Τζελέπηδες

Το οθωμανικό κράτος, θέλοντας να καλύψει άμεσα τι ανάγκες του σε ορισμένα κτηνοτροφικά προϊόντα, καθιερώνει ειδικό φόρο για τα μεγάλα κοπάδια. Γνωστός ως τζελεπικό (resm-iagnam-Icelebkeşan), η καταβολή του σε είδος και η είσπραξή του αποκλειστικά από το κράτος, οδηγεί στη σύσταση ειδικού μηχανισμού διεκπεραίωσής του.

Τα πρόσωπα που τον συγκροτούν αποκαλούνται τζελεπήδες (celep). Η ανάγκη ύπαρξης ενός ευέλικτου σώματος, για την προμήθεια και παράδοση του απαιτούμενου προς κατανάλωση αριθμού ζώων σε λογικούς χρόνους, εμπλέκει σταδιακά τους κτηνοτροφικούς πληθυσμούς στον μηχανισμό απόδοσης αυτού του φόρου. Μέσω αυτής της διαδικασίας μετατρέπονται σε παραγωγική δύναμη της αυτοκρατορίας, ενώ η ιδιότητα του τζελεπή ταυτίζεται σταδιακά με τους ιδιοκτήτες κοπαδιών που έχουν αναλάβει να εφοδιάσουν τον κρατικό μηχανισμό. Η αναβαθμισμένη σχέση με το κράτος τους δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης ή παρέμβασης στην κρατική μηχανή, γεγονός που συντηρεί αλλά και υποκινεί τη διεκδίκηση μίας εντονότερης οικονομικής παρουσίας. Αυτή πραγματώνεται κατά την εξέλιξή της ως μία διευρυμένη εμπορική δραστηριότητα. Έτσι, οι «κηνοτρόφοι του κράτους», διοχετεύουν μέρος της παραγωγής στο ελεύθερο εμπόριο αποκτώντας περισσότερο κέρδος κάτι που τους καθιστά ανθρώπους του πλούτου.

Βιβλιογραφία

• Β.Cvetkova, «Les Celep et leur rôle dansla vie économique des Balkans à l'époque Ottomane (XVe-XVIIe s.)», στο M. A. Cook, Studiesin the Economic History of the Middle East, from the rise of Islam to the present day, Οξφόρδη 1970,σελ 172-192. 
• B. Cvetkova, «Le service des "celep" et le ravitaillement en bétail dans l'Empire Ottoman (XVe-XVIIIe s.)», Études Historiques 3 (Σόφια, 1966), σελ. 145-150
• Β. Μουταφτσίεβα, Αγροτικές σχέσεις στην οθωμανική αυτοκρατορία (15ος – 16ος ),μτφ. Ο. Αστρινάκη - Ε. Μπαλτά, εκδ. Πορεία, Αθήνα 1990., σελ  274 σημ. 205.
• Β. Ρόκου, Ορεινές κοινωνίες κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας στα Βαλκάνια, εκδ. Ερωδιός, Θεσσαλονίκη 2007, σελ. 81-106.