Epistula ad Carpianum
Η Epistula ad Carpianum (Επιστολή προς τoν Καρπιανό) ή Επιστολή του Ευσέβιου είναι ο τίτλος που παραδοσιακά δίνεται σε μια επιστολή από τον Ευσέβιο της Καισαρείας σε έναν χριστιανό με το όνομα Καρπιανός.
Σε αυτή την επιστολή, ο Ευσέβιος εξηγεί το ευφυές του σύστημα αρμονίας των Ευαγγελίων, τους κανόνες του Ευσεβίου (πίνακες) που διαιρούν τα τέσσερα κανoνικά Ευαγγέλια και περιγράφει τοn σκοπό τους, δέκα σε αριθμό. Ο Ευσέβιος εξηγεί ότι ο Αμμώνιος ο Αλεξανδρινός είχε δημιουργήσει ένα σύστημα στο οποίο τοποθέτησε τμήματα των ευαγγελίων του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη δίπλα στα παράλληλα τμήματά τους στο Ματθαίο. Καθώς αυτό έσπασε την κανονική σειρά κειμένων των Ευαγγελίων του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη, ο Ευσέβιος χρησιμοποίησε ένα σύστημα, με το οποίο έβαλε τις παραπομπές στα παράλληλα κείμενα σε δέκα πίνακες ή «κανόνες». Χρησιμοποιώντας αυτούς τους πίνακες, τα παράλληλα κείμενα θα μπορούσαν εύκολα να αναζητηθούν, αλλά παρέμεινε επίσης δυνατό να διαβαστεί ένα Ευαγγέλιο στην κανονική του σειρά (ο αριθμός των τμημάτων ήταν: Ματθαίος 355, Μάρκος 236, Λουκάς 342, Ιωάννης 232 - συνολικά 1165 τμήματα). Ο αριθμός κάθε «αμμωνιακού τμήματος» είναι γραμμένος στο περιθώριο ενός χειρογράφου και κάτω από αυτούς τους αριθμούς γράφτηκε άλλος ένας αριθμός με έγχρωμο μελάνι. Οι έγχρωμοι αριθμοί αναφέρονται σε έναν από τους δέκα κανόνες του Ευσεβίου, στους οποίους βρίσκονταν οι αριθμοί αναφοράς των παράλληλων τμημάτων στα άλλα Ευαγγέλια[1].
Κείμενο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κείμενο αυτής της επιστολής στην κοινή ελληνική γλώσσα είναι:
᾿Ευσέβιος Καρπιανῷ ἀγαπητῷ ἀδελφῷ ἐν κυρίῳ χαἳρειν.
Ἀμμώνιος μὲν ὁ Ἀλεξανδρεὺς πολλὴν ὡς εἰκὸς φιλοπονίαν καὶ σπουδὴν εἰσαγηοχὼς τὸ διὰ τεσσάρων ἡμῖν καταλέλοιπεν εὐαγγέλιον, τῷ κατὰ Ματθαῖον τὰς ὁμοφώνους τῶν λοιπῶν εὐαγγελιστῶν περικοπὰς παραθείς, ὡς ἐξ ἀνάγκης συμβῆναι τὸν τῆς ἀκολουθίας εἱρμὸν τῶν τριῶν διαφθαρῆναι ὅσον ἐπὶ τῷ ὕφει τῆς ἀναγνώσεως· ἵνα δὲ σωζομένου καὶ τοῦ τῶν λοιπῶν διʼ ὅλου σώματός τε καὶ εἱρμοῦ εἰδέναι ἔχοις τοὺς οἰκείους ἑκάστου εὐαγγελιστοῦ τόπους, ἐν οἷς κατὰ τῶν αὐτῶν ἠνέχθησαν φιλαλήθως εἰπεῖν, ἐκ τοῦ πονήματος τοῦ προειρημένου ἀνδρὸς εἰληφὼς ἀφορμὰς καθʼ ἑτέραν μέθοδον κανόνας δέκα τὸν ἀριθμὸν διεχάραξά σοι τοὺς ὑποτεταγμένους. ὧν ὁ μὲν πρῶτος περιέχει ἀριθμοὺς ἐν οἷς τὰ παραπλήσια εἰρήκασιν οἱ τέσσαρες, Ματθαῖος Μάρκος Λοῦκας Ἰωάννης· ὁ δεύτερος, ἐν ᾧ οἱ τρεῖς, Ματθαῖος Μάρκος Λουκᾶς· ὁ τρίτος, ἐν