Τζενάρο Ασταρίτα
| Τζενάρο Ασταρίτα | |
|---|---|
| Γέννηση | 1745 (περίπου) ή 1749[1] Νάπολη[2] |
| Θάνατος | 18 Δεκεμβρίου 1805[3][4] Ροβερέτο[4] |
| Ιδιότητα | συνθέτης[2] και διευθυντής ορχήστρας |
| Είδος τέχνης | όπερα, κλασική μουσική και liturgical music |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Τζενάρο Ασταρίτα (ιταλ. Gennaro Astarita ή Astaritta, Νάπολη; 1745; – Ροβερέτο, 18 Δεκεμβρίου 1805) ήταν Ιταλός συνθέτης του 18ου αιώνα, γνωστός στην εποχή του, κυρίως, για τις όπερες που έγραψε.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αν και ο τόπος γέννησής του είναι άγνωστος, ήταν ενεργός στη Νάπολη για πολλά χρόνια και, ίσως, είναι η γενέτειρα πόλη του, ή γεννήθηκε στη χερσόνησο του Σορέντο, όπου το επώνυμο Ασταρίτα είναι συνηθισμένο.[5] Στη Νάπολη ολοκλήρωσε τις σπουδές του, κατά πάσα πιθανότητα στο Ωδείο της Σάντα Μαρία ντι Λορέτο. Ξεκίνησε την οπερατική του καριέρα το 1765, συνεργαζόμενος με τον Πιτσίνι (Niccolò Piccinni) στη σύνθεση της όπερας L'orfana insidiata. Έγινε διευθυντής παρεκκλησίου (maestro di cappella) στη Νάπολη, το 1770. Θεωρείται, επίσης ότι, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της όπερας στη Ρωσία.[6] Αρχικά, επισκέφθηκε τη χώρα το 1781 και, από το 1784, έγινε διευθυντής του Θεάτρου Πετρόφσκι της Μόσχας [7] (που ήταν πρόδρομος του Θεάτρου Μπολσόι). Το 1794, ο πρίγκιπας Νικολάι Γιουσούποφ, ο οποίος τότε ήταν διευθυντής των αυτοκρατορικών θεάτρων στην Αγία Πετρούπολη, τού ζήτησε να φέρει στην πόλη έναν ιταλικό θίασο, κάτι που έκανε το 1796 και τον διηύθυνε μέχρι το 1799. Μεταξύ των τραγουδιστών που προσέλαβε ήταν η Τερέζα Σαπορίτι (Teresa Saporiti), που είχε ερμηνεύσει πρώτη τον ρόλο της Donna Anna στο Ντον Τζοβάνι του Μότσαρτ.[8] Έμεινε στη ρωσική πόλη μέχρι το 1803.[7]
Έγραψε πάνω από 40 λυρικά έργα,[7] τα περισσότερα από τα οποία στη φόρμα της κωμικής όπερας (opera buffa/dramma giocoso). Αν και ξεχασμένα σήμερα, στην εποχή τους ήταν διαδεδομένα, και παρουσιάζονταν σε όλη την Ιταλία, καθώς και στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Ρωσία. Εκτός των άλλων, έγραψε επίσης, συνθέσεις θρησκευτικής μουσικής.[7] Πέθανε στο Ροβερέτο της Β. Ιταλίας.
