Αλέξιος Κομνηνός (κυβερνήτης Δυρραχίου)
| Αλέξιος Κομνηνός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1077 (περίπου) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός ηγέτης |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Ισαάκιος Κομνηνός και Ειρήνη της Αλανίας |
| Αδέλφια | Ιωάννης Κομνηνός Κωνσταντίνος Κομνηνός Ιωάννης Δ΄ της Αχρίδος d:Q123753995 Maria Comnena |
Ο Αλέξιος Κομνηνός (π. 1077 - μετά το 1108) ήταν αριστοκράτης στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ανιψιός του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού. Ανήλθε στον βαθμό του σεβαστού και υπηρέτησε ως δούκας του Δυρραχίου από το 1106 ως το 1108. Το διάστημα αυτό κατηύθυνε την επιτυχή αντίσταση της πόλης, όταν το Δυρράχιο πολιορκήθηκε από τον Βοημούνδο Α΄ Ωτβίλ, γιο του Ροβέρτου Γυισκάρδου. Η διαμάχη έληξε με τη Συμφωνία της Δεάβολης/Ντεβόλ.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήταν γιος του σεβαστοκράτορα Ισαακίου Κομνηνού, μεγαλύτερου αδελφού του Αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ (βασ. 181-1118) και της συζύγου του Ειρήνης της Αλανής. Ως μέλος του Αυτοκρατορικού Οίκου έφερε τον τίτλο του σεβαστού.
Σχεδόν όλες οι λεπτομέρειες του βίου του προέρχονται από την Αλεξιάδα, γραμμένη από την εξαδέλφη του Άννα Κομνηνή. Ο Αλέξιος αναφέρεται για πρώτη φορά την άνοιξη του 1106, όταν διορίστηκε από τον θείο του κυβερνήτης (δούκας) του Δυρραχίου, αντικαθιστώντας τον μεγαλύτερο αδελφό του Ιωάννη Κομνηνό. Δεν μας είναι γνωστή η πρότερη σταδιοδρομία του, αλλά θα πρέπει να κατείχε δημόσιες θέσεις, όπως ο Ιωάννης που έλαβε το πρώτο αξίωμά του σε ηλικία 19 ετών. Κάποια στιγμή, μάλλον περί το 1094, νυμφεύτηκε κάποια Ζωή, αγνώστου καταγωγής.
Η θέση του κυβερνήτη του Θέματος του Δυρραχίου ήταν μεγάλης σπουδαιότητας. Η πόλη ήταν σημαντική για τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ως το κλειδί των δυτικών Βαλκανίων και το πιο σημαντικό λιμάνι εισόδου από την Ιταλία. Γι' αυτό και έγινε σημείο ενδιαφέροντος από τους Νορμανδούς εισβολείς στα πρώτα έτη της βασιλείας του Αλεξίου Α΄. Ο Ιωάννης είχε αποδειχθεί όμως ανάξιος, καθώς κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε εναντίον του Αυτοκράτορα και υπέστη ήττα από τους Δαλματούς. Με την απειλή μίας άλλης Νορμανδικής εκστρατείας να οργανώνεται, ο Αλέξιος Α΄ έδωσε τη θέση στον Αλέξιο, στον οποίο είχε μεγάλη εμπιστοσύνη. Ο Αυτοκράτορας έστελνε συνέχεια επιστολές στον ανιψιό του, τονίζοντας τη μεγάλη ανάγκη τού να επιτηρούνται οι ακτές σταθερά για κάποια ένδειξη Νορμανδικής εισβολής.
Πράγματι τον Οκτώβριο του 1107 ο Βοημούνδος Α΄, μιμούμενος τον πατέρα του Ροβέρτο Γυισκάρδο (Πονηρό), αυτοαποκαλούμενο κόμη της Απουλίας-Καλαβρίας και της Σικελίας, αποβιβάστηκε με δυνατό στρατό στην Αυλώνα. Ο Αλέξιος Α΄ έστειλε αμέσως τα νέα στην Κωνσταντινούπολη. Οι Νορμανδοί ξεκίνησαν να πολιορκούν το Δυρράχιο από τον Νοέμβριο του 1107 ως την άνοιξη του επόμενου έτους. Ο Βοημούνδος Α΄ εφήρμοσε πολλές πολιορκητικές μηχανές, αλλά οι πολιορκούμενοι τις κατέστρεφαν με τη χρήση του ελληνικού πυρός. Η Άννα επαινεί την ηγεσία του δούκα Αλεξίου για τη γενναιότητά του και για το θάρρος που ενέπνευσε στους άνδρες του. Εν τω μεταξύ ο Αυτοκράτορας έστειλε αποσπάσματα, που κατέλαβαν τα διάφορα περάσματα και οι Νορμανδοί εμποδιζόταν να βρουν τροφή, έτσι η κατάσταση των πολιορκητών έγινε άσχημη. Ο Αλέξιος Α΄ μετέβη με τον στρατό του στη Δεάβολη/Ντεβόλ και περίμενε ευκαιρία για να επιτεθεί εναντίον τους. Καθώς η πείνα, οι ασθένειες και οι λιποταξίες μάστιζαν τον Νορμανδικό στρατό, ο Βοημούνδος Α΄ έστειλε απεσταλμένους για διαπραγμάτευση στον δούκα Αλέξιο. Αυτός, σύμφωνα με οδηγίες του θείου του, τους έστειλε στον Αυτοκράτορα. Τότε ο Αλέξιος Α΄ συνήψε τη Συνθήκη της Δεάβολης, στην οποία ο Βοημούνδος Α΄ αναγνώριζε την επικυριαρχία του Αυτοκράτορα και έγινε υποτελής του.
Δεν γνωρίζουμε τη μετέπειτα ζωή του δούκα Αλεξίου ή το τέλος του. Σύμφωνα με τον Θεόδωρο Βαλσαμώνα ο Αλέξιος ασθένησε βαριά, λίγο μετά το 1130, και οι ιατροί έκριναν ανίατη την πάθησή του. Απεγνωσμένη η οικογένειά του στράφηκε σε ξένους τσαρλατάνους, που είπαν ότι οφείλεται σε ξόρκια. Αυτοί ανακάλυψαν κούκλες και κατηγόρησαν τους υπηρέτες και το περιβάλλον του. Οι τελευταίοι ανακρίθηκαν και βασανίστηκαν χωρίς αποτέλεσμα, μια και οι τσαρλατάνοι τις είχαν φυτέψει. Αποδείχθηκε ότι η κατάσταση δεν βελτιώθηκε και οι ξένοι διέφυγαν από το ανάκτορο. Αργότερα οι συγγενείς που συμμετείχαν σε αυτά τα γεγονότα τιμωρήθηκαν από τον Πατριάρχη Λέοντα Στυππή, επειδή πίστεψαν σε μαγείες.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αλέξιος και η Ζωή μάλλον είχαν έναν γιο, τον Ιωάννη, γνωστό από ένα επιτάφιο ποίημα, που αναφέρει την διακεκριμένη στρατιωτική του διοίκηση.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Angold, Michael (1997). The Byzantine Empire, 1025–1204: A Political History. London and New York: Longman. ISBN 0-582-29468-1.
- Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse [The Byzantine Personalities of the Alexiad: Prosopographical Analysis and Synthesis] (in French). Louvain-la-Neuve: Nauwelaerts. OCLC 1014518471.
- Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [The Genealogy of the Komnenoi] (PDF) (in Greek). A. Thessaloniki: Centre for Byzantine Studies, University of Thessaloniki. OCLC 834784634.