Χρήστης:Enlefko

Περίσσεψε κάποτε ο πλούτος, η αίγλη και ο κοσμοπολιτισμός σ αυτή την πόλη. Αυτό είναι ολοφάνερο στο κτίριο του Θεάτρου και της όπερας που η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1887 επί δημαρχίας Γρηγορίου Μαρασλή και θεωρείται ένα από τα δέκα ομορφότερα κτίρια στον κόσμο. Είναι η πόλη στην οποία έζησε ο Πούσκιν και ο Γκογκόλ.

Οδησσός. Φθινόπωρο του 1814. Σε μια πάροδο της κεντρικής οδού της πόλης βρίσκεται το σπίτι του Ιωάννη Γρηγορίου Μαρασλή. Εκεί οι άσημοι εμποροϋπάλληλοι Νικόλαος Σκουφάς από την Άρτα, Εμμανουήλ Ξάνθος από την Πάτμο και Αθανάσιος Τσακάλωφ από το Ιωάννινα παίρνουν την τολμηρή απόφαση να συστήσουν "Εταιρίαν Φιλικήν δια την απελευθέρωσιν της πατρίδος". Εκεί ακούστηκε για πρώτη φορά ο μέγας όρκος των Φιλικών που απαγγέλλονταν από τους μυημένους στους σκοπούς της Φιλικής Εταιρίας. Αυτό το σπίτι είναι το λίκνο της σύγχρονης Ελλάδας, όπως χαρακτηριστικά μας είπε στα Ποντιακά ο πρόεδρος της Ελληνικής Λέσχης Οδησσού.

Εκπληκτικής ωραιότητας συγκροτήματα αγαλμάτων με σκηνές από τραγωδίες του Ευρυπίδη, από κωμωδίες του Αριστοφάνη και άλλες παραστάσεις εμπνευσμένες αποκλειστικά από την ελληνική αρχαιότητα υποδηλώνουν ότι στην Οδησσό δεν ήκμασε μόνο οικονομικά ο ελληνισμός, αλλά και ότι αγαπήθηκε και κυριάρχησε πολιτισμικά. Το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης (με τη παγκοσμίως διάσημη Χρυσή Αίθουσα) χτίστηκε το 1883, προσφορά και αυτό του Γρηγορίου Μαρασλή.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι τρεις πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρίας βρέθηκαν ασχολούμενοι με το εμπόριο στις αρχές του 19ου αιώνα στην Οδησσό. Το μεγαλύτερο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας ιδρύθηκε το 1794 από τη διορατική και ιδιόρρυθμη αυτοκράτειρα Αικατερίνη. Επιθυμία της ήταν να δημιουργήσει στη Μαύρη Θάλασσα ένα λιμάνι που θα ήταν η πύλη εισόδου και εξόδου της Ρωσίας στις θερμές θάλασσες του νότου.

Το όνομά της η πόλη το οφείλει σε αρχαίους Έλληνες αποίκους από τη Μίλητο. Μετά τους αρχαίους 'Ελληνες έρχονται στην Οδησσό Ρωμαίοι και αργότερα Τάταροι, που της δίνουν το όνομα του αρχηγού τους Χατζήμπεη. Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν το φρούριο της πόλης το 1764 και το μετονομάζουν σε Γενί Ντουνιά.

Από το 1795 η πόλη οριστικά ονομάζεται Οδησσός και γρήγορα γίνεται πόλος έλξης πολλών διωκομένων και μη Ελλήνων από την υπόδουλη τότε Ελλάδα. Σε σύντομο χρονικό διάστημα οι Έλληνες γίνονται σημαντικότατο πληθυσμιακό στοιχείο στην Οδησσό. Πάνω απ όλα όμως γίνονται κυρίαρχο οικονομικό στοιχείο της πόλης. Ασχολούνται με το εξωτερικό εμπόριο και τη ναυτιλία και αναδεικνύονται πανθομολογούμενα σε "βασιλιάδες του σιταριού". Η συνοικία με την εντονότερη εμπορική κίνηση ήταν και ονομάσθηκε γι αυτό ελληνική. Ο Γρηγόριος Μαρασλής εξελέγη Δήμαρχος της πόλης το 1878 και θήτευσε επιτυχώς για 4 συνεχείς 4ετίες. Επί δημαρχίας του η Οδησσός έφθασε σε τέτοιο σημείο ανάπτυξης ώστε να θεωρείται μια εκ των εξοχοτέρων και πλουσιοτέρων πόλεων του Ρωσικού κράτους.

