Τεστ Μπέκντελ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το τεστ Μπέκντελ (Bechdel test), γνωστό και ως τεστ Μπέκντελ - Γουάλας[1] μετρά την αντιπροσώπευση των γυναικών στη μυθοπλασία. Εξετάζει κατά πόσο ένα έργο μυθοπλασίας περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο γυναίκες που μιλούν μεταξύ τους για κάτι άλλο πέρα από έναν άντρα. Μερικές φορές προστίθεται το κριτήριο οι δύο γυναίκες να έχουν όνομα.[2]

Το τεστ Μπέκντελ δεν δείχνει απαραίτητα πόσο καλά αντιπροσωπεύονται οι γυναίκες στη μυθοπλασία αλλά είναι δείκτης της ενεργού παρουσίας των γυναικών στη μυθοπλασία και φέρνει στην επιφάνεια τυχόν ανισότητες φύλου. Έρευνες έχουν δείξει πως οι ταινίες που επιτυγχάνουν στο τεστ έχουν μεγαλύτερη οικονομική επιτυχία από εκείνες που δεν το ικανοποιούν.[3][4]

Το τεστ Μπέκντελ πήρε το όνομά του από την Αμερικανή σκιτσογράφο Άλισον Μπέκντελ που παρουσίασε για πρώτη φορά το τεστ στο κόμικ της Dykes to Watch Out For το 1985. Η ίδια η Μπέκντελ απέδωσε την ιδέα για το τεστ στη φίλη της Λιζ Γουάλας[5][6] και στη Βιρτζίνια Γουλφ[7]. Το τεστ πήρε μεγαλύτερη δημοσιότητα κατά τη δεκαετία του 2000 και από τότε προέκυψε μία σειρά από ανάλογα τεστ.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απεικόνιση φύλου στη λαϊκή μυθοπλασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1929 η Βιρτζίνια Γουλφ στο βιβλίο της Ένα Δικό της Δωμάτιο (A Room of One's Own) παρατήρησε στη λογοτεχνία της εποχής της εκείνο που θα έφερνε στην επιφάνεια αργότερα το τεστ Μπέκντελ για την πιο σύγχρονη μυθοπλασία:

Καθώς αναλογιζόμουν όλη εκείνη την εξαιρετική γκάμα μυθιστοριματικών γυναικών, σκέφτηκα πως οι σχέσεις ανάμεσα στις γυναίκες είναι υπερβολικά απλοϊκές... Και προσπάθησα να θυμηθώ κάποια φορά να διάβασα κάτι που να παρουσιάζει δύο γυναίκες σαν φίλες... Που και που είναι μητέρες και κόρες. Αλλά σχεδόν χωρίς καμία εξαίρεση παρουσιάζονται σε σχέση με κάποιον άντρα. Ήταν παράξενο που όλες οι μυθιστορηματικές γυναίκες, μέχρι την εποχή της Τζέιν Όστεν, όχι απλά παρουσιάζονταν όπως τις έβλεπε το άλλο φύλο, αλλά και σε σχέση με το άλλο φύλο. Και πόσο μικρό κομμάτι της ζωής μιας γυναίκας είναι αυτό...[8]

Στον κινηματογράφο έρευνα που εξέτασε τις 855 πιο επιτυχημένες οικονομικά αμερικάνικες ταινίες μεταξύ του 1950 και του 2006 έδειξε πως εμφανίζονταν κατά μέσο όρο δύο αντρικοί χαρακτήρες για κάθε γυναικείο, μία αναλογία που παρέμεινε σταθερή και μετέπειτα. Οι γυναικείοι χαρακτήρες εμφανίζονταν να κάνουν σεξ δύο φορές περισσότερο από ότι οι αντρικοί και η αναλογία της παρουσίας τους σε σκηνές με έντονα σεξουαλικό περιεχόμενο αυξήθηκε με το πέρασμα των ετών. Η βία αυξήθηκε με το πέρασμα των ετών στις σκηνές τόσο των γυναικείων χαρακτήρων όσο και των αντρικών.[9]

