Χριστούγεννα στην Ελλάδα
Τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα είναι μια πολύ σημαντική αργία για τους κατοίκους της Ελλάδας, όπως και των περισσότερων χριστιανικών χωρών. Στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ο πρώτος εορτασμός των Χριστουγέννων έγινε το 336 μ.Χ., και ο εορτασμός των Χριστουγέννων στην Ελλάδα άρχισε να αναπτύσσεται σταδιακά από τότε, με τον σημερινό εορτασμό να αποτελεί συνδυασμό τόσο αυτοφυών παραδόσεων όσο και μεταγενέστερων πολιτιστικών επιρροών από άλλες χώρες.[1] Είναι ένας από τους σημαντικότερους εορτασμούς για τους Έλληνες, και μια περίοδος ξεκούρασης. Στην Ελλάδα τα χριστουγεννιάτικα δέντρα τοποθετούνται στα σπίτια συνήθως μεταξύ των τελών του Νοεμβρίου και των αρχών του Δεκεμβρίου στα περισσότερα σπίτια.[εκκρεμεί παραπομπή]
Ανεπίσημα οι γιορτές των Χριστουγέννων ξεκινούν στις αρχές Δεκεμβρίου και σταδιακά αποτελούν ένα αυξανόμενο μέρος της καθημερινότητας, φτάνοντας στο αποκορύφωμα τους στις 24 και 25 Δεκεμβρίου. Την παραμονή των Χριστουγέννων τα παιδιά, συνήθως μέχρι ηλικίας 12-13 ετών, λένε τα κάλαντα στους κατοίκους και λαμβάνουν κάποιο γλύκισμα ή κάποιο μικρό χρηματικό αντίτιμο σαν δώρο από τους ιδιοκτήτες των σπιτιών. Η παράδοση αυτή φαίνεται να ανάγεται στην αρχαία ελληνική εποχή, ενώ το περιεχόμενο των καλάντων διαφέρει αρκετά ανάλογα με τη περιοχή.[εκκρεμεί παραπομπή]
Όπως και σε άλλες χώρες, από τις 15 Νοεμβρίου ως τη μέρα των Χριστουγέννων υπάρχει περίοδος νηστείας, όπου επιτρέπονται τα ψάρια. Η περίοδος των Χριστουγέννων είναι επίσης μια περίοδος όπου οι άνθρωποι κάνουν αρκετές αγορές και δώρα, κυρίως στα μικρότερα μέλη της οικογένειας.[εκκρεμεί παραπομπή] Παράλληλα είναι περίοδος ανάπαυσης για μεγάλο μέρος των ανθρώπων.
Έθιμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπάρχουν διάφορα έθιμα στην Ελλάδα που λαμβάνουν χώρα στην ημέρα των Χριστουγέννων, εκ των οποίων μερικά θα περιγραφούν παρακάτω.
Το χριστουγεννιάτικο καράβι ήταν μια πρακτική που εισήχθη στην εποχή του Όθωνα και εφαρμόστηκε για πολλά χρόνια δεδομένου του ναυτικού χαρακτήρα των Ελλήνων. Η πρακτική αυτή αργότερα εγκαταλείφθηκε υπέρ του χριστουγεννιάτικου δένδρου.[εκκρεμεί παραπομπή]
Το έθιμο του χριστόξυλου τηρείται στην βόρεια Ελλάδα, την παραμονή των Χριστουγέννων, όπου ο νοικοκύρης επιλέγει το πιο όμορφο και γερό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του. Η νοικοκυρά καθαρίζει πλήρως το σπίτι και κλείνει την καμινάδα για να μην περάσουν οι καλικάντζαροι. Ο νοικοκύρης ανάβει τη φωτιά το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, και η οικογένεια προσπαθεί να το κρατήσει αναμμένο μέχρι την ημέρα των Φώτων, συμβολίζοντας το γεγονός ότι ο Χριστός ζεσταίνεται όσο είναι στη φάτνη του.[εκκρεμεί παραπομπή]
Στη Μακεδονία υπάρχει το έθιμο "Κολίντα-Μπάμπω"[2] (σφάζουν γιαγιά) που συνηθίζεται στους νομούς Πέλλας και Ημαθίας. Οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές και φωνάζουν την φράση Κολίντα Μπάμπω για να ενημερώσουν τους ανθρώπους για τη σφαγή του Ηρώδη για να προστατεύσουν τους ανθρώπους. Είναι ουσιαστικά κάλαντα που ψάλλονται στο μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας από νέους ή ηλικιωμένους που δέχονται σαν κέρασμα γλυκίσματα, κρασί, μελομακάρονα, καρύδια. Λαμβάνει χώρα το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου.[εκκρεμεί παραπομπή]
Στην Στερεά Ελλάδα υπάρχει ένα έθιμο που λαμβάνει χώρα τα ξημερώματα των Χριστουγέννων, στην λεγόμενη «ανοιχτή ώρα». Η νοικοκυρά βάζει στο τζάκι ένα μεγάλο ξύλο και το παιδί, όχι οι παντρεμένοι, εύχονται κάτι, το οποίο μπορεί να γίνει. Τηρείται ιδιαίτερα στην δυτική Φθιώτιδα και στην ορεινή Δωρίδα, αλλά και στην υπόλοιπη Στερεά Ελλάδα.
