης]] βοηθούν επίσης στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.<ref>{{cite journal | author = Whelton PK, He J, Appel LJ, Cutler JA, Havas S, Kotchen TA ''et al.'' | year = 2002 | title = Primary prevention of hypertension: Clinical and public health advisory from The National High Blood Pressure Education Program | url = | journal = JAMA | volume = 288 | issue = 15| pages = 1882–8 | doi = 10.1001/jama.288.15.1882 | pmid = 12377087 }}</ref> Ο πιθανός ρόλος άλλων παραγόντων όπως [[άγχος]],<ref name="ReferenceA"/> κατανάλωση [[καφεΐνη]]ς,<ref>Mesas AE, Leon-Muñoz LM, Rodriguez-Artalejo F, Lopez-Garcia E. The effect of coffee on blood pressure and cardiovascular disease in hypertensive individuals: A systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2011;94:1113–26.</ref> και [[ανεπάρκεια βιταμίνης D]]<ref>{{cite journal |author=Vaidya A, Forman JP |title=Vitamin D and hypertension: current evidence and future directions |journal=Hypertension |volume=56 |issue=5 |pages=774–9 |year=2010 |month=November |pmid=20937970 |doi=10.1161/HYPERTENSIONAHA.109.140160 |url=}}</ref> είναι λιγότερο σαφής. Η [[αντίσταση στην ινσουλίνη]], η οποία είναι κοινή στην [[παχυσαρκία]] και είναι ένα στοιχείο του [[μεταβολικό σύνδρομο|σύνδρομο Χ]], πιστεύεται επίσης ότι συμβάλλει στην αρτηριακή υπέρταση.<ref name="pmid12364344">{{cite journal |author=Sorof J, Daniels S |title=Obesity hypertension in children: a problem of epidemic proportions |journal=Hypertension |volume=40 |issue=4 |pages=441–447 |year=2002 |month=October |pmid=12364344 |doi=10.1161/01.HYP.0000032940.33466.12 |url=http://hyper.ahajournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=12364344 |accessdate=2009-06-03 |date= |archiveurl=https://archive.today/20121205010228/http://hyper.ahajournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=12364344 |archivedate=2012-12-05 |url-status=dead }}</ref> Πρόσφατες μελέτες ενοχοποιούν παράγοντες της πρώιμης παιδικής ηλικίας (για παράδειγμα, το [[χαμηλό βάρος γέννησης]], το κάπνισμα της μητέρας και την έλλειψη [[θηλασμός|θηλασμού]]) ως παράγοντες κινδύνου για την ιδιοπαθή αρτηριακή υπέρταση στους ενήλικες.<ref name = "Lawlor 2005">{{cite journal|last=Lawlor|first=DA|coauthors=Smith, GD|title=Early life determinants of adult blood pressure.|journal=Current opinion in nephrology and hypertension|date=2005 May|volume=14|issue=3|pages=259-64|pmid=15821420}}</ref> Ωστόσο, οι μηχανισμοί που συνδέουν την έκθεση σε αυτούς τους παράγοντες με την εκδήλωση υπέρτασης στους ενήλικες παραμένουν αδιευκρίνιστοι.<ref name = "Lawlor 2005"/>

===Δευτερογενής υπέρταση===
Η δευτερογενής αρτηριακή υπέρταση αποδίδεται σε ένα αναγνωρίσιμο αίτιο: η πιο κοινή δευτερεύουσα αιτία αρτηριακής υπέρτασης είναι η [[νεφρική νόσος]].<ref name="ABC" /> Η υπέρταση μπορεί επίσης να προκληθεί από ενδοκρινικές διαταραχές όπως [[σύνδρομο Cushing]], [[υπερθυρεοειδισμός]], [[υποθυρεοειδισμός]], [[μεγαλακρία]], [[σύνδρομο Cronn]] ή [[υπεραλδοστερονισμός]], [[υπερπαραθυρεοειδισμός]] και [[φαιοχρωμοκύττωμα]].<ref name="ABC" /><ref>Dluhy RG, Williams GH. Endocrine hypertension. In: Wilson JD, Foster DW, Kronenberg HM, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 9th ed. Philadelphia, Pa: WB Saunders; 1998:729-49.</ref> Ανάμεσα στις αιτίες της δευτερογενούς αρτηριακής υπέρτασης συγκαταλέγονται: [[παχυσαρκία]], [[υπνική άπνοια]], [[εγκυμοσύνη]], [[στένωση του ισθμού της αορτής]], υπερβολική κατανάλωση [[γλυκόριζα]]ς και ορισμένα φάρμακα που χορηγούνται με ιατρική συνταγή, τα φυτικά φαρμακευτικά προϊόντα και τα παράνομα ναρκωτικά.<ref name="ABC" /><ref>{{cite journal |author=Grossman E, Messerli FH |title=Drug-induced Hypertension: An Unappreciated Cause of Secondary Hypertension |journal=Am. J. Med. |volume=125 |issue=1 |pages=14–22 |year=2012 |month=January |pmid=22195528 |doi=10.1016/j.amjmed.2011.05.024 |url=https://archive.org/details/sim_american-journal-of-medicine_2012-01_125_1/page/14}}</ref>

==Παθοφυσιολογία==
[[Εικόνα:Arterial pressure diagram el.svg|thumb|right|350px|Διάγραμμα που εξηγεί τους παράγοντες που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση.]]
Στα περισσότερα άτομα με διαγνωσμένη πρωτογενή (ιδιοπαθή) αρτηριακή υπέρταση, η αυξημένη αντίσταση στη ροή του αίματος ([[συνολική περιφερική αντίσταση]]) ευθύνεται για την υψηλή πίεση ενώ η [[καρδιακή παροχή]] παραμένει φυσιολογική.<ref>{{cite journal |author=Conway J |title=Hemodynamic aspects of essential hypertension in humans |journal=Physiol. Rev. |volume=64 |issue=2 |pages=617–60 |year=1984 |month=April |pmid=6369352 |doi= |url=https://archive.org/details/sim_physiological-reviews_1984-04_64_2/page/617}}</ref> Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι κάποια νεότερα άτομα με [[προϋπέρταση]] ή "οριακή υπέρταση" έχουν υψηλή καρδιακή παροχή, αυξημένη [[καρδιακή συχνότητα]] και φυσιολογική περιφερική αντίσταση. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπερκινητική οριακή υπέρταση.<ref name = Palatini>{{cite journal |author=Palatini P, Julius S |title=The role of cardiac autonomic function in hypertension and cardiovascular disease |journal=Curr. Hypertens. Rep. |volume=11 |issue=3 |pages=199–205 |year=2009 |month=June |pmid=19442329 |doi= |url=}}</ref>  Αυτά τα άτομα αναπτύσσουν τυπικά χαρακτηριστικά διαγνωσμένης πρωτογενούς υπέρτασης στην μετέπειτα ζωή τους, καθώς η καρδιακή παροχή πέφτει και η περιφερική αντίσταση αυξάνεται με την ηλικία.<ref name="Palatini" /> Το αν αυτό το μοτίβο είναι χαρακτηριστικό όλων των ανθρώπων οι οποίοι τελικά θα αναπτύξουν αρτηριακή υπέρταση, είναι υπό αμφισβήτηση.<ref>{{cite journal |author=Andersson OK, Lingman M, Himmelmann A, Sivertsson R, Widgren BR |title=Prediction of future hypertension by casual blood pressure or invasive hemodynamics? A 30-year follow-up study |journal=Blood Press. |volume=13 |issue=6 |pages=350–4 |year=2004 |pmid=15771219 |doi= |url=}}</ref> Η αυξημένη περιφερική αντίσταση σε διαγνωσμένη υπέρταση αποδίδεται κυρίως στην οργανική στένωση των μικρών αρτηριών και αρτηριδίων.<ref>{{cite journal |author=Folkow B |title=Physiological aspects of primary hypertension |journal=Physiol. Rev. |volume=62 |issue=2 |pages=347–504 |year=1982 |month=April |pmid=6461865 |doi= |url=}}</ref> Η μείωση του αριθμού ή της πυκνότητας των [[τριχοειδή αγγεία|τριχοειδών αγγείων]] μπορεί επίσης να συμβάλει στην περιφερική αντίσταση.<ref>{{cite journal |author=Struijker Boudier HA, le Noble JL, Messing MW, Huijberts MS, le Noble FA, van Essen Η |title=The microcirculation and hypertension |journal=J Hypertens Suppl |volume=10 |issue=7 |pages=S147–56 |year=1992 |month=December |pmid=1291649 |doi= |url=}}</ref> Η αρτηριακή υπέρταση συσχετίζεται επίσης με μειωμένη ελαστικότητα των περιφερικών φλεβών<ref>{{cite journal |author=Safar ME, London GM |title=Arterial and venous compliance in sustained essential hypertension |journal=Hypertension |volume=10 |issue=2 |pages=133–9 |year=1987 |month=August |pmid=3301662 |doi= |url=https://archive.org/details/sim_hypertension_1987-08_10_2/page/133}}</ref> που μπορεί να αυξήσουν την επιστροφή του αίματος στην καρδιά, να αυξήσουν την καρδιακή [[προφόρτιση(καρδιολογία)|προφόρτιση]] και τελικά να προκαλέσουν [[διαστολική δυσλειτουργία]]. Το εάν η αυξημένη ενεργός στένωση των αιμοφόρων αγγείων διαδραματίζει κάποιο ρόλο στη διαγνωσμένη πρωτογενή υπέρταση, είναι ασαφές.<ref>{{cite journal |author=Schiffrin EL |title=Reactivity of small blood vessels in hypertension: relation with structural changes. State of the art lecture |journal=Hypertension |volume=19 |issue=2 Suppl |pages=II1–9 |year=1992 |month=February |pmid=1735561 |doi= |url=}}</ref>

