Χρήστης:Demertzi efstratia
EΡEYNA ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΦΑΝΕΡΟΓΑΜΑ ΣΕ ΠΑΡΑΚΤΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Θαλάσσια φανερόγαμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα θαλάσσια φανερόγαμα σχηματίζουν λειμώνες σε παράκτια θαλάσσια και υφάλμυρα περιβάλλοντα σε εύκρατες και τροπικές περιοχές (Hemming & Duarte, 2000) και έως βάθος 200 m, πλην των ακτών της Ανταρκτικής (Hemminga & Duarte 2000). Σε βραχώδεις ακτές αναπτύσσονται κυρίως θαλάσσια μακροφύκη, ενώ σε ακτές με αμμώδες και λασπώδες υπόστρωμα αναπτύσσονται κυρίως κοινωνίες θαλάσσιων φανερόγαμων, αν και μερικά είδη μπορούν να αναπτυχθούν ακόμη και σε βράχους (Den Hartog 1970, Hemminga & Duarte 2000).
Βιοσυσσώρευση μετάλλων σε θαλάσσια φανερόγαμα στις ελληνικές παράκτιες περιοχές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε ελληνικές παράκτιες περιοχές υπάρχουν δημοσιευμένες, σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, συνολικά 39 εργασίες που αφορούν την βιοσυσσώρευση μετάλλων σε λειμώνες 5 ειδών θαλασσίων φανερογάμων. Το θαλάσσιο φανερόγαμο Cymodocea nodosa μελετήθηκε περισσότερο (αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών, n=19) και ακολουθεί η Posidonia oceanica (n=15). Ελάχιστες είναι οι μελέτες που αφορούν τα λοιπά θαλάσσια φανερόγαμα (Ruppia maritima n=1, Zostera noltii n=1, Halophilla stipulacea, n=1)(Εικόνα 1).
Εικόνα 1. Αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών για τη βιοσυσσώρευση μετάλλων στα θαλάσσια φανερόγαμα σε παράκτιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου
Ο μεγαλύτερος αριθμός εργασιών που έχει δημοσιευτεί για τις συγκεντρώσεις των μετάλλων στην C. nodosa αφορά τις ρίζες και τα φύλλα (n=6, n=5, αντίστοιχα), ενώ για τα ριζώματα, το ίζημα και το νερό σε λειμώνες του ιδίου είδους καταγράφηκαν 4, 3 και 2 αναφορές, αντίστοιχα (Εικόνα 2).
Εικόνα 2. Αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών για τη βιοσυσσώρευση μετάλλων σε διάφορα τμήματα του θαλάσσιου φανερογάμου Cymodocea nodosa σε παράκτιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου
Όσο αναφορά την Pocidonia oceanica οι περισσότερες εργασίες αφορούν τη βιοσυσσώρευση μετάλλων από τις ρίζες (n=5). Φθίνουσα πορεία, ως προς τη συχνότητα με την οποία αναφέρονται ,ακολουθούν το φύλλα και τα ριζώματα, ενώ μόνο μία εργασία αφορά τις συγκεντρώσεις μετάλλων στο νερό και το ίζημα σε λειμώνες της Posidonia oceanica (Εικόνα 3)
Εικόνα 3. Αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών για τη βιοσυσσώρευση μετάλλων σε διάφορα τμήματα του θαλάσσιου φανερογάμου Posidonia oceanica σε παράκτιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου
Τέλος όσο αναφορά τα υπόλοιπα είδη θαλάσσιων φανερογάμων Zostera noltii ,Halophila stipulacea και το αγγειόσπερμο των υφάλμυρων νερών Ruppia maritima ελάχιστος είναι ο αριθμός εργασιών που αφορούν τη βιοσυσσώρευση μετάλλων. Συγκεκριμένα από μια αναφορά υπάρχει στα φύλλα και ριζώματα της R.maritima (n=1) , καθώς επίσης και στα φύλλα και τα ριζώματα στην H.stipulacea και τέλος στα φύλλα Z.nolti (Εικόνα 4).
Εικόνα 4. Αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών για τη βιοσυσσώρευση μετάλλων σε διάφορα τμήματα των θαλασσίων φανερογάμων Halophila stipulacea, Ruppia maritima και Zostera noltii σε παράκτιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου
Στη συντριπτική πλειοψηφία οι περισσότερες μελέτες βιοσυσσώρευσης μετάλλων από τα θαλάσσια φανερόγαμα των ελληνικών παράκτιων περιοχών αφορούν τον Cu (n=31), το Cr (n=24), το Ni (n=20), και λιγότερο το Cd (n=18). Ακολουθούν οι μελέτες που αφορούν τον Pb (n=12) και τον Zn (n=11). Πολύ λιγότερες είναι αυτές που αφορούν τον Fe (n=7), K (n=7), Ca (n=7), Mg(n=7), Na (n=7) και ακόμη λιγότερες οι μελέτες για τα στοιχεία Co (n=3), Mn (n=3) (Εικόνα 5).
