Έντουαρντ Άλυν
| Έντουαρντ Άλυν | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Edward Alleyn (Αγγλικά) |
| Γέννηση | 1 Σεπτεμβρίου 1566 Σίτι του Λονδίνου |
| Θάνατος | 25 Νοεμβρίου 1626[1][2][3] Λονδίνο |
| Παρατσούκλι | Ned |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ηνωμένο Βασίλειο |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αγγλικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ηθοποιός θεάτρου ηθοποιός[4] |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Κονστάνς Νταν[5] |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Έντουαρντ Άλυν ή Νεντ Άλυν (αγγλ. Edward "Ned" Alleyn, 1η Σεπτεμβρίου 1566 – 21 Νοεμβρίου 1626) ήταν Άγγλος ηθοποιός, σημαντική μορφή του θεάτρου της ελισαβετιανής εποχής (έχει θεωρηθεί και ως ο κορυφαίος ηθοποιός της γενιάς του), ο οποίος έπαιζε και στα νέα έργα του σχεδόν συνομηλίκου του Σαίξπηρ. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, έχοντας συγκεντρώσει τεράστια περιουσία, έγινε ευεργέτης, ιδρύοντας φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Άλυν γεννήθηκε στο Λονδίνο, πιθανώς στο Μπίσοπσγκεϊτ, και ήταν το στερνοπαίδι του πανδοχέα Έντουαρντ Άλυν, έχοντας τρεις μεγαλύτερους αδελφούς. Ο πατέρας πέθανε όταν ο Νεντ ήταν 4 ετών και η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε έναν ηθοποιό ονόματι Μπράουν, γεγονός που συνετέλεσε στην εξοικείωση του Νεντ με τη θεατρική κουλτούρα.[6] Είναι άγνωστο σε ποια ακριβώς ηλικία ξεκίνησε την ηθοποιία, αλλά το 1583 το όνομα του Νεντ Άλυν βρισκόταν στον κατάλογο ηθοποιών του Κόμη του Γούστερ.[7] Σε ηλικία είκοσι ετών, το 1586, αξιολογήθηκε με κοινή συναίνεση ως ο κορυφαίος των ηθοποιών του Λονδίνου την εποχή εκείνη[8], με μοναδικό ανταγωνιστή ως προς αυτό τον επίσης νεαρό Ρίτσαρντ Μπέρμπατζ.[9]
Μεγάλο μέρος της φήμης του Άλυν οφειλόταν στην ερμηνεία των πρωταγωνιστικών ρόλων σε τρία ομώνυμα των ρόλων αυτών θεατρικά έργα του Κρίστοφερ Μάρλοου: στον Δόκτορα Φάουστους, στον Ταμερλάνο και στον Εβραίο της Μάλτας. Υπήρξε ο πρώτος που έπαιξε αυτούς τους ρόλους, οι οποίοι πιθανότατα δημιουργήθηκαν ειδικά για αυτόν. Ο Έντουαρντ Άλυν ήταν ψηλός άνδρας, γνωστός για τον χειρισμό των ρόλων ηγετικών προσωπικοτήτων. Εμφανίσθηκε μαζί με τον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ στο ονομαστό θέατρο του Σαίξπηρ, το «Γκλόουμπ», όπου διακρίθηκε σε έργα του Σαίξπηρ και του Μπεν Τζόνσον.
Το 1592 ο Άλυν πήρε ως σύζυγό του την Τζόαν Γούντγουορντ, πλούσια προγονή του θεατρικού επιχειρηματία Φίλιπ Χένσλοου, και έγινε πλουσιότερος, αποκτώντας και θεατρικές επιχειρήσεις. Αυτό του επέτρεψε να αποσυρθεί από την ηθοποιία στο αποκορύφωμα της φήμης του, γύρω στο 1598. Λέγεται μάλιστα ότι η ίδια η Βασίλισσα Ελισάβετ τού ζήτησε να επιστρέψει στη θεατρική σκηνή, το οποίο ο Άλυν έπραξε, αλλά ένα έτος μετά τον θάνατο της Ελισάβετ, το 1604. Σε κάθε περίπτωση, ο Άλυν διορίσθηκε διευθυντής του βασιλικού ζωοτροφείου, με αστρονομικές για την εποχή του απολαβές. Παραλλήλως λοιπόν με την καλλιτεχνική του φήμη απέκτησε και τεράστια περιουσία, την οποία διέθεσε σε φιλανθρωπικά έργα. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζει το Κολέγιο του Ντάλιτς στο νότιο Λονδίνο, το αποκαλούμενο σήμερα «Παλαιό Κολέγιο» ή «Παλαιό Κολέγιο του Ντάλιτς» (Old [Dulwich] College), το οποίο όμως ο Άλυν ονόμασε «Κολέγιο του Δώρου του Θεού» (College of God's Gift). Ο Άλυν είχε ήδη αγοράσει την έπαυλη του Ντάλιτς από το 1605, μετά το 1614 αγόρασε και ευρεία έκταση γύρω της για 35.000 λίρες και το 1619 ίδρυσε το κολέγιο, που ήταν το πρώτο στην Αγγλία σχολείο-πτωχοκομείο, όπου φοιτούσαν παιδιά άπορων οικογενειών.
Η Τζόαν Γούντγουορντ πέθανε το καλοκαίρι του 1623, οπότε τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο Άλυν δεν δίστασε να πάρει ως δεύτερη σύζυγό του την Κονστάνς Νταν, θυγατέρα του γνωστού ποιητή Τζων Νταν (ο Νταν ήταν 5 χρόνια μικρότερος του Άλυν). Ο Άλυν απεβίωσε άτεκνος τρία χρόνια αργότερα, σε ηλικία εξήντα ετών, και η Κονστάνς ξαναπαντρεύτηκε το 1630.
- Ο Άλυν εμφανίζεται ως χαρακτήρας της κινηματογραφικής ταινίας του 1998 Ερωτευμένος Σαίξπηρ, όπου τον υποδύεται ο ηθοποιός Μπεν Άφλεκ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Edward-Alleyn. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6sq9jqn. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 10805814. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub2015869337. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ «Kindred Britain»
- ↑ Collier, J. Payne (21 Απριλίου 2016). Memoirs of Edward Alleyn. Λονδίνο. σελ. 3.
- ↑ E.K. Chambers: The Elizabethan Stage, Clarendon Press, Οξφόρδη 1923, τόμ. 2, σελ. 224
- ↑ Chisholm 1911.
- ↑ Shakespeare's Actors (1) :: Life and Times :: Internet Shakespeare Editions. Internetshakespeare.uvic.ca (4 Ιανουαρίου 2011). Retrieved 2013-08-24.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το λήμμα «Άλλεϋν Εδουάρδος» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σελ. 395
- Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Alleyn, Edward» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 694
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- S.P. Cerasano: «Edward Alleyn's 'Retirement' 1597–1600», Medieval and Renaissance Drama in England, τόμ. 10 (1998), σσ. 98-112
- S.P. Cerasano: «Edward Alleyn, the new model actor, and the rise of the celebrity in the 1590s», Medieval and Renaissance Drama in England (2005), σσ. 47-58
- David Mateer: Edward Alleyn, Richard Perkins and the Rivalry Between the Swan and the Rose Playhouses, The Review of English Studies, τόμ. 60(243), έτος 2009, σσ. 61-77
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πληροφορίες για τον ηθοποιό στο Luminarium Encyclopedia Project
- Henslowe-Alleyn Digitisation Project