Η [[πίεση παλμού]] (διαφορά μεταξύ συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης) είναι συχνά αυξημένη σε ηλικιωμένα άτομα με αρτηριακή υπέρταση. Αυτή η κατάσταση μπορεί να συνεπάγεται ότι η συστολική πίεση είναι αφύσικα υψηλή, ενώ η διαστολική πίεση μπορεί να είναι φυσιολογική ή χαμηλή. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται [[μεμονωμένη συστολική υπέρταση]].<ref>{{cite journal |author=Chobanian AV |title=Clinical practice. Isolated systolic hypertension in the elderly |journal=N. Engl. J. Med. |volume=357 |issue=8 |pages=789–96 |year=2007 |month=August |pmid=17715411 |doi=10.1056/NEJMcp071137 |url=}}</ref> Η υψηλή πίεση παλμού σε ηλικιωμένα άτομα με υπέρταση ή μεμονωμένη συστολική υπέρταση εξηγείται από την αύξηση της [[αρτηριακή ακαμψία|αρτηριακής ακαμψίας]] που συνήθως επέρχεται με τη γήρανση και μπορεί να επιδεινωθεί λόγω της υψηλής αρτηριακής πίεσης.<ref>{{cite journal |author=Zieman SJ, Melenovsky V, Kass DA |title=Mechanisms, pathophysiology, and therapy of arterial stiffness |journal=Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. |volume=25 |issue=5 |pages=932–43 |year=2005 |month=May |pmid=15731494 |doi=10.1161/01.ATV.0000160548.78317.29 |url=https://archive.org/details/sim_arteriosclerosis-thrombosis-and-vascular-biology_2005-05_25_5/page/932}}</ref>

Πολλοί μηχανισμοί έχουν θεωρηθεί ως υπαίτιοι για την αύξηση της αντίστασης του αρτηριακού συστήματος σε καταστάσεις αρτηριακής υπέρτασης. Τα περισσότερα στοιχεία ενοχοποιούν μία ή δύο από τις παρακάτω αιτίες: 
* Διαταραχές στη διαχείριση αλατιού και νερού από τα νεφρά, ιδιαίτερα σε ανωμαλίες του ενδονεφρικού [[σύστημα ρενίνης-αγγειοτενσίνης|συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης]]<ref>{{cite journal |author=Navar LG |title=Counterpoint: Η ενεργοποίηση του ενδονεφρικού συστήματος ρενίνης-αγγειοτασίνης είναι ο κυρίαρχος συντελεστής της συστηματικής υπέρτασης |εφημερίδα=Ι.  Appl. Physiol. |volume=109 |issue=6 |pages=1998–2000; discussion 2015 |year=2010 |month=December |pmid=21148349 |pmc=3006411 |doi=10.1152/japplphysiol.00182.2010a |url=}}</ref>
* Ανωμαλίες του [[συμπαθητικό νευρικό σύστημα|συμπαθητικού νευρικού συστήματος]]<ref>{{cite journal |author=Esler M, Lambert E, Schlaich M |title=Point: Chronic activation of the sympathetic nervous system is the dominant contributor to systemic hypertension |journal=J. Appl. Physiol. |volume=109 |issue=6 |pages=1996–8; discussion 2016 |year=2010 |month=December |pmid=20185633 |doi=10.1152/japplphysiol.00182.2010 |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-applied-physiology_2010-12_109_6/page/1996}}</ref>
Αυτοί οι μηχανισμοί δεν αλληλοαναιρούνται και είναι πιθανό ότι συμβάλλουν ως ένα βαθμό στις περισσότερες περιπτώσεις πρωτογενούς υπέρτασης. Υπάρχουν επίσης εισηγήσεις που λένε ότι η [[ενδοθηλιακή δυσλειτουργία]] (βλάβες στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων) και η [[αγγειακή φλεγμονή]] είναι δυνατόν να συμβάλουν επίσης σε αυξημένη περιφερική αντίσταση και αγγειακή βλάβη στην υπέρταση.<ref>{{cite journal |author=Versari D, Daghini E, Virdis A, Ghiadoni L, Taddei S |title=Endothelium-dependent contractions and endothelial dysfunction in human hypertension |journal=Br. J. Pharmacol. |volume=157 |issue=4 |pages=527–36 |year=2009 |month=June |pmid=19630832 |pmc=2707964 |doi=10.1111/j.1476-5381.2009.00240.x |url=}}</ref><ref>{{cite journal |author=Marchesi C, Paradis P, Schiffrin EL |title=Role of the renin-angiotensin system in vascular inflammation |journal=Trends Pharmacol. Sci. |volume=29 |issue=7 |pages=367–74 |year=2008 |month=July |pmid=18579222 |doi=10.1016/j.tips.2008.05.003 |url=}}</ref>

==Διάγνωση==
{| class="wikitable" style = "float: right; margin-left:15px; text-align:center"
|-
|+ Τυπικοί έλεγχοι που εκτελούνται στην αρτηριακή υπέρταση
! Σύστημα
! Έλεγχοι
|-
| [[Ουροποιητικό σύστημα|Νεφρικό]]
| [[Μικροσκοπική ανάλυση ούρων|ουρολογικές]], [[πρωτεϊνουρία]], ορός [[άζωτο ουρίας αίματος|BUN]] <small>([[άζωτο ουρίας αίματος]]</small> και/ή [[κρεατινίνη]]
|-
| [[Ενδοκρινικό σύστημα|Ενδοκρινικό]]
| [[νάτριο ορού|νάτριο]], [[κάλιο ορού|κάλιο]], [[ασβέστιο ορού|ασβέστιο]] ορού, [[θυρεοειδής]]<small>([[θυρεοτρόπος ορμόνη|θυρεοτρόπος ορμόνη - TSH]])</small>.
|-
| [[Μεταβολικό σύστημα|Μεταβολικό]]
| [[Έλεγχος Γλυκόζης|γλυκόζη Νηστείας]], ολική [[χοληστερόλη]], [[Υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη|HDL]] και [[LDL]] χοληστερόλη, [[τριγλυκερίδια]]
|-
| Λοιπά
| [[Αιμοτοκρίτης]], [[ηλεκτροκαρδιογράφημα]] και [[ακτινογραφία θώρακος]]
|-
| colspan=2 | Πηγές: ''Harrison's principles of internal medicine''<ref name="isbn0-07-147691-1">{{cite book |author1=Loscalzo, Joseph |author2=Fauci, Anthony S. |author3=Braunwald, Eugene |author4=Dennis L. Kasper |author5=Hauser, Stephen L. |author6=Longo, Dan L. |editor= |άλλες= |title=Harrison's principles of internal medicine |edition= |publisher=McGraw-Hill Medical |year=2008 |pages= |isbn=0-07-147691-1 |doi= |url= |accessdate=}}</ref> ''others''<ref name="pmid19417858">{{cite journal |author=Padwal RS |title=The 2009 Canadian Hypertension Education Program recommendations for the management of hypertension: Part 1 – blood pressure measurement, diagnosis and assessment of risk |journal=Canadian Journal of Cardiology |volume=25 |issue=5 |pages=279–86 |year=2009 |month=May |pmid=19417858 |doi= 10.1016/S0828-282X(09)70491-X|url= |pmc=2707176 |author-separator=, |author2=Hemmelgarn BR |author3=Khan NA |display-authors=3 |last4=Grover |first4=S |last5=McKay |first5=DW |last6=Wilson |first6=T |last7=Penner |first7=B |last8=Burgess |first8=E |last9=McAlister |first9=FA}}</ref><ref name="pmid18548142">{{cite journal |author=Padwal RJ |title=The 2008 Canadian Hypertension Education Program recommendations for the management of hypertension: Part 1 – blood pressure measurement, diagnosis and assessment of risk |journal=Canadian Journal of Cardiology |volume=24 |issue=6 |pages=455–63 |year=2008 |month=June |pmid=18548142 |pmc=2643189 |doi= 10.1016/S0828-282X(08)70619-6|url= |author-separator=, |author2=Hemmelgarn BR |author3=Khan NA |display-authors=3 |last4=Grover |first4=S |last5=McAlister |first5=FA |last6=McKay |first6=DW |last7=Wilson |first7=T |last8=Penner |first8=B |last9=Burgess |first9=E}}</ref><ref name="pmid17534459">{{cite journal |author=Padwal RS |title=The 2007 Canadian Hypertension Education Program recommendations for the management of hypertension: Part 1 – blood pressure measurement, diagnosis and assessment of risk |journal=Canadian Journal of Cardiology |volume=23 |issue=7 |pages=529–38 |year=2007 |month=May |pmid=17534459 |pmc=2650756 |doi= 10.1016/S0828-282X(07)70797-3|url= |author-separator=, |author2=Hemmelgarn BR |author3=McAlister FA |display-authors=3 |last4=McKay |first4=DW |last5=Grover |first5=S |last6=Wilson |first6=T |last7=Penner |first7=B |last8=Burgess |first8=E |last9=Bolli |first9=P}}</ref><ref name="pmid16755312">{{cite journal |author=Hemmelgarn BR |title=The 2006 Canadian Hypertension Education Program recommendations for the management of hypertension: Part I – Blood pressure measurement, diagnosis and assessment of risk |journal=Canadian Journal of Cardiology |volume=22 |issue=7 |pages=573–81 |year=2006 |month=May |pmid=16755312 |pmc=2560864 |doi= 10.1016/S0828-282X(06)70279-3|url= |author-separator=, |author2=McAlister FA |author3=Grover S |display-authors=3 |last4=Myers |first4=MG |last5=McKay |first5=DW |last6=Bolli |first6=P |last7=Abbott |first7=C |last8=Schiffrin |first8=EL |last9=Honos |first9=G}}</ref><ref name="pmid16003448">{{cite journal |author=Hemmelgarn BR |title=The 2005 Canadian Hypertension Education Program recommendations for the management of hypertension: part 1- blood pressure measurement, diagnosis and assessment of risk |journal=Canadian Journal of Cardiology |volume=21 |issue=8 |pages=645–56 |year=2005 |month=June |pmid=16003448 |doi= |url= |author-separator=, |author2=McAllister FA |author3=Myers MG |display-authors=3 |last4=McKay |first4=DW |last5=Bolli |first5=P |last6=Abbott |first6=C |last7=Schiffrin |first7=EL |last8=Grover |first8=S |last9=Honos |first9=G}}</ref>
|}