Είμαστε μπροστά στην Εκκλησία της Αγίας Τριάδος που αμέσως μόλις οι Έλληνες άρχισαν να χτίζουν την πόλη, την οικοδόμησαν το 1780. Κάτω από αυτή την εκκλησία, όπου κάθε μέρα γίνεται λειτουργία, βρίσκονται τα μνημεία όπου έχουν ταφεί οι οικογένειες Μαυροκορδάτου, Υψηλάντη, Μαρασλή, Μαξίμου. Εδώ βρίσκεται και ο τάφος του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’

Η Εκκλησία όμως και ο Κερδώος Ερμής δεν ήταν τα αποκλειστικά ενδιαφέροντα των Ελλήνων. Εδώ αναγεννήθηκε το ελληνικό Θέατρο. Από το 1815 ανεβαίνουν για πρώτη φορά ελληνικά θεατρικά έργα πατριωτικού κυρίως περιεχομένου. Επίσης, οι Έλληνες συχνάζουν στην όπερα, παρακολουθούν παραστάσεις ευρωπαϊκών θιάσων, χτίζουν καζίνο και συμπεριφέρονται έτσι ώστε να διατυπώνεται ο κοσμοπολιτισμός τους που τους εξασφαλίζει την καθολική υπόληψη.

Η σκάλα που οδηγεί στην πόλη μας μεταφέρει στη σκηνή της περίφημης ταινίας Θωρηκτό Ποτέμκιν. Αυτή η σκάλα καταλήγει στο άγαλμα του Γάλλου πρώτου δημάρχου της πόλης. Στη βάση του αγάλματος βρίσκονται ανάγλυφα αγαλματίδια του Κερδώου Ερμή που αντικρίζει το χρηματιστήριο, της Θέμιδος που βλέπει προς τα Δικαστήρια και της Δήμητρας, θεάς της Γεωργίας που αγναντεύει τους εύφορους κάμπους της Ουκρανικής γης.

Το 1937 με απόφαση του Στάλιν στη Σοβιετική Ένωση τα ελληνικά σχολεία, οι εφημερίδες και τα θέατρα κλείνουν. Η ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι καταστρέφονται και αρχίζει ένα αληθινό πογκρόμ κατά του ελληνισμού. Χιλιάδες εκτοπίζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η ίδια μοίρα επιφυλάσσεται και στους Έλληνες της Οδησσού.

Όταν ήρθε η ώρα για τα ψώνια πάλι συγκινηθήκαμε ως Έλληνες, καθώς τα βήματα μας οδήγησαν στο πολυτελέστερο εμπορικό κέντρο της Οδησσού, που είναι δημιούργημα ελληνικής κατασκευαστικής εταιρίας, της «Μηχανικής». Βρίσκεται στην Πλατεία Eλλήνων και είναι εξαόροφο, συνολικής επιφάνειας 30.000 τ.μ. «Aθηνά» είναι η ονομασία του και στο ολόφωτο εντυπωσιακό εσωτερικό του μοντέρνου οικοδομήματος δεσπόζει μαρμάρινο ανάγλυφο, πιστό αντίγραφο της «Σκεπτόμενης Aθηνάς».

…Το πλοίο σαλπάρει για Σεβαστούπολη. Αφήνουμε πίσω μας τη λησμονημένη Πατρίδα. Μελαγχολική, στα χρώματα του δικού της φθινοπώρου, αλλά πάντα αρχοντική η Oδησσός, στους δρόμους της οποίας αντιλαλούν ελληνικά βήματα.

Συντάκτης: Χρήστος Μυστιλιάδης Πηγή:enlefkotv.com