Ελαιόχρωμος μπαμπουίνος
| Ελαιόχρωμος Μπαμπουίνος[1] | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Papio anubis (Βαβουίνος ο άνουβις) (Lesson, 1827) | ||||||||||||||
 Εύρος των Ελαιόχρωμων Μπαμπουίνων
|
Ελαιόχρωμος Μπαμπουίνος (Papio anubis - Βαβουίνος ο άνουβις), ή Ανούβιος Μπαμπουίνος, ονομάζεται ένα μέλος της οικογένειας Κερκοπιθηκίδες (μαϊμούδες Παλαιού Κόσμου). Πρόκειται για το πιο διαδεδομένο είδος μπαμπουίνων: συναντάται σε 25 χώρες στην Αφρική, από το Μαλί μέχρι την Αιθιοπία και την Τανζανία. Απομονωμένοι πληθυσμοί βρίσκονται επίσης σε ορεινές περιοχές της Σαχάρας. Ζει σε σαβάνες, στέπες και δάση.
Φυσικά χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ονομασία του Ελαιόχρωμου Μπαμπουίνου οφείλεται στο γκριζοπράσινο-λαδί τριχώμα του.[3] Η εναλλακτική ονομασία του προέρχεται από τον αρχαίο Αιγυπτιακό θεό Άνουβι, ο οποίος απεικονιζόταν συχνά με κεφάλι σκύλου όμοιο σε μεγάλο βαθμό με το κυνοειδές ρύγχος του μπαμπουίνου. Για την ακρίβεια, το τρίχωμα του μπαμπουίνου παρουσιάζει διάφορες αποχρώσεις, που σχηματίζονται από τις κιτρινοκαφέ και μάυρες τρίχες του.[4] Το τρίχωμα στο πρόσωπο του μπαμπουίνου, από την άλλη, είναι λεπτότερο και έχει απόχρωση μεταξύ γκρι και μαύρου χρώματος.[3] Αν και τα δύο φύλα μοιράζονται τις ίδιες αποχρώσεις, τα αρσενικά έχουν σε γενικές γραμμές μακρύτερη χαίτη που λεπταίνει κατά μήκος της πλάτης.[4] Εκτός από τη χαίτη, ο αρσενικός Ελαιόχρωμος Μπαμπουίνος διαφέρει από το θηλυκό σε ύψος και βάρος: τα αρσενικά είναι κατά μέσο όρο 70 cm ψηλά και ζυγίζουν 24 kg;, ενώ τα θηλυκά έχουν ύψος 60 cm και βάρος 14.7 kg.[4]
Όπως και άλλοι μπαμπουίνοι, ο Ελαιόχρωμος Μπαμπουίνος, έχει μία μακρυά, έντονη, κυνοειδής μουσούδα.[4] Η μουσούδα, σε συνδυασμό με την ουρά του ζώου (38–58 cm) και τον τετράποδο βηματισμό του, κάνουν τους μπαμπουίνους να δείχνουν ιδιαίτερα κυνοειδείς.[3] Ο γυμνός-άτριχος γλουτός των μπαμπουίνων, ιδιαίτερα γνωστός από καρτούν και ταινίες, είναι κατά πολύ μικρότερος στον Ελαιόχρωμο Μπαμπουίνο συγκριτικά με άλλα είδη του γένους.[4] Ο Ελαιόχρωμος Μπαμπουίνος, όπως πολλές άλλες κερκοπιθηκίνες, έχει μία ιδιαίτερη περιοχή στο μάγουλο του, η οποία του χρησιμεύει για την προσωρινή αποθήκευση φαγητού.[3]
Περιβάλλον
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ελαιόχρωμος Μπαμπουίνος συναντάται σε τουλάχιστον 25 ισημερινές χώρες της Αφρικής, από την ανατολική στη δυτική όχθη της ηπείρου.[3] Τα ακριβείς όρια αυτής της περιοχής δεν είναι ξεκάθαρα, καθώς συμπίπτουν εν μέρει με άλλα είδη μπαμπουίνων.[3] Αυτή είναι και η κυριότερη αιτία που εμφανίζεται διαρκής διασταύρωση μεταξύ των ειδών μπαμπουίνων.[3] Για παράδειγμα παρατηρείται μεγάλο ποσοστό υβριδισμού μεταξύ του Ελαιόχρωμου Μπαμπουίνου και του Μπαμπουίνου Χαμαντρίας στην Αιθιοπία.[3] Διασταυρώσεις μεταξύ Κίτρινου Μπαμπουίνου και Μπαμπουίνου Γουινέας έχουν επίσης παρατηρηθεί.[4] Δεν υπάρχει ακόμα αναλυτική έρευνα πάνω στα υβρίδια.[3]