Η υπέρταση διαγιγνώσκεται όταν ο ασθενής έχει επίμονα υψηλή πίεση αίματος. Παραδοσιακά,<ref name="NICE127 full"/> η διάγνωση απαιτεί τρεις ξεχωριστές μετρήσεις σφυγμομανόμετρου σε διαστήματα ενός μηνός.<ref>{{cite book |author=North of England Hypertension Guideline Development Group |chapter=Frequency of measurements |page=53 |title=Essential hypertension (NICE CG18) |publisher=[[National Institute for Health and Clinical Excellence]] |date=1 August 2004 |url=http://guidance.nice.org.uk/index.jsp?action=download&o=48384 |accessdate=2011-12-22 |archive-date=2012-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120714085714/http://guidance.nice.org.uk/index.jsp?action=download&o=48384 |url-status= }}</ref> Η αρχική εκτίμηση των υπερτασικών ασθενών περιλαμβάνει ένα πλήρες [[Ιατρικό ιστορικό|ιστορικό]] και [[σωματική εξέταση]]. Με τη διαθεσιμότητα της 24ωρης [[περιπατητική καταγραφή της αρτηριακής πίεσης|περιπατητικής καταγραφής της αρτηριακής πίεσης]] και με συσκευές μέτρησης αρτηριακής πίεσης για οικιακή χρήση, η σημασία αποφυγής μιας λανθασμένης διάγνωσης των ασθενών που εμφανίζουν υπέρταση λόγω στρες όταν βρίσκονται σε ιατρικό περιβάλλον (η λεγόμενη "υπέρταση στη θέα της λευκής μπλούζας", "white coat hypertension") έχει οδηγήσει σε μια αλλαγή στα πρωτόκολλα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η τρέχουσα βέλτιστη πρακτική είναι να παρακολουθούμε μία μόνο αυξημένη κλινική ανάγνωση με περιπατητική καταγραφή επτά ημερών.  Παρακολούθηση μπορεί επίσης να γίνει, αλλά λιγότερο ιδανικά, κατ' οίκον σε διάρκεια επτά ημερών.<ref name="NICE127 full"/>

Εφόσον καθοριστεί η διάγνωση της υπέρτασης, οι γιατροί προσπαθούν να εντοπίσουν την υποκείμενη αιτία με βάση παράγοντες κινδύνου και άλλα συμπτώματα, εάν υπάρχουν. Η [[Δευτερογενής αρτηριακή υπέρταση]] είναι πιο κοινή σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας και στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλεται σε [[νεφρική νόσος|νεφρική νόσο]]. Η πρωτογενής ή [[ιδιοπαθής υπέρταση]] είναι πιο κοινή σε εφήβους και έχει πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου, όπως η παχυσαρκία και το οικογενειακό ιστορικό αρτηριακής υπέρτασης.<ref name="pmid16719248">{{cite journal | author = Luma GB, Spiotta RT | title = Hypertension in children and adolescents | journal = Am Fam Physician | volume = 73 | issue = 9 | pages = 1558–68 | month = may | year = 2006 | pmid = 16719248}}</ref> Μπορούν επίσης να εκτελεστούν εργαστηριακές δοκιμές για να εξακριβωθούν τα πιθανά αίτια της δευτερογενούς υπέρτασης και για να διαπιστωθεί κατά πόσον η αρτηριακή υπέρταση δύναται να προκαλέσει βλάβες στην καρδιά, τα μάτια και τα νεφρά. Πρόσθετοι έλεγχοι για [[διαβήτης (ασθένεια)|διαβήτη]] και [[χοληστερίνη|υψηλά επίπεδα χοληστερίνης]] διενεργούνται επειδή αυτές οι ασθένειες αποτελούν παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη [[καρδιοπάθεια]]ς και μπορεί να απαιτούν θεραπευτική αγωγή.<ref name="pmid10645931"/>

Η [[κρεατινίνη]] ορού μετράται για να αξιολογηθεί η παρουσία νεφρικής νόσου, που μπορεί να αποτελεί είτε την αιτία, είτε το αποτέλεσμα της αρτηριακής υπέρτασης. Η κρεατινίνη ορού μεμονωμένα μπορεί να οδηγήσει σε υπερεκτίμηση του [[ρυθμός σπειραματικής διήθησης|ρυθμού σπειραματικής διήθησης]]  (eGFR). Πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες υποστηρίζουν τη χρήση προγνωστικών εξισώσεων όπως τη φόρμουλα [[Τροποποίηση της Δίαιτας στη Νεφρική Νόσο|Τροποποίησης της Δίαιτας στη Νεφρική Νόσο]] (MDRD) για τον υπολογισμό του ρυθμού σπειραματικής διήθησης.<ref name = JNC7 /> Το eGFR  μπορεί επίσης να παρέξει μια βασική μέτρηση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία δύναται να χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή παρενεργειών στη νεφρική λειτουργία μετά από χρήση ορισμένων αντιυπερτασικών φαρμάκων. Ο [[πρωτεϊνουρία|έλεγχος δειγμάτων ούρων για πρωτεΐνη]] χρησιμοποιείται επίσης ως δευτερεύων δείκτης νεφρικής νόσου. Η εξέταση του [[ηλεκτροκαρδιογράφημα|ηλεκτροκαρδιογραφήματος]] (EKG/ΗΚΓ) γίνεται για την εύρεση στοιχείων που να αποδεικνύουν ότι η καρδιά βρίσκετι υπό πίεση λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης. Μπορεί επίσης να καταδείξει πάχυνση του καρδιακού μυ ([[υπερτροφία αριστερής κοιλίας]]) ή να καταδείξει ότι η καρδιά έχει υποστεί μια ελάσσονα διαταραχή, όπως μια [[σιωπηλή καρδιακή προσβολή]]. Η [[ακτινογραφία θώρακα]] ή [[ηχοκαρδιογράφημα]] μπορεί επίσης να γίνει για να ανιχνευθούν σημάδια καρδιακής διεύρυνσης ή βλάβης στην καρδιά.<ref name="ABC" />

==Πρόληψη==
Είναι σημαντικός ο αριθμός των ανθρώπων οι οποίοι είναι υπερτασικοί αλλά δεν το γνωρίζουν.<ref name="ReferenceB">{{cite journal|last=Williams|first=B|coauthors=Poulter, NR, Brown, MJ, Davis, M, McInnes, GT, Potter, JF, Sever, PS, McG Thom, S, British Hypertension, Society|title=Guidelines for management of hypertension: report of the fourth working party of the British Hypertension Society, 2004-BHS IV.|journal=Journal of human hypertension|date=2004 Mar|volume=18|issue=3|pages=139-85|pmid=14973512}}</ref> Προκειμένου να μειωθούν οι συνέπειες της υψηλής αρτηριακής πίεσης και να ελαχιστοποιηθεί η ανάγκη για θεραπεία με [[αντιυπερτασικό φάρμακο|αντιυπερτασικά φάρμακα]], απαιτούνται μέτρα που απευθύνονται στο σύνολο του πληθυσμού. Πριν από την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, συνιστώνται αλλαγές στον τρόπο ζωής. Το 2004 οι οδηγίες της Βρετανικής Εταιρεία Υπέρτασης<ref name="ReferenceB"/> πρότειναν αλλαγές στον τρόπο ζωής για την πρωτογενή πρόληψη της υπέρτασης, οι οποίες συνάδουν με τις κατευθυντήριες οδηγίες που περιγράφονται το 2002 από το Κρατικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα των ΗΠΑ για την Υπέρταση,<ref>{{cite journal | author = Whelton PK ''et al.'' | year = 2002 | title = Primary prevention of hypertension. Clinical and public health advisory from the National High Blood Pressure Education Program | url = | journal = JAMA | volume = 288 | issue = 15| pages = 1882–1888 | doi = 10.1001/jama.288.15.1882 | pmid = 12377087 }}</ref> και είναι οι ακόλουθες:
* Διατήρηση κανονικού βάρους σώματος (π.χ., [[δείκτης μάζας σώματος]] 20– 25&nbsp;kg/m<sup>2</sup>).
* Μείωση της διατροφικής πρόσληψης νατρίου σε <100&nbsp;mmol/ημέρα (<6 g χλωριούχου νατρίου  ή <2,4 g νατρίου την ημέρα).
* Υιοθέτηση σε τακτά χρονικά διαστήματα [[αερόβια άσκηση|αεροβικής σωματικής δραστηριότητας]], όπως έντονο [[περπάτημα]] (≥30 λεπτά την ημέρα, τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας).
* Περιορισμό στην κατανάλωση αλκοόλ σε όχι περισσότερο από 3 μονάδες/ημέρα για τους άνδρες και σε όχι περισσότερο από 2 μονάδες/ημέρα για τις γυναίκες.
* Κατανάλωση μιας διατροφής πλούσιας σε [[φρούτα]] και [[λαχανικά]] (π.χ., τουλάχιστον πέντε μερίδες την ημέρα).
Η αποτελεσματική αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση, όσο και ένα μεμονωμένο αντιυπερτασικό φάρμακο. Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα μπορεί να επιτευχθούν με τον συνδυασμό δύο ή περισσότερων αλλαγών στον τρόπο ζωής.<ref name="ReferenceB"/>

