Χρήστης:Nickntok/πρόχειρο

Κτήριο κατοικιών Narkomfin

Εισαγωγικά στοιχεία

Εξωτερική όψη του κτηρίου κατοικιών του συγκροτήματος Narkomfin

Το κτήριο κατοικιών Narkomfin είναι ένα συγκρότημα κατοικιών σχεδιασμένο από τους αρχιτέκτονες Moisei Ginzbourg και Ignaty Milinis, που κατασκευάστηκε από το 1928 έως το 1930 στη Μόσχα. Πρόκειται για ένα πενταόροφο κτήριο κατοικιών με βατό δώμα, κατασκευασμένο από σκυρόδεμα. Τα βασικά υλικά κατασκευής - πέρα από το σκυρόδεμα - είναι το γυαλί, λόγω των πολλών υαλοστασίων και το επίχρησμα που έχει τοποθετηθεί εξωτερικά της τοιχοποιήας. Το συγκρότημα Narkomfin αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του κονστρουκτιβιστικού ρεύματος όπως αυτό εκφράστηκε στην Αρχιτεκτονική, αλλά και των πειραματισμών στους τρόπους κατοίκησης και τις μορφές που μπορεί να πάρει η κατοικία, ως κομμάτι των γενικότερων κοινωνικών αλλαγών που συνέβαιναν εκείνη την περίοδο στην Σοβιετική Ένωση. Σχεδιασμένο αρχικά για να στεγάσει εργαζόμενους του υπουργείου Οικονομίας, το συγκρότημα βρίσκεται τοποθετημένο μέσα σε ένα δημόσιο πάρκο, πολύ κοντά στην Αμερικάνικη Πρεσβεία στη Μόσχα, στην λεωφόρο Novinsky 25. Ακολουθώντας τις ιδέες τους για τον ρόλο της κατοικίας και τις απαιτήσεις που απορρέουν από αυτές για το σχεδιασμό τους, οι αρχιτέκτονες Ginzbourg και Milinis, διαμόρφωσαν το συγκρότημα Narkomfin σαν ένα κτήριο "κοινωνικό πυκνωτή", όπως το περιέγραψαν, το οποίο δεν αποτελείται μόνο από κατοικίες, αλλά περιλαμβάνει μια σειρά από κοινόχρηστους χώρους που αφορούν τις καθημερινές οικιακές εργασίες (πλυντήρια, μαγειρεία, χώρους φροντίδας κ.ά.), κοινόχρηστο δώμα, κοινόχρηστη pilotis, και ενιαίους διαδρόμους κίνησης στο εσωτερικό που λειτουργούν σαν "κοινά μπαλκόνια".

Στοιχεία για την προσέγγιση της κατοικίας από το κονστρουκτιβιστικό ρεύμα

Το κτήριο Narkomfin είναι ένα συγκρότημα κατοικιών, το οποίο έχει κτιστεί κατά τα πρότυπα του «σπιτιού-κοινότητα» (dom kommuna στα ρωσικά), που περιέγραφε ένα νέο μοντέλο σπιτιού, διαφορετικό από την μεμονωμένη οικιακή μονάδα. Πρόκειται για ένα πρότυπο κατοίκησης, το οποίο συνδέεται άμεσα με την συλλογικοποίηση πολλών λειτουργειών του νοικοκυριού και την μετατροπή των χώρων που προβλέπονταν για αυτή τη λειτουργεία σε δημόσιους-κοινόχρηστους χώρους ενός συγκροτήματος κατοικιών (πχ κοινόχρηστα πλυντήρια-κοινόχρηστες κουζίνες κ.ά.). Η κίνηση αυτή αφενός αποσκοπούσε στο να απομακρύνει το πλήρες φορτίο των οικιακών εργασιών από τις γυναίκες, που μέχρι τότε ήταν αυτές που βασικά τις επιτελούσαν και ταυτόχρονα βασικός στόχος στο σχεδιασμό ήταν οι κάτοικοι να μάθουν να ζουν και να δρουν συλλογικά. Θεωρούνταν σημαντικό, ένα μεγάλο τμήμα των οικιακών δουλειών τους να αποδοθεί στη συλλογική χρήση με τη μορφή κοινωφελών εξοπλισμών ενσωματωμένων στο συγκρότημα κατοικίας, κι αποδεσμευμένοι από αυτές τις δουλειές οι κάτοικοι να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο προς αξιοποίηση του σε υποδομές που θα τους παρέχονται και θα τους εξασφαλίζουν την φυσική, πνευματική και κοινωνική τους ανάπτυξη. Ήταν ένα πειραματικό είναι η αλήθεια πρότυπο κατοίκησης, αρκετά φιλόδοξο στην σύλληψη και την εφαρμογή του αν αναλογιστούμε ευρύτερα την εποχή στην οποία τοποθετείται και τις συνθήκες που επικρατούσαν σε αυτή. Ωστόσο πρόκειται για ιδέες σχετικά με την κατοικία και το σχεδιασμό της, οι οποίες όχι μόνο εφαρμόστηκαν σε ορισμένα παραδείγματα εντός της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά αναγνωρίστηκαν από άλλους Ευρωπαίους αρχιτέκτονες του Μοντέρνου ρεύματος ως επιρροές στο δικό τους έργο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο Le Corbusier στο Unite de l'Habitation, ο Denys Lasdyn στα διαμερίσματα στο St James στο Λονδίνο και ο Moshe Safdie στο Habitat 67.