ᾧ οἱ τρεῖς, Ματθαῖος Λουκᾶς Ἰωάννες· ὁ τέταρτος, ἐν ᾧ οἱ τρεῖς, Ματθαῖος Μάρκος Ἰωάννης· ὁ πέμπτος, ἐν ᾧ οἱ δύο, Ματθαῖος Λουκᾶς· ὁ ἕκτος, ἐν ᾧ οἱ δύο, Ματθαῖος Μάρκος· ὁ ἕβδομος, ἐν ᾧ οἱ δύο, Ματθαῖος Ἰωάννης· ὁ ὄγδοος, ἐν ᾧ οἱ δύο, Λοuκᾶς Μάρκος· ὁ ἕνατος, ἐν ᾧ οἱ δύο, Λουκᾶς Ἰωάννης· ὁ δέκατος, ἐν ᾧ ἕκαστος αὐτῶν περί τινων ἰδίως ἀνέγραψεν. αὕτη μὲν οὖν ἡ τῶν ὑποτεταγμένων κανόνων ὑπόθεσις, ἡ δὲ σαφὴς αὑτῶν διήγησίς ἐστιν ἥδε. ἐφʼ ἑκάστῳ τῶν τεσσάρων εὐαγγελίων ἀριθμός τις πρόκειται, κατὰ μέρος ἀρχόμενος ἀπὸ τοῦ πρώτου, εἶτα δευτέρου καὶ τρίτου, καὶ καθεξῆς προϊὼν διʼ ὅλου μέχρι τοῦ τέλους τῶν βιβλίων. καθʼ ἕκαστον δὲ ἀριθμὸν ὑποσημείωσις πρόκειται διὰ κινναβάρεως, δηλοῦσα ἐν ποίῳ τῶν δέκα κανόνων κείμενος ὁ ἀριθμὸς τυγχάνει. οἷον εἰ μὲν αʹ, δῆλον ὡς ἐν τῷ πρώτῳ· εἰ δὲ βʹ, ἐν τῷ δευτέρῳ· καὶ οὕτως μέχρι τῶν δέκα. εἰ οὖν ἀναπτύξας ἔν τι τῶν τεσσάρων εὐαγγελίων ὁποιονδήποτε βουληθείης ἐπιστῆσαί τινι ᾧ βούλει κεφαλαίῳ, καὶ γνῶναι τίνες τὰ παραπλήσια εἰρήκασιν, καὶ τοὺς οἰκείους ἐν ἑκάστῳ τόπους εὑρεῖν, ἐν οἷς κατὰ τῶν αὐτῶν ἠνέχθησαν, ἧς ἐπέχεις περικοπῆς ἀναλαβὼν τὸν προκείμενον ἀριθμόν, ἐπιζητήσας τε αὐτὸν ἔνδον ἐν τῷ κανόνι ὃν ἡ διὰ τοῦ κινναβάρεως ὑποσημείωσις ὑποβέβληκεν, εἴσῃ μὲν εὐθὺς ἐκ τῶν ἐπὶ μετώπου τοῦ κανόνος προγραφῶν ὁπόσοι τε καὶ τίνες περὶ οὗ ζητεῖς εἰρήκασιν· ἐπιστήσας δὲ καὶ τοῖς τῶν λοιπῶν εὐαγγελίων ἀριθμοῖς τοῖς ἐν τῷ κανόνι ᾧ ἐπέχεις ἀριθμῷ παρακειμένοις, ἐπιζητήσας τε αὐτοὺς ἔνδον ἐν τοῖς οἰκείοις ἑκάστου εὐαγγελίου τόποις, τὰ παραπλήσια λέγοντας αὐτοὺς εὑρήσεις.
Μετάφραση στα νέα ελληνικά:
Ο Ευσέβιος προς τον Καρπιανό, τον αγαπημένο του αδελφό εν Κυρίω, χαιρετισμούς.
Ο Αμμώνιος ο Αλεξανδρινός, που είχε ξοδέψει πολλή ενέργεια και προσπάθεια όπως ήταν απαραίτητο, μας κληροδότησε ένα εναρμονισμένο κείμενο των τεσσάρων Ευαγγελίων. Παράλληλα με το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, τοποθέτησε τα αντίστοιχα τμήματα των άλλων Ευαγγελίων. Αυτό όμως είχε το αναπόφευκτο αποτέλεσμα να καταστραφεί η διαδοχική σειρά των άλλων τριών Ευαγγελίων, όσον αφορά τη συνεχή ανάγνωση του κειμένου. Κρατώντας εντούτοις το σώμα και την ακολουθία των άλλων Ευαγγελίων εντελώς άθικτα, για να μπορείς να μάθεις πού έγραψε αποσπάσματα ο κάθε Ευαγγελιστής, στα οποία οδηγήθηκαν από την αγάπη της αλήθειας για να μιλήσουν για τα ίδια πράγματα, συνέταξα ένα σύνολο δέκα πινάκων σύμφωνα με ένα άλλο σύστημα, αποκτώντας τα ακατέργαστα δεδομένα από την εργασία του άνδρα που αναφέρθηκε παραπάνω. Αυτοί οι πίνακες παρουσιάζονται παρακάτω.