Προϊόντα που περιέχουν νάτριο και προστίθενται στα τρόφιμα ενώ ο καταναλωτής ίσως δεν το γνωρίζει είναι το [[αλάτι]] (χλωριούχο νάτριο), το [[γλουταμινικό μονονάτριο]], το [[μπέικιν πάουντερ]], η σόδα μαγειρική ([[διττανθρακικό νάτριο]]), η [[άλμη]] (αλάτι επιτραπέζιο και νερό), το [[φωσφορικό δινάτριο άλας]] (E339), το [[αλγινικό νάτριο]] (E401), το [[βενζοϊκό νάτριο]] (Ε211), το [[υδροξείδιο του νατρίου]] (E524 - καυστικό νάτριο), το [[προπιονικό νάτριο]] (E281) και το [[θειώδες νάτριο]] (E221).<ref>{{Cite web|url = http://www.mydiatrofi.gr/ygeia/kardia/artiriaki-piesi-ypertasi-kai-alati|title = Αρτηριακή πίεση (υπέρταση) και αλάτι|date = |accessdate = |website = mydiatrofi.gr|publisher = |last = |first = }}</ref>

==Διαχείριση==
===Μεταβολές στον τρόπο ζωής===
Το πρώτο είδος θεραπείας της υπέρτασης είναι ταυτόσημο με τις προτεινόμενες προληπτικές αλλαγές του τρόπου ζωής<ref name="npsppr">{{cite web |url=http://www.nps.org.au/health_professionals/publications/prescribing_practice_review/current/prescribing_practice_review_52 |title=NPS Prescribing Practice Review 52: Treating hypertension |date=September 1, 2010 |publisher=NPS Medicines Wise |accessdate=November 5, 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110222125432/http://www.nps.org.au/health_professionals/publications/prescribing_practice_review/current/prescribing_practice_review_52 |archivedate=2011-02-22 |url-status=dead }}</ref> και περιλαμβάνει διατροφικές αλλαγές,<ref>{{cite journal|last=Siebenhofer|first=A|coauthors=Jeitler, K, Berghold, A, Waltering, A, Hemkens, LG, Semlitsch, T, Pachler, C, Strametz, R, Horvath, K|title=Long-term effects of weight-reducing diets in hypertensive patients|journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)|date=2011-09-07|volume=9|pages=CD008274|pmid=21901719|doi=10.1002/14651858.CD008274.pub2|editor1-last=Siebenhofer|editor1-first=Andrea}}</ref> [[σωματική άσκηση]] και [[απώλεια βάρους]]. Έχει αποδειχθεί ότι όλες αυτές οι αλλαγές μειώνουν σημαντικά την αρτηριακή πίεση στα υπερτασικά άτομα.<ref>{{cite journal |author=Blumenthal JA |title=Effects of the DASH diet alone and in combination with exercise and weight loss on blood pressure and cardiovascular biomarkers in men and women with high blood pressure: the ENCORE study |journal=Arch. Intern. Med. |volume=170 |issue=2 |pages=126–35 |year=2010 |month=January |pmid=20101007 |doi=10.1001/archinternmed.2009.470 |url= |author-separator=, |author2=Babyak MA |author3=Hinderliter A |display-authors=3 |last4=Watkins |first4=L. L. |last5=Craighead |first5=L. |last6=Lin |first6=P.-H. |last7=Caccia |first7=C. |last8=Johnson |first8=J. |last9=Waugh |first9=R.}}</ref> Ακόμα και αν η αρτηριακή υπέρταση είναι αρκετά υψηλή ώστε να δικαιολογεί άμεση χρήση φαρμάκων, εξακολουθούν να συνιστώνται αλλαγές στον τρόπο ζωής.  
Διάφορα προγράμματα τα οποία έχουν ως στόχο να μειώσουν την ψυχολογική πίεση, όπως η [[βιοανατροφοδότηση]], η [[χαλάρωση]] ή ο [[διαλογισμός]], διαφημίζονται για τη μείωση της αρτηριακής υπέρτασης. Ωστόσο, οι επιστημονικές έρευνες σε γενικές γραμμές δεν υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους, επειδή οι μελέτες είναι συνήθως χαμηλής ποιότητας.<ref name="pmid19822104">{{cite journal |author=Greenhalgh J, Dickson R, Dundar Y |title=The effects of biofeedback for the treatment of essential hypertension: a systematic review |journal=Health Technol Assess |volume=13 |issue=46 |pages=1–104 |year=2009 |month=October |pmid=19822104 |doi=10.3310/hta13460 |url= }}</ref><ref name="pmid18350109">{{cite journal |author=Rainforth MV, Schneider RH, Nidich SI, Gaylord-King C, Salerno JW, Anderson JW |title=Stress Reduction Programs in Patients with Elevated Blood Pressure: A Systematic Review and Meta-analysis |journal=Curr. Hypertens. Rep. |volume=9 |issue=6 |pages=520–8 |year=2007 |month=December |pmid=18350109 |pmc=2268875 |doi= 10.1007/s11906-007-0094-3|url=}}</ref><ref>{{cite journal |author=Ospina MB |title=Meditation practices for health: state of the research |journal=Evid Rep Technol Assess (Full Rep) |volume= |issue=155 |pages=1–263 |year=2007 |month=June |pmid=17764203 |doi= |url= |author-separator=, |author2=Bond K |author3=Karkhaneh M |display-authors=3 |last4=Tjosvold |first4=L |last5=Vandermeer |first5=B |last6=Liang |first6=Y |last7=Bialy |first7=L |last8=Hooton |first8=N |last9=Buscemi |first9=N}}</ref>

Διατροφικές αλλαγές όπως ένα [[δίαιτα πτωχή σε νάτριο|φτωχό σε νάτριο διαιτολόγιο]] είναι ευεργετικές. Ένα μακροχρόνιο (περισσότερο των 4 εβδομάδων) φτωχό σε νάτριο διαιτολόγιο είναι αποτελεσματικό για την μείωση της αρτηριακής πίεσης, τόσο σε άτομα με υπέρταση, όσο και σε άτομα με φυσιολογική αρτηριακή πίεση  στην [[Καυκάσια φυλή/σε Καυκάσιους]].<ref name=cochrane2008>{{cite journal|last=He|first=FJ|coauthors=MacGregor, GA|title=Effect of longer-term modest salt reduction on blood pressure.|journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)|date=2004|issue=3|pages=CD004937|pmid=15266549|url=http://onlinelibrary.wiley.com/o/cochrane/clsysrev/articles/CD004937/frame.html|accessdate=2012-08-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110715200059/http://onlinelibrary.wiley.com/o/cochrane/clsysrev/articles/CD004937/frame.html|archivedate=2011-07-15|url-status=dead}}</ref> Επίσης, η [[δίαιτα DASH]], μια διατροφή πλούσια σε ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής άλεσης, ψάρια, πουλερικά, φρούτα και λαχανικά, που προωθείται από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς, Πνευμόνων και Αίματος των ΗΠΑ, μειώνει την αρτηριακή πίεση. Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του προγράμματος είναι ο περιορισμός της πρόσληψης νατρίου, αν και η δίαιτα είναι επίσης πλούσια σε [[κάλιο]], [[μαγνήσιο]], [[ασβέστιο]] και [[πρωτεΐνες]].<ref name="dashguide">{{cite web|url=http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/heart/hbp/dash/new_dash.pdf|title=Your Guide To Lowering Your Blood Pressure With DASH|format=PDF|accessdate=2009-06-08}}</ref>