Εικόνα 5. Επί τις εκατό ποσοστό των μελετούμενων μετάλλων για τη βιοσυσσώρευση μετάλλων στα θαλάσσια φανερόγαμα Cymodocea nodosa, Posidonia oceanica, Halophila stipulacea, Ruppia maritima και Zostera noltii σε παράκτιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου
Οι περισσότερες μελέτες βιοσυσσώρευσης μετάλλων από την Cymodocea nodosa αφορούν τα στοιχεία Cu, Cr, Ni, Cd και Pb. Παρόμοιος αριθμός μελετών (n=5) έχουν γίνει για τα Fe, Ca, Κ, Mg, Na, ενώ λιγότερες μελέτες έχουν γίνει για τα στοιχεία Mn και Co. Οι περισσότερες μελέτες που αφορούν τη βιοσυσσώρευση χαλκού, χρωμίου, νικελίου, καδμίου και ψευδαργύρου από την Posidonia oceanica. Πολύ λιγότερες μελέτες (n<2) καταγράφηκαν για το σίδηρο, το ασβέστιο, το νάτριο, το μαγνήσιο και τέλος το κάλιο (Eικόνα 6). Όσον αφορά τη R.maritima, έχουν γίνει συνολικά τέσσερις μελέτες, δύο για το Cd και τον Pb, ενώ για τα υπόλοιπα μέταλλα (Cu,Zn και Mn) από μία μελέτη (Εικόνα 6). Τέλος, για την H.stipulacea έχουν γίνει ελάχιστες μελέτες ( n=1) για την μεγαλύτερη πλειοψηφία των μετάλλων (Εικόνα 6).
Picture006.png Picture007.png Picture008.png
Εικόνα 6. Αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών για τη βιοσυσσώρευση των μετάλλων που μελετήθηκαν στα θαλάσσια φανερογάμα Cymodocea nodosa, Posidonia oceanica, Halophila stipulacea, Ruppia maritima σε παράκτιες περιοχές του Ελλαδικού χώρου
Συνοψίζοντας, όσον αφορά τη βιοσυσσώρευση μετάλλων στις ελληνικές παράκτιες περιοχές μελετήθηκαν τα παρακάτω είδη των θαλασσίων φανερογάμων: Cymodocea nodosa, Halophila stipulacea, Posidonia oceanica και Zostera noltii, αλλά και το αγγειόσπερμο των μεταβατικών υδάτων Ruppia maritima. Οι περισσότερες μελέτες βιοσυσσώρευσης μετάλλων αφορούν αποκλειστικά στους ιστούς των θαλάσσιων φανερόγαμων, ενώ σε λίγες από αυτές μετριούνται επιπρόσθετα οι συγκεντρώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον (ίζημα, νερό). Αρκετές από τις μελέτες αυτές αφορούν δειγματοληψίες που έγιναν μια εποχή, ενώ λιγότερες είναι αυτές αφορούν εποχικές δειγματοληψίες. Τα εποχικά πρότυπα συζητιούνται σε σχέση με την ηλικία των φυτικών ιστών, τη δυναμική αύξησής τους, τις συγκεντρώσεις των μετάλλων στο περιβάλλον, καθώς και άλλες αβιοτικές παραμέτρους (Malea 1993, Malea & Haritonidis 1994, Malea et al. 1994, Malea 1999, Haritonidis & Malea 1999, Malea et al. 2008, Boubari et al. 2009)(Πίνακας 1). Στον Πίνακα 1 δίνονται οι βιβλιογραφικές αναφορές και η περιοχή μελέτης για τη βιοσυσσώρευση μετάλλων σε περιοχές του Ελλαδικού χώρου, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για τη κατασκευή των εικόνων της παρούσης εργασίας.
Πίνακας 1. Βιβλιογραφικές αναφορές και περιοχή μελέτης για τη βιοσυσσώρευση μετάλλων σε περιοχές του Ελλαδικού χώρου
| ΕΙΔΟΣ | ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ | ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ |
|---|---|---|
| Pocidonia oceanica | Cyclades islands ( Greece ) | Catsiki & Panagiotidis (1993) |
| Catsiki et al ( 1990) | ||
| Lesbos islands ( Greece ) | Catsiki & Panagiotidis (1993) | |
| Saronikos Gulf ( Greece ) | Catsiki et al ( 1990 ) | |
| Catsiki & Panagiotidis (1993) | ||
| Antikyra ( Greece ) | Malea ( 1993) | |
| Malea& Haritonidis (1994 ) | ||
| Gera ( Greece) | Catsiki et al (1990 ) | |
| Cymodocea nodosa | Antikyra Gulf ( Greece ) | Malea & Haritonidis (1994) |
| Malea & Haritonidis ( 1994-1995) | ||
| Bay of Larymna ( Greece ) | Nikolaidou & Nott (1998) | |
| Thermaikos Gulf ( Greece ) | Malea (1999) | |
| Haritonidis & Malea (1999) | ||
| Viamyl Thermaikos Gulf | Malea & Haritonidis (1999) | |
| Agia Triada Thermaikos Gulf | Boubari et al (2009) | |
| Saronikos Gulf (Greece) | Catsiki & Haritonidis (1993) | |
| Saronikos LOUTRA ( Greece) | Catsiki et al (1987) | |
| Cyclades islands ( Greece) | Catsiki & Haritonids (1993) | |
| Lesbos islands ( Greece) | Catsiki & Haritonids (1993) | |
| Evoikos Gulf (Greece) | Nikolaidou & Nott (1998) | |
| Gears Gulf (Greece) | Catsiki & Panagiotidis (1993) | |
| Halophila stipulacea | Antikyra Gulf (Greece) | Malea et al (1994) |
| Zostera noltii | Evros Delta (Greece) | Malea et al (2008) |
| Ruppia maritima | Evros Delta (Greece) | Malea et al (2008) |
Δεμερτζή Ευστρατία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Εργασία στο πλαίσιο του μαθήματος Φυκολογία, Τμήμα Βιολογίας, Α.Π.Θ.