Βασικές κτηριακές ενότητες του συγκροτήματος Narkomfin

Όψη διαδρόμου κίνησης στο εσωτερικό του κτηρίου. Φαίνονται τα χαρακτηριστικά υαλοστάσια που διατρέχουν το διάδρομο σε όλο το μήκος τους.

Τα παραπάνω στοιχεία για την θεωρία και τις ιδέες πίσω από το σχεδιασμό του συγκροτήματος, αποτυπώνονται και στους χώρους του. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα πενταόροφο συγκρότημα κατοικιών, στο οποίο συναντάμε 2 διαφορετικούς τύπους διαμερισμάτων. Και οι 2 αυτοί τύποι έχουν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι δεν περιορίζονται σε μια στάθμη-όροφο του κτηρίου, αλλά εκτείνονται σε 2 ή και 3 διαφορετικές στάθμες, διαχωρίζοντας σε διαφορετικά επίπεδα τους κοινόχρηστους χώρους διημέρευσης-καθιστικού από τους χώρους ύπνου. Η πρόσβαση στο κάθε διαμέρισμα μέσω κοινόχρηστου διαδρόμου γίνεται από μία μόνο στάθμη του, επομένως δεν υπάρχει διάδρομος κίνησης σε κάθε όροφο του κτηρίου, αλλά μόνο σε 2 (στον Ά και στον ΄Δ όροφο συγκεκριμένα). Οι διάδρομοι αυτοί δεν αντιμετωπίζονται απλά σαν μια δίοδος προς το ιδιωτικό διαμέρισμα, αλλά παίρνουν χαρακτηριστικά ενός "δημόσιου μπαλκονιού" καθώς φωτίζονται με άπλετο φως λόγω των μεγάλων και συνεχόμενων υαλοστασίων που τοποθετήθηκαν κατά μήκος τους, δίνοντας έτσι άμεση οπτική επαφή με το εξωτερικό του συγκροτήματος. Τέλος, το ισόγειο και το δώμα του κτιρίου δεν περιλαμβάνουν κατοικίες, αλλά κοινόχρηστους χώρους. Μεταγενέστερα της κατασκευής του βασικού κτηρίου, που είναι και αυτό που περιλαμβάνει τις κατοικίες, προστέθηκε στη μια άκρη του ένα επιπλέον κτήριο δημόσιων χρήσεων (βιβλιοθήκη,τραπεζαρία, αθλητικοί χώροι κ.ά.), το οποίο συνδέεται με το κτήριο κατοικιών με οριζόντια συνδετική γέφυρα-διάδρομο. Έτσι, χωροθετείται σε μια κτηριακή ενότητα τόσο η κατοικία, της οποίας ωστόσο οι χώροι είναι περιορισμένοι στους απαραίτητους για την ξεκούραση και τις καθημερινές δραστηριότητες των κατοίκων (καθιστικό-υπνοδωμάτια), οι οικιακές εργασίες είναι τοποθετημένες σε κοινόχρηστα δωμάτια, ενώ παρέχεται και μια γκάμα δημόσιων δραστηριοτήτων.

Μελετώντας πιο συγκεκριμένα τους τύπους των διαμερισμάτων, αυτοί χωρίζονται σε 2, τον τύπου Κ και τον τύπο F.

Τύπος F

Διαρθρώνεται σε 3 στάθμες. Η είσοδος μέσω του κοινόχρηστου διαδρόμου γίνεται από την ενδιάμεση-2η στάθμη, στην οποία ο επισκέπτης συναντά εσωτερικό κλιμακοστάσιο που τον οδηγεί στους χώρους διημέρευσης και ύπνου που βρίσκονται στις άλλες 2 στάθμες του διαμερίσματος. Τα διαμερίσματα τύπου F καταλαμβάνουν τον ΄Γ,΄Δ και Έ ορόφους του κτηρίου, επομένως ο διάδρομος που οδηγεί στις εισόδους τους βρίσκεται στον 4^ο όροφο. Πρόκειται για διαμερίσματα τα οποία προορίζονταν για πιο κοινοβιακού τύπου διαβίωση, καθώς διέθεταν ένα ενιαίο χώρο ανά όροφο, ο οποίος ενοποιούνταν ή διαχωριζόταν σε χώρο ύπνου και καθιστικό, ανάλογα με τις ανάγκες.

Τύπος K

Διαρθρώνεται σε 2 στάθμες. Η είσοδος εδώ γίνεται από την χαμηλότερη στάθμη του διαμερίσματος, η οποία περιλαμβάνει και χώρο καθιστικού. Εκεί βρίσκουμε και το εσωτερικό κλιμακοστάσιο που οδηγεί στην δεύτερη στάθμη του διαμερίσματος, η οποία περιλαμβάνει δεύτερο καθιστικό αλλά και ένα υπνοδωμάτιο. Τα διαμερίσματα αυτά τοποθετούνται στους Ά και ΄Β ορόφους του συγκροτήματος και η είσοδος γίνεται από τον Ά όροφο. Πρόκειται για μεγαλύτερα διαμερίσματα, τα οποία προορίζονταν κατά βάση για οικογένειες με παιδιά.