===Φαρμακευτική αγωγή===
Σήμερα υπάρχουν πολλές κατηγορίες φαρμάκων για τη θεραπεία της υπέρτασης που αναφέρονται συνολικά ως [[αντιυπερτασικό φάρμακο|αντιυπερτασικά φάρμακα]]. Ο παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου (συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου εμφράγματος του μυοκαρδίου και εγκεφαλικών επεισοδίων) και το επίπεδο της αρτηριακής πίεσης του ασθενούς λαμβάνονται υπόψη κατά τη χορήγηση φαρμάκων.<ref name=nps01>{{cite journal |url=http://www.australianprescriber.com/magazine/33/4/108/12 |title=Drug treatment of elevated blood pressure |author=Nelson, Mark |journal=Australian Prescriber |issue=33 |pages=108–112 |accessdate=August 11, 2010 |date= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100826074015/http://www.australianprescriber.com/magazine/33/4/108/12 |archivedate=2010-08-26 |url-status=dead }}</ref> Εάν χορηγηθεί θεραπευτική αγωγή, η 7η Κοινή Εθνική Επιτροπή για την Υπέρταση (JNC-7) του Εθνικού Ινστιτούτου  Καρδιάς, Πνευμόνων και Αίματος των ΗΠΑ  NHLBI <ref name="JNC7"/> συνιστά παρακολούθηση από τον ιατρό για να διαπιστώνεται η ανταπόκριση προς την αγωγή και να αξιολογούνται τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων. Η μείωση της αρτηριακής πίεσης κατά 5&nbsp;mmHg μπορεί να οδηγήσει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 34% και του κινδύνου [[ισχαιμική καρδιοπάθεια|ισχαιμικής καρδιοπάθειας]] κατά 21%. Η μείωση της αρτηριακής πίεσης μπορεί επίσης να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης [[άνοια]]ς, [[καρδιοπάθεια]]ς και περιστατικών θνησιμότητας από [[καρδιαγγειακό νόσημα]].<ref>{{cite journal |author=Law M, Wald N, Morris J |title=Lowering blood pressure to prevent myocardial infarction and stroke: a new preventive strategy |journal=Health Technol Assess |volume=7 |issue=31 |pages=1–94 |year=2003 |pmid=14604498 |url=http://www.hta.ac.uk/fullmono/mon731.pdf |date= |accessdate=2012-08-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110304150457/http://www.hta.ac.uk/fullmono/mon731.pdf |archivedate=2011-03-04 |url-status=dead }}</ref> Ο σκοπός της θεραπείας θα πρέπει να είναι η μείωση της αρτηριακής πίεσης σε λιγότερο από 140/90&nbsp;mmHg για τους περισσότερους ασθενείς και χαμηλότερα για όσους πάσχουν από διαβήτη ή  νεφροπάθειες. Ορισμένοι επαγγελματίες στον τομέα της υγείας συνιστούν τη διατήρηση των επιπέδων χαμηλότερα από 120/80&nbsp;mmHg.<ref name=nps01 /><ref>{{cite web|first=Gina |last=Shaw |url=http://www.webmd.com/content/article/73/88927.htm |title=Prehypertension: Early-stage High Blood Pressure |publisher=WebMD |date=2009-03-07 |accessdate=2009-07-03}}</ref> Εάν ο στόχος μείωσης της αρτηριακής πίεσης δεν επιτευχθεί, απαιτείται περαιτέρω θεραπεία.<ref>{{cite journal|doi=10.1161/01.HYP.0000200702.76436.4b|url=http://hyper.ahajournals.org/cgi/content/abstract/47/3/345|title=Therapeutic Inertia Is an Impediment to Achieving the Healthy People 2010 Blood Pressure Control Goals|author=Eni C. Okonofua; Kit N. Simpson; Ammar Jesri; Shakaib U. Rehman; Valerie L. Durkalski; Brent M. Egan|journal=Hypertension|volume=47|issue=2006;47:345|pages=345–51|date=January 23, 2006|accessdate=2009-11-22|pmid=16432045|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110629114555/http://hyper.ahajournals.org/cgi/content/abstract/47/3/345|archivedate=2011-06-29|url-status=dead}}</ref>

Οι κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με την επιλογή των φαρμάκων και τον καλύτερο δυνατό καθορισμό της θεραπείας για διάφορες υποομάδες έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου και διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Οι ειδικοί διαφωνούν σχετικά με τη βέλτιστη θεραπευτική αγωγή.<ref name=Compare10>{{cite journal|last=Klarenbach|first=SW|coauthors=McAlister, FA, Johansen, H, Tu, K, Hazel, M, Walker, R, Zarnke, KB, Campbell, NR, Canadian Hypertension Education, Program|title=Identification of factors driving differences in cost effectiveness of first-line pharmacological therapy for uncomplicated hypertension.|journal=The Canadian journal of cardiology|date=2010 May|volume=26|issue=5|pages=e158-63|pmid=20485695}}</ref> Οι κατευθυντήριες οδηγίες της οργάνωσης [[Cochrane collaboration]], του [[Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] και των Ηνωμένων Πολιτειών υποστηρίζουν τη χορήγηση [[διουρητικό θειαζίδιο|διουρητικού θειαζίδιου]] σε μικρές δόσεις ως την προτιμώμενη αρχική θεραπεία.<ref name=Compare10/><ref>{{cite journal |author=Wright JM, Musini VM |title=First-line drugs for hypertension |journal=Cochrane Database Syst Rev |volume= |issue=3 |pages=CD001841 |year=2009 |pmid=19588327 |doi=10.1002/14651858.CD001841.pub2 |url= |editor1-last=Wright |editor1-first=James M}}</ref> Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Ηνωμένου Βασιλείου δίνουν έμφαση στη χορήγηση [[αναστολείς διαύλων ασβεστίου|αναστολέων διαύλων ασβεστίου]] (CCB) για ασθενείς άνω των 55 ετών ή προέλευσης από την Αφρική ή την Καραϊβική.  Σύμφωνα με τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές, για νεότερους ανθρώπους συνιστάται η χορήγηση [[αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης|αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης]] (ACEI) ως η προτιμώμενη αρχική θεραπεία.<ref name="NICE127-drug"/>  Στην Ιαπωνία κρίνεται εύλογη η χορήγηση σε αρχικό στάδιο οποιασδήποτε από τις ακόλουθες έξι κατηγορίες φαρμάκων: CCB, ACEI/ARB, διουρητικό θειαζίδιο, [[β-αναστολείς]] και [[α-αναστολείς]]. Στον Καναδά συνίστανται όλες οι παραπάνω θεραπευτικές αγωγές ως πιθανές αρχικές επιλογές εκτός των α-αναστολέων.<ref name=Compare10/>

====Συνδυασμοί φαρμάκων====
Πολλοί ασθενείς απαιτούν πλέον του ενός φαρμάκου για τον έλεγχο της υπέρτασής τους. Οι κατευθυντήριες οδηγίες JNC7<ref name = JNC7 /> και ESH-ESC<ref name=ESH-ESC /> συνιστούν την έναρξη της θεραπείας με τη χορήγηση δύο φαρμάκων εάν η αρτηριακή πίεση υπερβαίνει κατά πλέον των 20&nbsp;mmHg την επιθυμητή συστολική πίεση ή κατά πλέον των 10&nbsp;mmHg την επιθυμητή διαστολική πίεση. 
Οι προτιμώμενοι συνδυασμοί είναι αναστολείς συστήματος ρενίνης-αγγειοτασίνης με αναστολείς διαύλων ασβεστίου, ή αναστολείς συστήματος ρενίνης-αγγειοτασίνης και διουρητικά.<ref name = sever>{{cite journal |author=Sever PS, Messerli FH |title=Hypertension management 2011: optimal combination therapy |journal=Eur. Heart J. |volume=32 |issue=20 |pages=2499–506 |year=2011 |month=October |pmid=21697169 |doi=10.1093/eurheartj/ehr177 |url=}}</ref> Μεταξύ των αποδεκτών συνδυασμών είναι οι ακόλουθοι:
* Αναστολείς διαύλων ασβεστίου και διουρητικά
* Β-αναστολείς και διουρητικά
* Αναστολείς διαύλων ασβεστίου τύπου [[διυδροπυριδίνη]]ς και β-αναστολείς
* Αναστολείς διαύλων ασβεστίου τύπου διυδροπυριδίνης με [[βεραπαμίλη]] ή [[διλτιαζέμη]]
Μη-αποδεκτοί συνδυασμοί είναι οι ακόλουθοι:
* Αναστολείς ασβεστίου μη-διυδροπυριδίνης (όπως βεραπαμίλη ή διλτιαζέμη) και β-αναστολείς
* Διπλός αποκλεισµός του συστήµατος ρενίνης – αγγειοτασίνης (π.χ. αναστολέας του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης + [[αναστολέας των υποδοχέων αγγειοτασίνης]])
* Αναστολείς συστήματος ρενίνης-αγγειοτασίνης και β-αναστολείς
* Β-αναστολείς και [[αντιαδρενεργικά φάρμακα]].<ref name = sever />
Να αποφεύγονται οι συνδυασμοί  αναστολέων ACE ή ανταγωνιστών υποδοχέων της αγγειοτασίνης ΙΙ, διουρητικών και [[Μη στεροειδές Αντιφλεγμονώδες Φάρμακο|Μη Στεροειδών Αντιφλεγμονωδών Φαρμάκων]] -NSAID (συμπεριλαμβανομένων των εκλεκτικών αναστολέων των ενζύμων COX-2 και των μη-συνταγογραφούμενων φαρμάκων όπως η ιβουπροφένη) όποτε δυνατόν λόγω υψηλού κινδύνου εμφάνισης οξείας νεφρικής ανεπάρκειας. Ο συνδυασμός αυτός είναι γνωστός στην καθομιλουμένη ως «triple whammy» από την ιατρική βιβλιογραφία της Αυστραλίας.<ref name="npsppr" /> Υπάρχουν διαθέσιμα δισκία που περιέχουν σταθερούς συνδυασμούς δύο κατηγοριών φαρμάκων. Παρέχουν ευκολία στη χρήση, αλλά συνίστανται για όσους γνωρίζουν τα διαφορετικά συστατικά.<ref>{{cite book |title=British National Formulary |volume=No. 62 |date=September 2011 |chapter=2.5.5.1 Angiotensin-converting enzyme inhibitors |chapterurl=http://bnf.org/bnf/bnf/current/2578.htm |accessdate=2011-12-22 |last= |archive-date=2021-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211223201747/https://about.medicinescomplete.com/ |url-status=dead }}</ref>

