Χρήστης:Vangelis.bogiatzis

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

{{Τέρμπελ}}

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Τέρμπελ είναι μία μικρή ελβετική κοινότητα, σε υψόμετρο 1.497μ. και με πληθυσμό 468 κατοίκους. Ο πληθυσμός παραμένει σταθερός, με μικρές αυξομειώσεις. Οι ντόπιοι είναι γνωστοί στους Ελβετούς ως "ταύροι". Ίσως για τις φιλονικίες και την εριστικότητά τους κατά το παρελθόν. Όμως η ικανότητά τους στην ειρηνική επίλυση των διαφορών τους είναι αυτό που τους έκανε γνωστούς στις επιστήμες της ανθρωπολογίας και της κοινωνιολογίας.[1]



Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτή η αυτο-οργανωμένη κοινότητα κατάφερε μέσα στο πέρασμα των τελευταίων αιώνων να κρατήσει ακόμα και την ισορροπία στον πληθυσμό, μιας και η οποιαδήποτε μεγάλη αύξηση θα σήμανε πίεση στη διαχείριση των κοινών. Έτσι για παράδειγμα τον 19ο αιώνα απετράπη μια πληθυσμιακή έκρηξη με μέτρα όπως την καθυστέρηση των γάμων, την αγαμία, τον μικρότερο αριθμό παιδιών και την μετανάστευση[2]. Ακόμα και σήμερα το 83% των κατοίκων έχουν τις ρίζες τους και είναι γεννημένοι εκεί. Το 2000 το 99% των κατοίκων μιλούσαν τα γερμανικά ως την πρώτη τους γλώσσα[3]

Θεσμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αυστηροί θεσμοί του χωριού, που πηγάζουν τουλάχιστον τρεις αιώνες πίσω, ενέπνευσαν τον Αμερικανό ανθρωπολόγο Robert McCorkle Netting να επισκεφθεί το Τέρμπελ το 1970 και το 1981 να εκδόσει το Balancing on an Alp.[4]Κατά τον ίδιο, τα κύρια χαρακτηριστικά της τοπικής κοινότητας είναι α) οι απότομες πλαγιές και το μεγάλο εύρος των μικρό-κλιμάτων λόγω της ιδιαιτερότητας του υψόμετρου β) ο μικρός μέσος όρος βροχοπτώσεων και γ) η έκθεση στον ήλιο[2]

Από έγγραφα του 1224 παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τους μετασχηματισμούς και τους κανόνες που χρησιμοποίησαν οι κάτοικοι του Τέρμπελ, για την ρύθμιση των πέντε πόρων κοινής ιδιοκτησίας τους: 1 ) τα βοσκοτόπια 2 ) τα δάση 3 ) τους χερσότοπους 4 ) τα αρδευτικά συστήματα και 5 ) τα κοινόχρηστα μονοπάτια. Ένας νόμος του 1517 που έχει ισχύ έως και σήμερα ορίζει ότι στα θερινά βοσκοτόπια κανένας χωρικός δεν μπορεί να στείλει παραπάνω αγελάδες από τον αριθμό που μπορεί να συντηρήσει τον χειμώνα. Σε περίπτωση παράβασης τα πρόστιμα ήταν μεγάλα. Η επιτήρηση και η εξουσιοδότηση της επιβολής των προστίμων είχε ανατεθεί σε έναν τοπικό αξιωματούχο.[5]

Οι ελβετικοί θεσμοί που καθορίζουν τις σχέσεις μεταξύ των μελών του συνεταιρισμού καθώς και τις σχέσεις μεταξύ των γειτονικών χωριών , έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό ότι οι ίδιοι οι χρήστες παίρνουν όλες τις αποφάσεις για την διαχείριση του κοινού πόρου. Έτσι οι κάτοικοι του Τέρμπελ , που κατέχουν έναν κοινό πόρο, αφιερώνουν προσωπικό χρόνο για να διοικήσουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτό διαχρονικά όμως φέρεται να έχει αποτέλεσμα γιατί μειώνει το ενδεχόμενο συγκρούσεων , παρανομιών και διατηρεί τα κόστη επιτήρησης χαμηλά . [6]

Έλινορ Όστρομ, η διαχείριση των κοινών πόρων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περίπτωση του Τέρμπελ βοήθησε μεταξύ άλλων περιπτώσεων, στην διατύπωση οκτώ θεωριών για μια επιτυχημένη συλλογική διαχείριση των κοινών, από την Έλινορ Όστρομ, η οποία είχε ιδία εμπειρία τη δεκαετία του 1980, μετά από την εκεί διαμονή της.

  1. τα όρια της κοινότητας είναι σαφή
  2. να συμφωνούν οι κανόνες με τις ιδιαιτερότητες της τοπικής κοινωνίας
  3. όσοι έχουν υποχρεώσεις προς τους κανόνες να έχουν και δικαίωμα στην διαμόρφωση τους
  4. το δικαίωμα της αυτοδιαχείρισης να είναι σεβαστό από εξωγενείς παράγοντες εξουσίας
  5. τα μέλη της κοινότητας είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή των κανόνων
  6. κλιμακωτές ποινές για τους παραβάτες
  7. χαμηλά κόστη προς διευθέτηση των μεταξύ τους διαφορών
  8. η διαχείριση και ο έλεγχος των κανόνων και των θεσμών ξεκινάει από κάτω προς τα πάνω και όχι το αντίστροφο