Συμπεριφορά και ζευγάρωμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ελαιόχρωμος Μπαμπουίνος ζει σε ομάδες των 15–150 ατόμων, οι οποίες αποτελούνται από ελάχιστα αρσενικά, και πολλά θηλυκά με τα μικρά τους.[3] Υπάρχει μία περίπλοκη κοινωνική ιεραρχία στην ομάδα, που συναντάται και σε άλλα πρωτεύοντα, όπως στους γορίλες και τους χιμπαντζήδες.[4] Κάθε μπαμπουίνος ανήκει σε διαφορετική κοινωνική τάξη μέσα στην ομάδα, ανάλογα με την κυριαρχία του.[3] Η θηλυκή κυριαρχία βασίζεται στην κληρονομικότητα, με τις κόρες να έχουν σχεδόν την ίδια ιεραρχική τάξη με τις μητέρες τους,[3][5] και τα ενήλικα θηλυκά να σχηματίζουν τον πυρήνα του κοινωνικού συστήματος.[5] Τα αρσενικά, από την άλλη, διεκδικούν την κυριαρχία τους κυρίως με βίαιο τρόπο.[3] Προσπαθούν να τρομοκρατήσουν τα άλλα αρσενικά και να τα υποτάξουν.[3] Οι μάχες μεταξύ των αρσενικών δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, στις οποίες ο ηττημένος αναγκάζεται να υποχωρήσει.[3]
Υψηλή κυριαρχία σημαίνει ευκολότερη πρόσβαση στην τροφή και στο ζευγάρωμα, επομένως είναι φυσικό να υπάρχει μεγάλος ιεραρχικός ανταγωνισμός μεταξύ των νεαρών αρσενικών.[3] Επειδή τα θηλυκά μένουν σε μία ομάδα καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ τα αρσενικά μεταναστεύουν σε άλλες, συχνά εμφανίζονται νέα αρσενικά που αμφισβητούν την κυριαρχία των παλαιοτέρων.[3] Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν οι μπαμπουίνοι χάσουν την ιεραρχική τους θέση από άλλα αρσενικά, φεύγουν από την ομάδα, αναζητώντας μία καινούργια.[4] Παρατηρείται πως τα νεότερα αρσενικά που κατορθώνουν να ρίξουν τα παλιότερα αρσενικά από την κοινωνική τους θέση, συχνά τα χλευάζουν, μέσω εκβιασμών και παρενοχλήσεων.[4]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Groves, C. (2005). D.E. Wilson· D.M. Reeder, επιμ. Mammal Species of the World (3η έκδοση). Baltimore: Johns Hopkins University Press. σελ. 166. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ Kingdon, J., Butynski, T. M. & De Jong, Y. (2008). Papio anubis. 2008 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2008. Ανακτήθηκε 4 January 2009.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 Cawthon Lang, KA (18 Απριλίου 2006). «Primate Factsheets: Olive baboon (Papio anubis) Taxonomy, Morphology, & Ecology». Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2007.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Shefferly, N. (2004). «Papio anubis». Animal Diversity Web. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2007.]
- ↑ 5,0 5,1 Smuts, Barbara (1985). Sex and Friendship in Baboons. New York: Aldine Publications. ISBN 978-0-202-02027-3. http://books.google.com/?id=Vx_l76muFWMC&printsec=frontcover&dq=smuts+%22Sex+and+Friendship+in+Baboons%22&q. Ανακτήθηκε στις 28 April 2010
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- (Αγγλικά) Primate Info Net Papio anubis Factsheet