===Ηλικιωμένοι===
Η αντιμετώπιση της μέτριας έως βαρείας υπέρτασης μειώνει τα ποσοστά θνησιμότητας και τις καρδιαγγειακές παρενέργειες σε άτομα 60 ετών και άνω.<ref name=Cochrane09/> Σε άτομα άνω των 80 ετών η θεραπεία δεν φαίνεται να μειώνει σημαντικά τα συνολικά ποσοστά θανάτου, μειώνει ωστόσο τον κίνδυνο καρδιοπαθειών.<ref name=Cochrane09>{{cite journal |author=Musini VM, Tejani AM, Bassett K, Wright JM |title=Pharmacotherapy for hypertension in the elderly |journal=Cochrane Database Syst Rev |volume= |issue=4 |pages=CD000028 |year=2009 |pmid=19821263 |doi=10.1002/14651858.CD000028.pub2 |url= |editor1-last=Musini |editor1-first=Vijaya M}}</ref> Η συνιστώμενη επιθυμητή αρτηριακή πίεση είναι κάτω των 140/90&nbsp;mm Hg με τα [[διουρητικά θειαζίδια]]να αποτελούν την προτιμώμενη θεραπευτική αγωγή στην Αμερική .<ref>{{cite journal |author=Aronow WS, Fleg JL, Pepine CJ, ''et al.'' |title=ACCF/AHA 2011 expert consensus document on hypertension in the elderly: a report of the American College of Cardiology Foundation Task Force on Clinical Expert Consensus documents developed in collaboration with the American Academy of Neurology, American Geriatrics Society, American Society for Preventive Cardiology, American Society of Hypertension, American Society of Nephrology, Association of Black Cardiologists, and European Society of Hypertension |journal=J. Am. Coll. Cardiol. |volume=57 |issue=20 |pages=2037–114 |year=2011 |month=May |pmid=21524875 |doi=10.1016/j.jacc.2011.01.008 |url=}}</ref> Στις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές του Ηνωμένου Βασιλείου, οι [[αναστολείς διαύλων ασβεστίου]] είναι η προτιμώμενη θεραπεία με επιδιωκόμενο κλινικό επίπεδο κάτω των 150/90&nbsp;mmHg, ή κάτω των 145/85&nbsp;mmHg σε μετρήσεις 24ωρης καταγραφής ή στο σπίτι.<ref name="NICE127-drug">{{cite web |author=National Institute Clinical Excellence |title=1.5 Initiating and monitoring antihypertensive drug treatment, including blood pressure targets |work=GC127 Hypertension: Clinical management of primary hypertension in adults |url=http://publications.nice.org.uk/hypertension-cg127/guidance#initiating-and-monitoring-antihypertensive-drug-treatment-including-blood-pressure-targets-2 |date=August 2011 |accessdate=2011-12-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120110120002/http://publications.nice.org.uk/hypertension-cg127/guidance#initiating-and-monitoring-antihypertensive-drug-treatment-including-blood-pressure-targets-2 |archivedate=2012-01-10 |url-status=dead }}</ref>

===Ανθεκτική υπέρταση===
Η ανθεκτική υπέρταση ορίζεται ως η αρτηριακή πίεση που υπερβαίνει τον επιθυμητό στόχο της θεραπείας παρά την ταυτόχρονη χρήση τριών αντιυπερτασικών σκευασμάτων που ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες αντιυπερτασικών φαρμάκων. Το Ηνωμένο Βασίλειο<ref name="NICE-BP">{{cite web |title=CG34 Hypertension - quick reference guide |publisher=[[National Institute for Health and Clinical Excellence]] |date=28 June 2006 |url=http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/cg034quickrefguide.pdf |format=PDF |accessdate=2009-03-04 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6HefFQsaa?url=http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/cg034quickrefguide.pdf |archivedate=2013-06-26 |url-status=dead }}</ref> και οι Ηνωμένες Πολιτείες<ref name="pmid18391085">{{cite journal |author=Calhoun DA |title=Resistant hypertension: diagnosis, evaluation, and treatment. A scientific statement from the American Heart Association Professional Education Committee of the Council for High Blood Pressure Research |url=https://archive.org/details/sim_hypertension_2008-06_51_6/page/1403 |journal=Hypertension |volume=51 |issue=6 |pages=1403–19 |year=2008 |month=June |pmid=18391085 |doi=10.1161/HYPERTENSIONAHA.108.189141 |author-separator=, |author2=Jones D |author3=Textor S |display-authors=3 |last4=Goff |first4=D. C. |last5=Murphy |first5=T. P. |last6=Toto |first6=R. D. |last7=White |first7=A. |last8=Cushman |first8=W. C. |last9=White |first9=W.}}</ref> έχουν εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής υπέρτασης.

==Επιδημιολογία==
Το 2000 σχεδόν ένα δις. άνθρωποι ή 26% του [[παγκόσμιος πληθυσμός|ενήλικα πληθυσμού παγκοσμίως]] έπασχαν από υπέρταση.<ref name="pmid15652604">{{cite journal |author=Kearney PM, Whelton M, Reynolds K, Muntner P, Whelton PK, He J |title=Global burden of hypertension: analysis of worldwide data |journal=[[The Lancet|Lancet]] |volume=365 |issue=9455 |pages=217–23 |year=2005 |pmid=15652604 |doi=10.1016/S0140-6736(05)17741-1}}</ref> Η εμφάνισή της ήταν συχνή τόσο στις [[αναπτυγμένες χώρες|ανεπτυγμένες]] (333 εκατ.) και στις [[αναπτυσσόμενες χώρες|αναπτυσσόμενες]] (639 εκατ.) χώρες.<ref name="pmid15652604"/> Τα ποσοστά ωστόσο διαφέρουν σημαντικά ανά περιοχή, κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα στην αγροτική [[Ινδία]] (3,4% -άντρες και 6,8% -γυναίκες) και εκτινάσσονται σε υψηλά επίπεδα στην [[Πολωνία]] (68,9% -άντρες και 72,5% -γυναίκες) .<ref>{{cite journal |author=Kearney PM, Whelton M, Reynolds K, Whelton PK, He J |title=Worldwide prevalence of hypertension: a systematic review |journal=J. Hypertens. |volume=22 |issue=1 |pages=11–9 |year=2004 |month=January |pmid=15106785 |doi= |url=}}</ref>

Το 1995 υπολογίστηκε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες 43 εκατ. άνθρωποι πάσχουν από υπέρταση ή λάμβαναν θεραπευτική αγωγή για την υπέρταση. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει περίπου το 24% του ενήλικου πληθυσμού των ΗΠΑ.<ref name="pmid7875754">{{cite journal |author=Burt VL |title=Prevalence of hypertension in the US adult population. Results from the Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988–1991 |journal=Hypertension |volume=25 |issue=3 |pages=305–13 |year=1995 |month=March |pmid=7875754 |doi= |url=http://hyper.ahajournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=7875754 |accessdate=2009-06-05 |author-separator=, |author2=Whelton P |author3=Roccella EJ |display-authors=3 |last4=Brown |first4=C |last5=Cutler |first5=JA |last6=Higgins |first6=M |last7=Horan |first7=MJ |last8=Labarthe |first8=D |date= |archiveurl=https://archive.today/20121205091508/http://hyper.ahajournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=7875754 |archivedate=2012-12-05 |url-status=dead }}</ref> Ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από υπέρταση στις ΗΠΑ αυξάνεται συνεχώς, και έτσι το 2004 τα ποσοστά της υπέρτασης στις ΗΠΑ άγγιξαν το 29% του πληθυσμού.<ref name="pmid7607734"/><ref name="pmid17608879">{{cite journal |author=Ostchega Y, Dillon CF, Hughes JP, Carroll M, Yoon S |title=Trends in hypertension prevalence, awareness, treatment, and control in older U.S. adults: data from the National Health and Nutrition Examination Survey 1988 to 2004 |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-the-american-geriatrics-society_2007-07_55_7/page/1056 |journal=Journal of the American Geriatrics Society |volume=55 |issue=7 |pages=1056–65 |year=2007 |month=July |pmid=17608879 |doi=10.1111/j.1532-5415.2007.01215.x}}</ref> Από το 2006 η υπέρταση επηρεάζει 76 εκατ. Αμερικανούς ενήλικες (34% του πληθυσμού) και με 44% οι Αφρο-Αμερικανοί ενήλικες παρουσιάζουν από τα υψηλότερα ποσοστά υπέρτασης παγκοσμίως.<ref name =AHA2010 /> Η εμφάνιση της υπέρτασης είναι πλέον συχνή σε γηγενείς Αμερικανούς και λιγότερο συχνή σε λευκούς και [[Αμερικανοί Μεξικανικής καταγωγής|Αμερικανούς Μεξικανικής καταγωγής]]. Τα ποσοστά αυξάνονται σε μεγαλύτερες ηλικίες και στις [[νοτιοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ]]. Η υπέρταση εμφανίζεται συχνότερα στους άντρες σε σύγκριση με τις γυναίκες (η [[εμμηνόπαυση]] ωστόσο μειώνει τη διαφορά αυτή) και σε άτομα χαμηλότερης [[κοινωνικοοικονομική κατάσταση|κοινωνικοοικονομικής κατάστασης]].<ref name="pmid10645931"/>

