Συνεκδοχή

Συνεκδοχή είναι το εκφραστικό-λογοτεχνικό σχήμα κατά το οποίο ένας όρος αντικαθίσταται από έναν άλλο, με τον οποίο βρίσκεται σε σχέση γενικού προς ειδικό ή αντίστροφα. Η πιο συνηθισμένη μορφή συνεκδοχής είναι η χρήση του μέρους αντί για το όλο (pars pro toto) ή του ενός αντί για τους πολλούς. Συνεκδοχή όμως είναι και το αντίστροφο.

Παραδείγματα

• Μέρος αντί για όλο:
  • Να βάλω ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι μου (εννοούνται σπίτι ολόκληρο, όχι μόνο στέγη, και να καλυφθώ ολόκληρος, όχι μόνο το κεφάλι μου)
  • Κατά κεφαλήν (ενν. κατ' άτομο)
• Όλο αντί για μέρος:
  • Αμερική (για τις ΗΠ.Α.)

• Ένα για πολλά:
  • Ο Έλληνας έχει φιλότιμο (εννοούνται όλοι οι Έλληνες)
• Πολλά για ένα:
  • Είμαστε της άποψης (όταν ο συγγραφέας εννοεί τον εαυτό του, πληθυντικός της μεγαλοπρέπειας)

• Το είδος για το γένος:
  • να βγάλω το ψωμί μου (εννοείται κάθε είδος τροφής)
• Το γένος για το είδος:
  • αυτό το πλάσμα (για έναν άνθρωπο)