Ακτινοβόλο σημείο
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ακτινοβόλο σημείο (αγγλ. radiant) ονομάζεται το σημείο της Ουράνιας Σφαίρας από το οποίο φαίνεται να έρχονται διάττοντες αστέρες που έχουν κοινή προέλευση, όπως τους παρατηρεί ένας παρατηρητής που βρίσκεται στην επιφάνεια της Γης (ή γενικότερα στην επιφάνεια ενός πλανήτη). Η ύπαρξη του ακτινοβόλου σημείου γίνεται εμφανής κατά τις βροχές διαττόντων, επειδή ακριβώς οι διάττοντες που τις αποτελούν έχουν κοινή προέλευση. Ο αστερισμός μέσα στα όρια του οποίου βρίσκεται το ακτινοβόλο σημείο έχει δώσει μάλιστα το όνομά του στην κάθε βροχή διαττόντων, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις. Π.χ. οι Περσείδες είναι βροχή διαττόντων το ακτινοβόλο σημείο των οποίων βρίσκεται στον αστερισμό Περσέα.
Κάποιος παρατηρητής μπορεί να δει ένα διάττοντα σε οποιοδήποτε μέρος του ουρανού, αλλά η κατεύθυνση της κινήσεώς του, όταν ακολουθηθεί προς τα πίσω, θα καταλήξει στο ακτινοβόλο σημείο του. Το μετέωρο εκείνο που η κίνησή του δεν ανάγεται στο γνωστό ακτινοβόλο σημείο της βροχής διαττόντων της εποχής ονομάζεται σποραδικό και δεν θεωρείται ότι ανήκει στη συγκεκριμένη βροχή.
Αιτία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι βροχές διαττόντων προκαλούνται από λωρίδες σκόνης και μικρών μετεωροειδών που έχουν αποσπασθεί από ένα κομήτη και ακολουθούν χονδρικά την τροχιά του. Σε περιόδους που η Γη, κινούμενη περί τον Ήλιο, περνά μέσα από μία τέτοια λωρίδα, παρατηρητές στην επιφάνειά της βλέπουν μία βροχή διαττόντων. Επειδή τα σωματίδια της λωρίδας κινούνται όλα προς την ίδια περίπου κατεύθυνση, τα διανύσματα της ταχύτητάς τους σχηματίζουν την ίδια γωνία στο χώρο και με το διάνυσμα της ταχύτητας της Γης κατά την κίνησή της περί τον Ήλιο. Για τον λόγο αυτό, τα σωματίδια που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης «δείχνουν» όλα προς το ίδιο σημείο προέλευσης. Αυτό το σημείο είναι το ακτινοβόλο σημείο. Είναι φαινομενικό, αλλά έχει σταθερή γωνιακή απόσταση στην Ουράνια Σφαίρα με την πραγματική τροχιά του «μητρικού» κομήτη (ακριβέστερα με την εφαπτομένη της στο συγκεκριμένο σημείο του διαπλανητικού χώρου όπου συμβαίνει να βρίσκεται η Γη εκείνη την εποχή).
Ακτινοβόλα σημεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα ακτινοβόλα σημεία της ουράνιας σφαίρας απ΄ όπου εσέρχονται τα σμήνη των διαττόντων ετησίως είναι τα ακόλουθα εννέα που λαμβάνουν το όνομα του πλησιέστερου αστέρα:
- β Βοώτου, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι βήτα Βοωτίδες
- 104 Ηρακλέους, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι Λυρίδες
- η Υδροχόου, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι ήτα Υδροχοΐδες
- δ υδροχόου, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι δέλτα Υδροχοΐδες
- η Περσέως, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι Περσείδες
- ν Ωρίωνος, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι Ωριωνίδες
- ζ Λέοντος, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι Λεοντίδες
- γ Ανδρομέδας, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι Ανδρομεδίδες και
- α Διδύμων, απ΄ όπου εισέρχονται οι λεγόμενοι Διδυμίδες
Παρατηρησιακά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το ακτινοβόλο σημείο είναι σημαντικό στοιχείο για την παρατήρηση. Αν βρίσκεται στον ορίζοντα ή κάτω από αυτόν, τότε ελάχιστοι διάττοντες της βροχής του θα παρατηρούνται. Αυτό συμβαίνει επειδή η ατμόσφαιρα εξουδετερώνει τα σωματίδια του κομήτη.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Lunsford, Robert (2008): Meteors and How to Observe Them, σειρά Astronomers' Observing Guides, εκδ. Springer, σελ. 86, ISBN 0387094601