===Παιδιά===
Το ποσοστό εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης στα παιδιά αυξάνεται.<ref name="pmid19421783">{{cite journal |author=Falkner B |title=Hypertension in children and adolescents: epidemiology and natural history |journal=Pediatr. Nephrol. |volume= 25|issue= 7|pages= 1219–24|year=2009 |month=May |pmid=19421783 |pmc=2874036 |doi=10.1007/s00467-009-1200-3 }}</ref> Η [[παιδική υπέρταση]], ιδιαίτερα σε προεφηβική ηλικία, υποδεικνύει υπάρχουσα διαταραχή. Εκτός από την παχυσαρκία, οι νεφροπάθειες είναι η πιο συχνή (60-70%) αιτία της υπέρτασης στα παιδιά. Οι έφηβοι πάσχουν συνήθως από πρωτοπαθή ή ιδιοπαθή υπέρταση που ανέρχεται στο 85–95% των περιπτώσεων.<ref name=aafp>{{cite journal |author=Luma GB, Spiotta RT |title=Hypertension in children and adolescents |journal=Am Fam Physician |volume=73 |issue=9 |pages=1558–68 |year=2006 |month=May |pmid=16719248 |url=http://www.aafp.org/afp/20060501/1558.html |date= |accessdate=2012-08-31 |archivedate=2007-09-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926230038/http://www.aafp.org/afp/20060501/1558.html |deadurl=dead }}</ref>

==Ιστορία==
{{Κύριο|Ιστορία της υπέρτασης}}
[[Εικόνα:William Harvey ( 1578-1657) Venenbild.jpg|right|thumb|Εικόνα με φλέβες από το βιβλίο του Χάρβεϊ «Exercitatio anatomica de motu cordis et sanguinis in animalibus» («''Ανατομικά κείμενα για την κίνηση της καρδιάς και του αίματος στα ζώα''»).]]
Ο άνθρωπος άρχισε να αποκτά σύγχρονη αντίληψη του [[καριδαγγειακό σύστημα|καρδιαγγειακού συστήματος]] μέσω της δουλειάς του ιατρού [[Γουίλιαμ Χάρβεϊ]] (1578–1657). Ο Χάρβεϊ περιέγραψε την κυκλοφορία του αίματος στο βιβλίο του «De motu ordis» («''Κίνηση της καρδιάς και του αίματος''»). Ο Άγγλος κληρικός [[Στήβεν Χέιλς]] πραγματοποίησε την πρώτη δημοσιευμένη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης το 1733.<ref name="pmid1744849"/><ref name=Kotchen2011>{{cite journal |author=Kotchen TA |title=Historical trends and milestones in hypertension research: a model of the process of translational research |journal=Hypertension |volume=58 |issue=4 |pages=522–38 |year=2011 |month=October |pmid=21859967 |doi=10.1161/HYPERTENSIONAHA.111.177766}}</ref> Περιγραφές της υπέρτασης ως ασθένειας έγιναν, μεταξύ άλλων, από τους [[Τόμας Γιανγκ (επιστήμονας)|Τόμας Γιανγκ]] το 1808 και [[Ρίτσαρντ Μπράιτ (ιατρός)|Ρίτσαρντ Μπράιτ]] το 1836.<ref name="pmid1744849"/> Η πρώτη αναφορά αυξημένης αρτηριακής πίεσης χωρίς στοιχεία νεφροπάθειας έγινε από τον [[Φρέντερικ Ακμπάρ Μαχόμεντ]] (1849–1884).<ref>{{cite book |editor=Swales JD|title=Manual of hypertension |url=https://archive.org/details/manualofhyperten0000unse|publisher=Blackwell Science |location=Oxford |year=1995 |pages=xiii |isbn=0-86542-861-1}}</ref>  Ωστόσο, η υπέρταση ξεκίνησε να υπάρχει ως κλινική οντότητα το 1896 με την ανακάλυψη του [[σφυγμομανομέτρο]]υ με περιβραχιόνιο από τον [[Σιπιόνε Ρίβα-Ρότσι]].<ref>{{cite book | title=A century of arterial hypertension 1896–1996 | editor=Postel-Vinay N | page=213 | location=Chichester | publisher=Wiley | year=1996 | isbn=0-471-96788-2}}</ref> Η ανακάλυψη αυτή επέτρεπε τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο. Το 1905 ο [[Νικολάι Κορότκοφ]] βελτίωσε την τεχνική μέσω της περιγραφής των [[ήχοι Κορότκοφ|ήχων Κορότκοφ]] που παράγονται κατά την ακρόαση της αρτηρίας με [[στηθοσκόπιο]] όσο το περιβραχιόνιο του σφυγμομανομέτρου είναι κενό αέρα.<ref name=Kotchen2011/>

Ιστορικά η θεραπεία της επονομαζόμενης «''ασθένειας υψηλών παλμών''» (''hard pulse disease''), όπως λεγόταν η υπέρταση, συνίστατο στη μείωση της ποσότητας του αίματος μέσω της πρακτικής της [[αφαίμαξη]]ς ή της χρήσης [[βδέλλα|βδελλών]].<ref name="pmid1744849">{{cite journal |author=Esunge PM |title=From blood pressure to hypertension: the history of research |journal=J R Soc Med |volume=84 |issue=10 |pages=621 |year=1991 |month=October |pmid=1744849 |pmc=1295564}}</ref> Ο [[Κίτρινος Αυτοκράτορας]] της Κίνας, ο [[Κορνήλιος Κέλσος]], ο [[Γαληνός]] και ο [[Ιπποκράτης]] ήταν υπέρμαχοι της αφαίμαξης.<ref name="pmid1744849"/> Στον 19ο και 20ο αιώνα, πριν να καταστεί δυνατή η φαρμακευτική θεραπεία της υπέρτασης, χρησιμοποιούνταν τρεις μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής, όλες με αναρίθμητες παρενέργειες. Μεταξύ των μεθόδων αυτών ήταν η αυστηρή απαγόρευση πρόσληψης νατρίου (όπως π.χ. η [[δίαιτα ρυζιού]]<ref name="pmid1744849"/>), η [[συμπαθεκτομή]] (χειρουργική αποκοπή τμημάτων του  [[συμπαθητικό νευρικό σύστημα|συμπαθητικού νευρικού συστήματος]]), και η θεραπεία με [[πυρετογόνα]] (έγχυση ουσιών που προκαλούσαν πυρετό, μειώνοντας έμμεσα την αρτηριακή πίεση).<ref name="pmid1744849"/><ref name=Dustan>{{cite journal |author=Dustan HP, Roccella EJ, Garrison HH |title=Controlling hypertension. A research success story |journal=Arch. Intern. Med. |volume=156 |issue=17 |pages=1926–35 |year=1996 |month=September |pmid=8823146 |doi=10.1001/archinte.156.17.1926}}</ref> Η πρώτη χημική ουσία που χρησιμοποιήθηκε ως φάρμακο για την υπέρταση ήταν το 1900 το [[θειοκυανικό νάτριο]], το οποίο όμως είχε πολλές παρενέργειες και η χρήση του δεν έγινε ευρέως δεκτή .<ref name="pmid1744849"/> Περαιτέρω σκευάσματα αναπτύχθηκαν μετά τον [[Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος|Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο]]. Την πιο ευρεία χρήση και σχετική αποτελεσματικότητα είχαν το [[χλώριο του τετραμεθυλαμμωνίου]] και το παράγωγό του το [[εξαμεθώνιο]], η [[υδραλαζίνη]], και η [[ρεσερπίνη]] (που προέρχεται από το [[φαρμακευτικό φυτό]] ''[[Rauwolfia serpentina]]''). Ένα πολύ σημαντικό βήμα έγινε με τη διάθεση των πρώτων σκευασμάτων από το στόμα που ήταν ανεκτά από τον οργανισμό.  Το πρώτο ήταν η [[χλωροθειαζίδη]], το πρώτο [[θειαζιδικό διουρητικό]], που αναπτύχθηκε από το αντιβιοτικό [[σουλφοναμίδη]] και ξεκίνησε να διατίθεται το 1958.<ref name="pmid1744849"/><ref>{{cite journal|author=Novello FC, Sprague JM | title=Benzothiadiazine dioxides as novel diuretics | journal=J. Am. Chem. Soc. | year=1957 | volume=79 | pages=2028 | doi=10.1021/ja01565a079|issue=8}}</ref> Οδηγούσε στην αύξηση της απέκκρισης άλατος και εμπόδιζε τη συγκέντρωση υγρού. Σε μια [[τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή]] με τη χρηματοδότηση του [[Υπουργείο για Θέματα Βετεράνων των ΗΠΑ|Υπουργείου για Θέματα Βετεράνων των ΗΠΑ]] πραγματοποιήθηκε σύγκριση του [[υδροχλωρoθειαζίδιο]]υ με ρεσερπίνη και υδραλαζίνη έναντι εικονικού φαρμάκου. Η έρευνα διακόπηκε νωρίς καθώς οι ασθενείς που βρίσκονταν σε ομάδα υψηλής αρτηριακής πίεσης και δεν λάμβαναν θεραπεία ανέπτυξαν περισσότερες επιπλοκές σε σύγκριση με τους ασθενείς που υποβάλλονταν σε θεραπεία και θεωρήθηκε ηθικά παράτυπο να μην τους παρασχεθεί θεραπεία.  Η έρευνα συνεχίστηκε σε άτομα με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και απέδειξε ότι η θεραπεία, ακόμα και για άτομα με ελαφρά υπέρταση, μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου κατά το ήμισυ.<ref>{{cite journal | author=Freis ED | title=The Veterans Administration Cooperative Study on Antihypertensive Agents. Implications for Stroke Prevention | journal=Stroke | year=1974 | volume=5 | pages=76–77 | pmid=4811316 | url=http://stroke.ahajournals.org/content/5/1/76.long | format=PDF | issue=1 | doi=10.1161/01.STR.5.1.76}}</ref> Το 1975, δόθηκε στην ομάδα που ανέπτυξε τη χλωροθειαζίδη το [[Βραβείο Lasker|Ειδικό Βραβείο Δημόσιας Υγείας Lasker]].<ref name="Dustan"/> Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών οδήγησαν σε εκστρατείες στον τομέα της δημόσιας υγείας για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με την υπέρταση και προώθησαν τη μέτρηση και θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Τα μέτρα αυτά  φαίνεται ότι έχουν συμβάλει τουλάχιστον εν μέρει στη μείωση κατά 50% που παρατηρήθηκε στα εγκεφαλικά επεισόδια και τις ισχαιμικές καρδιοπάθειες μεταξύ του 1972 και του 1994.<ref name="Dustan"/>

