Το 1ο Λάππειο Γυμνάσιο Νάουσας είναι ένα από τα παλαιότερα διδακτήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο νομό Ημαθίας. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στην πλατεία Παναγίας, και είναι ένα νεοκλασικό διατηρητέο κτίριο.
Χτίστηκε, για να καλύψει τις ανάγκες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Νάουσα, επειδή το 1914, δύο μόλις χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους (1912), ιδρύθηκε το πρώτο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην πόλη, το οποίο όμως λόγω ελλείψεως κτιριακών εγκαταστάσεων λειτουργούσε ως ημιγυμνάσιο στο σπίτι του δασκάλου Σταυρού Χωνού (πίσω από το Δημαρχείο).
Το όνομά του «Λάππειο» το οφείλει στους αδελφούς Γεώργιο και Κωνσταντίνο Λάππα, Ναουσαίους επιχειρηματίες εγκατεστημένους στην Αίγυπτο, οι οποίοι αποφάσισαν γύρω στο 1920 να κάνουν μια δωρεά στη γενέτειρα πόλη τους στη μνήμη των πρόωρα χαμένων αδελφών τους Αριστείδη και Γρηγορίου. Τα δύο αδέρφια, αφού συμβουλεύτηκαν Ναουσαίους της Αιγύπτου και της Νάουσας, συμφώνησαν με την πρόταση του Λόγιου Σταύρου Χωνού, που είχε διδάξει για χρόνια στην Ελληνική σχολή του Καΐρου, και που τότε δίδασκε στη Νάουσα, να χτίσουν Γυμνάσιο στην πόλη, ώστε να μπορέσουν τα παιδιά της Νάουσας να συνεχίσουν τις γυμνασιακές σπουδές στην πόλη τους, χωρίς να αναγκάζονται να φεύγουν σε άλλες πόλεις, δυνατότητα που τότε είχαν μόνο οι εύποροι μαθητές. Έτσι το 1922 το Λάππειο Γυμνάσιο γίνεται πραγματικότητα.
Οι δωρητές απευθύνθηκαν στη νομαρχία Θεσσαλονίκης, για να τους δώσει την άδεια και τις σχετικές προδιαγραφές, και επέλεξαν τον ονομαστό αρχιτέκτονα εκείνης της εποχής, Ξενοφώντα Παιονίδη (1863-1933), για να τους κάνει τα σχέδια.
Το Λάππειο χτίστηκε σε μια έκταση πάνω από 4,5 στρέμματα στο χώρο του παλαιού ενοριακού νεκροταφείου της Παναγίας και αφού αγοράστηκαν μερικά γειτονικά οικόπεδα. Έχει εμβαδόν 440 τετραγωνικά μέτρα και μεσημβρινό προσανατολισμό. Είναι διώροφο, κατασκευασμένο από λαξευμένη πωρόπετρα της περιοχής, και έχει αυστηρή συμμετρία και μεγάλη λειτουργικότητα, που εξυπηρετούσε σε άριστο βαθμό τις ανάγκες εκείνης της εποχής.
Το 1943 στον αύλειο χώρο του Λαππείου, απέναντι από το διδακτήριο, χτίζεται ημιτελές γυμναστήριο με εμβαδόν 288 τετραγωνικών μέτρων, που έγινε από δωρεά της Τερψιχόρης Τσιάρα.
Το 1976 με την κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων στο Γυμνάσιο και την αλματώδη αύξηση του μαθητικού πληθυσμού δημιουργούνται επιτακτικές ανάγκες για νέες αίθουσες διδασκαλίας. Έτσι κτίζεται το νέο κτίριο (284 τετραγωνικών μέτρων), το οποίο όμως, επειδή ακούμπησε στη δυτική πλευρά του Λαππείου, έκλισε την οπτική επαφή του παλιού κτηρίου με το δρόμο και κατά συνέπεια με την πόλη. Συγχρόνως χτίζεται και το παράρτημα (202 τετραγωνικών μέτρων), ενώ το γυμναστήριο μετατρέπεται σε διδακτήριο με 4 αίθουσες, αφού όλοι οι μαθητές της Νάουσας που φοιτούσαν στη γενική δευτεροβάθμια εκπαίδευση τον καιρό εκείνο έπρεπε να στεγαστούν στους χώρους του συγκεκριμένου σχολείου.
Το 1985 με τη μεταφορά των δύο Λυκείων στο νέο διδακτήριο που χτίστηκε στην περιοχή Σπήλαιο και με την ανέγερση του νέου Γυμνασίου στην περιοχή των νέων εργατικών κατοικιών, το Λάππειο αποσυμφορήθηκε και έμεινε να λειτουργεί σ’ αυτό το 1ο και 2ο Γυμνάσιο της πόλης με 600 περίπου μαθητές σε δύο κύκλους (πρωινή και απογευματινή βάρδια).
Το 2008 χτίζεται νέο διδακτήριο στην περιοχή Βάλια στο οποίο θα στεγαστούν οι μαθητές του 2ου Γυμνασίου και έτσι σήμερα στο χώρο του Λαππείου στεγάζονται μόνο οι μαθητές του 1ου Γυμνασίου οι οποίοι ανέρχονται σε περίπου 220 κάθε χρόνο.