Κυριότερα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όπερες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Αλγερινός Πειρατής (κωμική όπερα, λιμπρέτο του Giuseppe Palomba, 1765, Nάπολη)
- Η Έξυπνη Καμαριέρα (χαριτωμένο δράμα, 1770, Τορίνο)
- Οι Διωκόμενοι Εραστές (ημι-σοβαρή όπερα, 1770, Τορίνο)
- Ο Βασιλιάς στο Κυνήγι (1770, Τορίνο)
- Ο Θεατρικός Κριτικός (κωμική όπερα, λιμπρέτο από τον Ranieri de Calzabigi, 1771, Τορίνο)
- Οι Οραματιστές (Βενετία, 1772)
- Η Κοντέσα του Bimbimpoli (Η Διασκέδαση στην Εξοχή) (χαριτωμένο δράμα, λιμπρέτο από τον Giovanni Bertati, 1772 Βενετία, 1783 Δρέσδη)
- Ο Φιλάργυρος στην Εξοχή (χαριτωμένο δράμα, λιμπρέτο από τον Giovanni Bertati, 1772, Τορίνο)
- Η Κοντεσίνα (χαριτωμένο δράμα, λιμπρέτο του Marco Coltellini, κατόπιν του Κάρλο Γκολντόνι, 1772, Λιβόρνο)
- Το Ακατοίκητο Νησί και οι Κινέζοι (λιμπρέτο του Pietro Metastasio, 1773, Φλωρεντία)
- Οι Φανταστικοί Αστρολόγοι (1774, Λούγκο)
- Ο Σύζυγος χωρίς Σύζυγο (χαριτωμένο δράμα, λιμπρέτο από τον Giovanni Bertati, 1774, Βενετία)
- Ο Υποχόνδριος Πρίγκιπας (λιμπρέτο από τον Giovanni Bertati, 1774, Βενετία)
- Ο Κόσμος του Φεγγαριού (λιμπρέτο του Κάρλο Γκολντόνι, 1774, Βενετία)
- Ο Φιλάργυρος (λιμπρέτο από τον Giovanni Bertati, 1776, Φεράρα)
- Αρμίντα (σοβαρή όπερα, λιμπρέτο Giovanni Ambrogio Migliavacca, 1777, Βενετία)
- Η Νωχελική Σύζυγος (1778, Μπολόνια)
- Οι Θεατρικές Διχόνοιες (1779, Φλωρεντία)
- Ο Παράξενος Γάλλος (1779, Μιλάνο)
- Η Εγκαταλειμμένη Διδώ (σοβαρή όπερα, λιμπρέτο του Pietro Metastasio, 1780, Μπρατισλάβα)
- Κίρκη και Οδυσσέας (1787, Μπρατισλάβα)
- Τα Καπρίτσια στην Αγάπη (1787, Αγία Πετρούπολη)
- Pritvornaja sumasèedèaja (1789, Αγία Πετρούπολη)
- Το Περίεργο Περιστατικό (λιμπρέτο από τον Giovanni Bertati, 1789, Βενετία)
- Ipermestra (σοβαρή όπερα, λιμπρέτο του Πιέτρο Metastasio, 1789, Βενετία)
- Rinaldo d'Asti (κωμική όπερα, λιμπρέτο του Giuseppe Carpani, 1796, Αγία Πετρούπολη)
Άλλα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Laudate pueri για μπάσο και όργανα (1784)
- Λειτουργία
- Credo
- Alma Mater Redemptoris για τενόρο και ορχήστρα
- Tantum ergo για σοπράνο και όργανα
- Salve Tu Domine για σοπράνο και ορχήστρα
- Καντάτα Villareccia για τέσσερις φωνές και χορωδία (1776, Βερόνα)
- Ο Θρίαμβος της Ευσέβειας ορατόριο, 1780 Πρέσμπουργκ)
- Καντάτα για σοπράνο και μπάσο κοντίνουο
- Ολυμπιάδα, μπαλέτο (1773, Φλωρεντία)
- Ο Τηλέμαχος στο Νησί της Καλυψούς, μπαλέτο (1773, Φλωρεντία)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 1020730706. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2020.
- ↑ 2,0 2,1 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 1020730706. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6d26h9r. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 14784623v. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2023.
- ↑ http://www.treccani.it/enciclopedia/gennaro-astarita_%28Dizionario-Biografico%29/
- ↑ Warrack & West
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Λεωτσάκος
- ↑ Randel
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D.C.L (Oxford, 1880)
- Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
- Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
- Γιώργος Λεωτσάκος, επιμέλεια λήμματος στην εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα», έκδοση 1991, τόμος 11, σ. 227
- Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
- Eric Blom The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)
- Randel, Don Michael (ed.), The Harvard Biographical Dictionary of Music, Harvard University Press, 1996 p. 785. ISBN 0-674-37299-
- Warrack, John and West, Ewan (eds.) "Astarita, Gennaro", The Concise Oxford Dictionary of Opera, Oxford University Press, 1996. Accessed via subscription 27 May 2009.