Στην Θράκη, την παραμονή των Χριστουγέννων, ξεχύνονταν τα παιδιά με τους μπαμπάδες τους κρατώντας μακριά ξύλα, τις τζουμάκες (ή ζουπανίκες), τα οποία συμβολίζουν τους ποιμένες της Βίβλου. Με αυτά χτυπούσαν τις πόρτες. Επίσης η λαϊκή παράδοση των Ποντίων και της Ανατολικής Θράκης έχει επηρεάσει σημαντικά τα χριστουγεννιάτικα έθιμα στην Θράκη.[2]
Πριν τα Χριστούγεννα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Ελλάδα οι γιορτές για τα Χριστούγεννα αρχίζουν περί τα τέλη Νοεμβρίου, όταν και αρχίζουν σταδιακά οι πρώτοι στολισμοί στα σπίτια και στις πόλεις.
Παραμονή Χριστουγέννων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η παραμονή των Χριστουγέννων χαρακτηρίζεται από διάφορα έθιμα. Τα παιδιά βγαίνουν έξω το πρωί και σε ομάδες ή μόνα τους χτυπάνε την πόρτα και λένε τα κάλαντα στα σπίτια και σε διάφορες επιχειρήσεις, κερδίζοντας σαν φιλοδώρημα ένα μικρό χρηματικό ποσό ή κάποιο γλύκισμα. Αν και υπάρχει έντονη διαφοροποίηση στους στίχους ανά περιοχή[3], υπάρχουν και τα λεγόμενα "πανελλήνια κάλαντα", μια εθνική έκδοση. Επίσης αντιπροσωπείες πολιτιστικών συνδέσμων ή παιδιών τραγουδούν τα κάλαντα στην πολιτική ηγεσία.[4]
Στην Πελοπόννησο παλαιότερα οι άνθρωποι στα σπίτια έπλαθαν και έψηναν τα λαλάγγια της Μάνης, τις τηγανίδες. Η μητέρα και τα κορίτσια έπλαθαν το ζυμάρι σε χοντρό μακαρόνι και το δίπλωναν τεχνικά στα τέσσερα. Το έριχναν σε ένα τηγάνι με καυτό λάδι για να ψηθεί. Η πρώτη τηγανίδα, μεγάλη και στρογγυλή, με ένα σταυρό στη μέση, ήταν το κομμάτι του Χριστού, η δεύτερη ήταν το κομμάτι του σπιτιού. Όταν ψήνονταν τις έβαζαν σε μπουρέκια και σε λεκάνες. Όταν στραγγίξουν καλά, τις έβαζαν σε κοφίνι και τις κρεμούσαν σε ψηλό σημείο. Ψήναν όσες χρειάζονται για τα μέλη της οικογένειας. Στην Κέρκυρα την παραμονή των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς τα σπίτια διακοσμούνται με λαμπιόνια και από τις αρχές του Νοεμβρίου οι τοπικές φιλαρμονικές προετοιμάζονται για να τραγουδήσουν τα κάλαντα.
Προς τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων οι οικογένειες είτε πηγαίνουν στις λειτουργίες, είτε καταναλώνουν το καθιερωμένο γεύμα.
Ημέρα των Χριστουγέννων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ημέρα των Χριστουγέννων είναι ημέρα ανάπαυσης και αργίας για τους Έλληνες. Συνήθως τρώγεται χοιρινό κρέας και άλλα πιάτα εκείνη την ημέρα.
Λοιπά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ελληνική οικονομία επηρεάζεται σημαντικά από την περίοδο των Χριστουγέννων. Σύμφωνα με έρευνα του 2022, για το 66% των ελλήνων καταναλωτών, οι εορτές των Χριστουγέννων είναι εξαιρετικά σημαντικές, και οι διακοπές συχνά προσφέρουν λόγω του τουρισμού σημαντική οικονομική ενίσχυση σε ορισμένες περιοχές.[5] Επίσης, οι Έλληνες δαπανούν αρκετά χρήματα για δώρα, ιδίως σε μικρά παιδιά και ανίψια, αλλά και χρήματα για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Ορισμένοι Έλληνες τείνουν να ταξιδεύουν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων.[εκκρεμεί παραπομπή] Επίσης δημιουργούνται πολλές προσωρινές θέσεις εργασίας.
Βασικό μέρος της οικονομίας του χωριού Ταξιάρχης στην Χαλκιδική είναι η παραγωγή φυσικών ελάτων για να κοπούν και να διατεθούν σαν χριστουγεννιάτικα δέντρα[εκκρεμεί παραπομπή].
Ακόμη, αποτελεί βασική περίοδο αργίας. Τα σχολεία είναι κλειστά από την τελευταία μέρα πριν τις 24 Δεκεμβρίου μέχρι την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά την γιορτή του Αγίου Ιωάννη, και συνήθως γίνεται μια γιορτή τη τελευταία μέρα λειτουργίας των σχολείων.
Υπάρχουν αρκετά θεματικά πάρκα για τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα, όπως ο Μύλος των Ξωτικών στα Τρίκαλα.[6]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Σκαλιώνη, Δάφνη (25 Δεκεμβρίου 2022). «Μικρή ιστορία των Χριστουγέννων - Η ημερομηνία, το δέντρο και ο Άγιος Βασίλης». ertnews.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.
- ↑ 2,0 2,1 «Ήθη και έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στην Ελλάδα». euronews. 17 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2023.
- ↑ root (24 Δεκεμβρίου 2022). «Χριστούγεννα: Τα κάλαντα από όλη την Ελλάδα». Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2023.
- ↑ «Τα κάλαντα στην πολιτική ηγεσία του τόπου». ΕΦΣΥΝ. 24 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2023.
- ↑ Νικηφόρου, Ρομίνα (18 Νοεμβρίου 2022). «Πόσα θα ξοδέψουν οι Έλληνες καταναλωτές τα Χριστούγεννα». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2023.
- ↑ «Χριστούγεννα στην Ελλάδα: Αυτές είναι οι πέντε πόλεις που αξίζει να επισκεφτείς». ΕΘΝΟΣ. 16 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2023.