Ο πρώτος από αυτούς απαριθμεί τους αριθμούς αναφοράς για παρόμοια πράγματα που αναφέρθηκαν στα τέσσερα ευαγγέλια: Ματθαίου, Μάρκου, Λουκά και Ιωάννη. Ο δεύτερος στους τρεις, Ματθαίο, Μάρκο και Λουκά. Ο τρίτος στους τρεις, Ματθαίο, Λουκά και Ιωάννη. Ο τέταρτος στους τρεις, Ματθαίο, Μάρκο και Ιωάννη. Ο πέμπτος στους δύο, Ματθαίο και Λουκά. Ο έκτος στους δύο, Ματθαίο και Μάρκο. Ο έβδομος στους δύο, Ματθαίο και Ιωάννη. Ο όγδοος στους δύο, Μάρκο και Λουκά. Ο ένατος στους δύο, Λουκά και Ιωάννη. Ο δέκατος είναι για τα μοναδικά πράγματα που καταγράφονται σε κάθε Ευαγγέλιο.
Τώρα που έχω σκιαγραφήσει τη δομή των παρακάτω πινάκων, θα σου εξηγήσω πώς να τους χρησιμοποιήσεις. Σε κάθε ένα από τα τέσσερα Ευαγγέλια αποδίδονται διαδοχικοί αριθμοί αναφοράς σε κάθε τμήμα, αρχίζοντας από το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο, και ούτω καθεξής, ακολουθώντας όλο το Ευαγγέλιο ως το τέλος του βιβλίου. Κάθε αριθμός αναφοράς έχει έναν αριθμητικό κώδικα γραμμένο κάτω από αυτόν με κόκκινο χρώμα, ο οποίος δηλώνει σε ποιον από τους δέκα πίνακες βρίσκεται ο αριθμός αναφοράς. Εάν ο κόκκινος αριθμός είναι το α, ο αριθμός αναφοράς είναι σαφώς στον πρώτο πίνακα, αν είναι το β, στον δεύτερο, και ούτω καθεξής ως τον δέκατο.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ανοίγεις ένα από τα τέσσερα Ευαγγέλια σε κάποιο σημείο, επιθυμώντας να πας σε ένα συγκεκριμένο κεφάλαιο για να μάθεις ποια είναι τα Ευαγγέλια που αναφέρουν παρόμοια πράγματα και να βρεις σε κάθε Ευαγγέλιο τα σχετικά αποσπάσματα στα οποία οι Ευαγγελιστές οδηγήθηκαν να μιλήσουν για ίδια πράγματα. Χρησιμοποιώντας τον αριθμό αναφοράς που αντιστοιχεί στην ενότητα που σε ενδιαφέρει και αναζητώντας μέσα στον πίνακα που υποδεικνύεται από τον κόκκινο αριθμό κάτω από αυτόν, θα ανακαλύψεις αμέσως από τους τίτλους στην κορυφή του πίνακα πόσα και ποια ευαγγέλια διηγούνται παρόμοια πράγματα. Με τη μετάβαση στους αριθμούς αναφοράς των άλλων ευαγγελίων που βρίσκονται στην ίδια σειρά με τον αριθμό αναφοράς στον πίνακα που βρίσκεσαι και αναζητώντας τους στα σχετικά χωρία κάθε ευαγγελίου, θα βρεις τα παρόμοια πράγματα που αναφέρονται.
Αντίγραφο αυτής της επιστολής εμφανίζεται με τους πίνακες των κανόνων στα αρχικά φύλλα πολλών χειρογράφων του ελληνικού Ευαγγελίου (π.χ. 021, 65, 108, 109, 112, 113, 114, 117 κ.λπ. ). Η επιστολή δίνεται επίσης σε σύγχρονες εκδόσεις της Ελληνικής Καινής Διαθήκης[2].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ F. H. A. Scrivener, A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament (London 1861), σελ. 50-53.
- ↑ Nestle, E.; Aland, K. (1991), Novum Testamentum Graece, 26, Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, σελ. 73*-74*
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Epistula ad Carpianum ad canones evangeliorum praemissa (Αρχικό κείμενο στην κοινή ελληνική)
|