Ψευδομορφισμός

Ψευδόμορφο του ορυκτού γεωθίτη σαν πυρίτης

Ψευδομορφισμός (αγγλ. Pseudomorphism, Pseudomorph) είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ένα ορυκτό χημικώς κρυσταλλοποιείται σε ένα τέτοιο κρυσταλλικό σχήμα ή κρυσταλλική μορφή, που είναι εντελώς «ψεύτικη» με την πραγματική του ορυκτού αυτού. Τυπικά απαντάται στην Ορυκτολογία.

Ο ψευδομορφισμός δίδει ως αποτέλεσμα το λεγόμενο ψευδόμορφο το οποίο είναι μια ανόργανη ένωση, ή ανόργανη ένωση που εμφανίζεται σε μη τυπική (μη αντιπροσωπευτική) μορφή, διαμέσου μιας χημικής διεργασίας υποκατάστασης όπου τόσο η εμφάνιση όσο και οι διαστάσεις παραμένουν σταθερές, αλλά το αρχικό ορυκτό αποκτάει μια "ψεύτικη μορφή" και μερικώς αντικαθίσταται από κάποιο άλλο ορυκτό. Ο ψευδομορφισμός έχει διαφορετικές κατηγορίες.

Συχνά απαντάται το φαινόμενο αυτό στον ακανθίτη, με υδροθερμικές φλέβες θειούχων αποθέσεων, στο βόρακα, το πιο συχνό από τα βορικά, στο μαρκασίτη, που συχνά φέρει ψευδομορφές προς μαγνητοπυρίτη, σιδηροπυρίτη, γαληνίτη, ή αργυρίτη, και τέλος, στους αμφίβολους, που εμφανίζουν ψευδομορφισμούς έναντι των πυροξένων (βλ. ουραλίτης).

Στην Αρχαιολογία επίσης συναντώνται οργανικά ψευδόμορφα τα οποία έχουν σχηματιστεί σε επιφάνειες μεταλλικών έργων τέχνης, που ανακαλύπτονται σε ανασκαφές και φέρουν συνήθως διαβρώσεις.