Έτσι στην περίπτωση του Τέρμπελ, οι τοπικοί νόμοι ψηφίζονται από όλους τους χωρικούς , οι οποίοι και εξουσιοδοτούν τον τοπικό συνεταιρισμό να έχει την αρμοδιότητα διαχείρισης των κοινών. Οι συνέταιροι είναι αυτοί που έχουν τα ζώα. Ο συνεταιρισμός σε ετήσιες συνεδριάσεις νομοθετεί , εκλέγει αξιωματούχους για τήρηση των νομών και επιβολή προστίμων , αποφασίζει για τα έργα ανακατασκευής και υποδομών. Οι συνεισφορές ορίζονται ανάλογα με τον αριθμό των ζώων του κάθε πολίτη. Καθώς επίσης και η υλοτομία γίνεται με σύνεση αφού πρώτα ο αρμόδιος αξιωματούχος μαρκάρει τα δέντρα προς κοπή και μετά αυτά διανεμηθούν με κλήρο στους δικαιούχους. Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι δεν υπάρχει ιδιοκτησία στο Τέρμπελ. Απλά δεν έχει να κάνει με το δασός , τα βοσκοτόπια , τα αρδευτικά συστήματα και τους δρόμους, αλλά έχει να κάνει με τους σιτοβολώνες , τους κήπους, τους αμπελώνες. Αυτά κληρονομούνται από γενιά σε γενιά στα μέλη της οικογένειας με την προϋπόθεση τα νεότερα μέλη να έχουν ωριμάσει[7]


Ο Netting υποστηρίζει ότι πέντε είναι οι χαρακτηριστικές αιτίες κοινής χρήσης της γης οπού τις οικειοποιήθηκαν οι συνιδιοκτήτες:

  1. η άξια του παραχθέντος προϊόντος ανά μονάδα γης είναι χαμηλή
  2. η υψηλή αβεβαιότητα από τη συχνότητα και την χρήση της σοδειάς
  3. τα μικρά περιθώρια βελτίωσης του κοινού πόρου
  4. η αδυναμία χρήσης μεγαλύτερης έκτασης για πιο αποδοτική χρήση
  5. η ανάγκη για περισσότερα άτομα για τις μεγάλες επενδύσεις[7]

Έτσι παρόλο τον χαμηλό δείκτη απόδοσης, η γη στο Τέρμπελ διατήρησε την παραγωγικότητά της στο πέρασμα των αιώνων. Οι αυστηροί κανόνες απέτρεψαν την υπερβόσκηση. Οι βοσκότοποι όχι μόνον προστατεύτηκαν αλλά έγιναν και επενδύσεις. Σε όλες τις ελβετικές Άλπεις υπάρχουν και αλλά χωριά που διέπονται από την ίδια κουλτούρα στη χρήση των κοινών πόρων. Παρόλα αυτά η έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας δεν είναι άγνωστη, άπλα περιορίζεται σε μια μικρή σχετικά έκταση γης, και οι υπόλοιποι μεγαλύτεροι και κοινόχρηστοι πόροι είναι υπό καθεστώς κοινής ιδιοκτησίας. Όπως στα περισσότερα κοντινά χωριά έτσι και στο Τέρμπελ ο κάθε αγρότης έχει ένα αναλογικό μερίδιο χρήσης. Η αναλογία αυτή βασίζεται :

  1. στον αριθμό των ζώων που μπορεί να συντηρήσει τον χειμώνα
  2. στο μέγεθος των λιβαδιών που κατέχει κάθε χωρικός
  3. στην ποσότητα του σανού που παράγει κάθε χωρικός
  4. στην αξία της ιδιόκτητης γης που έχει ο αγρότης στην κοιλάδα
  5. στο μερίδιο μετοχών που έχει ο ενδιαφερόμενος στον συνεταιρισμό[8]


Ένα επιτυχημένο παράδειγμα, πέραν των λιβαδιών, είναι η διαχείριση του κοινού δάσους όσον άφορα την υλοτομία. Εκεί ο εξουσιοδοτημένος αξιωματούχος σημαδεύει τα δέντρα που είναι για κοπή. Αυτό γίνεται ετησίως αυστηρά μια φορά. Έπειτα οι δικαιούχοι μοιράζονται τη δουλειά, τις αποστάσεις και αποθηκεύοντας τις σωρούς σε ίσα μέρη τα μοιράζονται μεταξύ τους μετά από κλήρωση. Η παραπάνω διαδικασία είναι ένα επιτυχημένο παράδειγμα σεβασμού προς το δάσος και δικαιοσύνης στη διανομή της εργασίας και των ξύλων.[6]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]



  1. ↑ «The Swiss village that changed ecology – twice». House of Switzerland (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2019. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Όστρομ, Έλινορ (2002). Η διαχείριση των κοινών πόρων. Αθήνα. σελ. 104. 
  3. ↑ «The Swiss commune that inspired a Nobel-prize-winning theory on communal ownership». Le News (στα Αγγλικά). 13 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2019. 
  4. ↑ «The Swiss village that changed ecology – twice». House of Switzerland (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2019. 
  5. ↑ Όστρομ, Έλινορ (2002). Η διαχείριση των κοινών πόρων. Αθήνα. σελ. 104. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Όστρομ, Έλινορ (1999). Η διαχείριση των κοινών πόρων. Αθήνα. σελ. 104. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Όστρομ, Έλινορ (1999). Η διαχείριση των κοινών πόρων. Αθήνα. σελ. 106. 
  8. ↑ Όστρομ, Έλινορ (1999). Η διαχείριση των κοινών πόρων. Αθήνα. σελ. 108. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χρήστης:Vangelis.bogiatzis&oldid=8869344"