==Κοινωνία και πολιτισμός==
===Ευαισθητοποίηση===
[[Εικόνα:HTNstudyupd.png|thumb|right|Γράφημα που δείχνει την επικράτηση της ευαισθητοποίησης, τη θεραπεία και τον έλεγχο της υπέρτασης σε σύγκριση στις τέσσερεις έρευνες της [[Εθνικής Έρευνας Υγείας και Διατροφής των ΗΠΑ|NHANES]]<ref name="pmid7607734">{{cite journal |author=Burt VL |title=Trends in the prevalence, awareness, treatment, and control of hypertension in the adult US population. Data from the health examination surveys, 1960 to 1991 |journal=Hypertension |volume=26 |issue=1 |pages=60–9 |year=1995 |month=July |pmid=7607734 |doi= |url=http://hyper.ahajournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=7607734 |accessdate=2009-06-05 |author-separator=, |author2=Cutler JA |author3=Higgins M |display-authors=3 |last4=Horan |first4=MJ |last5=Labarthe |first5=D |last6=Whelton |first6=P |last7=Brown |first7=C |last8=Roccella |first8=EJ |date= |archiveurl=https://archive.today/20121220113643/http://hyper.ahajournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=7607734 |archivedate=2012-12-20 |url-status=dead }}</ref>]]
Ο [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας]] χαρακτήρισε την υπέρταση, ή την υψηλή αρτηριακή πίεση, ως τη βασική αιτία του ποσοστού καρδιαγγειακής θνησιμότητας. Η [[Παγκόσμια Ένωση κατά της Υπέρτασης]] (WHL), μια κεντρική οργάνωση που αποτελείται από 85 εθνικούς συνδέσμους και ενώσεις κατά της υπέρτασης, αναγνώρισε ότι  σε παγκόσμιο επίπεδο πάνω από το 50%  των υπερτασικών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από υπέρταση.<ref name="pmid17534457">{{cite journal |author=Chockalingam A |title=Impact of World Hypertension Day |journal=Canadian Journal of Cardiology |volume=23 |issue=7 |pages=517–9 |year=2007 |month=May |pmid=17534457 |pmc=2650754 |doi= 10.1016/S0828-282X(07)70795-X|url= }}</ref> Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η WHL ξεκίνησε μια παγκόσμια εκστρατεία ευαισθητοποίησης για την υπέρταση το 2005 και ανακήρυξε τη 17η Μαΐου κάθε έτους ως [[Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης]] (WHD). Τα τελευταία τρία χρόνια, περισσότερες εθνικές ενώσεις συμμετέχουν στην Ημέρα Υπέρτασης και προσπαθούν με καινοτόμες δραστηριότητες να περάσουν το μήνυμα στο κοινό. Το 2007, διαπιστώθηκε συμμετοχή-ρεκόρ από 47 κράτη μέλη της WHL. Την εβδομάδα της Ημέρας Υπέρτασης, όλες αυτές οι χώρες συνέπραξαν με τις τοπικές κυβερνήσεις, τις επαγγελματικές ενώσεις, τις μη-κυβερνητικές οργανώσεις και τις ιδιωτικές βιομηχανίες για την προώθηση της ευαισθητοποίησης στο θέμα της υπέρτασης μέσω διάφορων κινητοποιήσεων στα [[μέσα μαζικής ενημέρωσης]] και δημόσιων εκστρατειών ενημέρωσης. Με χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης όπως το [[διαδίκτυο]] και η [[τηλεόραση]], το μήνυμα έφθασε σε περισσότερους από 250 εκατ. ανθρώπους. Όσο η δυναμική ενισχύεται κάθε χρόνο, η WHL πιστεύει ότι μπορεί να φθάσει σχεδόν όλους τους 1,5 δις. ανθρώπους που υπολογίζεται ότι πάσχουν από υψηλή αρτηριακή πίεση.<ref name="pmid18548140">{{cite journal |author=Chockalingam A |title=World Hypertension Day and global awareness |journal=Canadian Journal of Cardiology |volume=24 |issue=6 |pages=441–4 |year=2008 |month=June |pmid=18548140 |pmc=2643187 |doi= 10.1016/S0828-282X(08)70617-2|url= }}</ref>

===Οικονομικά===
Η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί το πιο συχνό χρόνιο ιατρικό πρόβλημα που οδηγεί σε επισκέψεις στην [[πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας]] στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας υπολόγισε τα άμεσα και έμμεσα έξοδα της υψηλής αρτηριακής πίεσης στα $76,6 δις το 2010.<ref name = AHA2010>{{cite journal |author=Lloyd-Jones D, Adams RJ, Brown TM, ''et al.'' |title=Heart disease and stroke statistics--2010 update: a report from the American Heart Association |journal=Circulation |volume=121 |issue=7 |pages=e46–e215 |year=2010 |month=February |pmid=20019324 |doi=10.1161/CIRCULATIONAHA.109.192667 |url=}}</ref> Στις ΗΠΑ, το 80% των πασχόντων από υπέρταση γνωρίζουν την κατάστασή τους και το 71% λαμβάνει θεραπευτική αγωγή κατά της υπέρτασης. Ωστόσο, μόνο το 48% των ανθρώπων που γνωρίζουν ότι πάσχουν από υπέρταση αντιμετωπίζουν επαρκώς τη νόσο τους.<ref name = AHA2010 /> Τυχόν πλημμελής διάγνωση, θεραπεία ή έλεγχος της υψηλής αρτηριακής πίεσης μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη διαχείριση της υπέρτασης.<ref name="pmid19124418">{{cite journal |author=Alcocer L, Cueto L |title=Hypertension, a health economics perspective |journal=Therapeutic Advances in Cardiovascular Disease |volume=2 |issue=3 |pages=147–55 |year=2008 |month=June |pmid=19124418 |doi=10.1177/1753944708090572 |url=http://tak.sagepub.com/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=19124418 |accessdate=2009-06-20 |date= |archiveurl=https://archive.today/20121204191320/http://tak.sagepub.com/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=19124418 |archivedate=2012-12-04 |url-status=dead }}</ref>  Οι [[Πάροχοι Υπηρεσιών Υγείας]] αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια για να θέσουν υπό έλεγχο την αρτηριακή πίεση, όπως αρνητική ανταπόκριση στη λήψη διαφόρων φαρμάκων για την επίτευξη της επιθυμητής αρτηριακής πίεσης. Οι ασθενείς αντιμετωπίζουν επίσης προκλήσεις τήρησης του προγράμματος λήψης φαρμάκων και αλλαγής στον τρόπο ζωή τους. Η επίτευξη της επιθυμητής αρτηριακής πίεσης είναι ωστόσο δυνατή. Η μείωση της αρτηριακής πίεσης οδηγεί στη σημαντική μείωση των εξόδων που σχετίζονται με την [[δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας|δευτεροβάθμια]] και [[τριτοβάθμια φροντίδα υγείας]].<ref name="The Economic Impact of Hypertension">{{cite journal |author=William J. Elliott |title=The Economic Impact of Hypertension |journal=The Journal of Clinical Hypertension |volume=5 |issue=4 |pages=3–13 |year=2003 |month=October |doi= 10.1111/j.1524-6175.2003.02463.x |pmid=12826765}}</ref><ref name="pmid18345711">{{cite journal |author=Coca A |title=Economic benefits of treating high-risk hypertension with angiotensin II receptor antagonists (blockers) |journal=Clinical Drug Investigation |volume=28 |issue=4 |pages=211–20 |year=2008 |pmid=18345711 |doi= 10.2165/00044011-200828040-00002|url= }}</ref>

==Παραπομπές==
<references />

==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{Commonscat|Hypertension}} 
*[https://web.archive.org/web/20121201144118/http://www.hypertension.gr/Content/guidelines-2007.aspx 41 Πρακτικές Ερωτήσεις και Απαντήσεις για την Υπέρταση και τη Χοληστερίνη] από την Ελληνική Εταιρία Μελέτης της Υπέρτασης.

{{authority control}}

[[Κατηγορία:Αρτηριακή υπέρταση| ]]
[[Κατηγορία:Νεφρολογία]]
[[Κατηγορία:Παθήσεις των αγγείων]]
[[Κατηγορία:Παθολογία γήρατος]]
[[Κατηγορία:Πίεση αίματος]]