Σύμφωνα με έρευνα του 2014 που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Φύλου στα Μ.Μ.Ε. Τζίνα Ντέιβις, σε 120 ταινίες από όλο τον κόσμο μεταξύ του 2010 και του 2013 μόνο το 31% των χαρακτήρων που είχαν όνομα ήταν γυναικείοι και μόνο το 23% των ταινιών είχαν γυναίκα πρωταγωνίστρια ή συμπρωταγωνίστρια. Μόνο 7% είχαν γυναίκες σκηνοθέτες.[10] Μία άλλη έρευνα που εξέτασε τις 700 ταινίες με τα μεγαλύτερα έσοδα μεταξύ του 2007 και του 2014 βρήκε πως μόνο το 30% των ομιλούντων χαρακτήρων ήταν γυναικείοι.[11] Σε μία άλλη έρευνα του 2016 που αφορούσε τα σενάρια 2.005 εμπορικά επιτυχημένων ταινιών, βρέθηκε ότι στο 82% των ταινιών αυτών οι άντρες είχαν δύο από τους τρεις κορυφαίους ομιλούντες ρόλους ενώ μία γυναίκα είχε μεγαλύτερο διάλογο μόνο στο 22% των ταινιών.[12]

Σύμφωνα με τη Νέντα Ουλάμπι το τεστ Μπέκντελ είναι επίκαιρο γιατί «φέρνει στην επιφάνεια κάτι που συχνά παραβλέπεται στη λαϊκή κουλτούρα: όχι τον αριθμό των γυναικών που βλέπουμε στην οθόνη, αλλά τη γκάμα των ενδιαφερόντων τους».[5] Οι Ντιν Σπείντ και Κρεγκ Γουίλς περιέγραψαν το τεστ ως «ένα σχόλιο σχετικά με το πως η παρουσίαση στα Μ.Μ.Ε. μπορεί να επιβάλει επιβλαβή στερεότυπα φύλου» όταν παρουσιάζει τη σχέση των γυναικών με τους άντρες περισσότερο από κάθε άλλη σχέση τους και τη ζωή των γυναικών σημαντική μόνο στο βαθμό πoυ σχετίζεται με κάποιον άντρα.[13]

Κριτήρια και παραλλαγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα κριτήρια του τεστ Μπέκντελ εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο τεστ στο κόμικ της Άλισον Μπέκντελ Dykes to Watch Out For το 1985 όπου δύο γυναίκες συζητούν για το ποια ταινία να παρακολουθήσουν και η μία εξηγεί πως βλέπει μόνο ταινίες που τηρούν τα ακόλουθα κριτήρια:

  • Η ταινία πρέπει να έχει τουλάχιστον δύο γυναίκες
  • που μιλούν μεταξύ τους
  • για κάτι άλλο πέρα από κάποιον άντρα.

Η άλλη γυναίκα αναγνωρίζει πως η ιδέα, αν και αυστηρή, είναι καλή. Μη βρίσκοντας ταινίες που να πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις οι δύο γυναίκες επιστρέφουν σπίτι.[14]

Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορες παραλλαγές του τεστ όπως, για παράδειγμα, ότι οι δύο γυναίκες πρέπει να έχουν όνομα[15] ή ότι θα πρέπει να συνομιλούν για τουλάχιστον 60 δευτερόλεπτα[16]. Το τεστ έχει επίσης προσελκύσει το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον από την πλευρά της υπολογιστικής ανάλυσης[17] ενώ το 2018 ο όρος «τεστ Μπέκντελ» προστέθηκε στο Λεξικό της Οξφόρδης[18].

Χρήση στον κινηματογράφο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και σύμφωνα με την Μπέκντελ το τεστ ξεκίνησε ως «ένα μικρό λεσβιακό αστείο σε μια εναλλακτική φεμινιστική εφημερίδα»[19], την δεκαετία του 2010 το τεστ επεκτάθηκε και στην κλασική κριτική των Μ.Μ.Ε. και το έχουν αποκαλέσει «σχεδόν κοινότυπη φράση, ένας εύκολος τρόπος για να πει κανείς αν μία ταινία είναι φιλική προς τις γυναίκες ή όχι»[20].

Η αποτυχία μεγάλων ταινιών του Χόλιγουντ, όπως το Πασίφικ Ριμ (2013), να ικανοποιήσουν το τεστ, έχει σχολιαστεί ευρέως στα Μ.Μ.Ε.[21] ενώ το 2013 τέσσερεις σουηδικοί κινηματογράφοι και και ένα σκανδιναβικό τηλεοπτικό κανάλι, υπό την αιγίδα του Σουηδικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου, το χρησιμοποιούν ως μέτρο αξιολόγησης[22]. Το 2014 το ταμείο ευρωπαϊκού κινηματογράφου Eurimages απαίτησε μία ανάλυση του σεναρίου με βάση το τεστ Μπέκντελ κατά τη διαδικασία αποδοχής αιτήσεων χρηματοδότησης ως μέσο για να συγκεντρώσει πληροφορίες για την ισότητα φύλου στις δράσεις του.[23] Από το 2018 επίσης διάφορα προγράμματα συγγραφής σεναρίου περιλαμβάνουν τη δυνατότητα ελέγχου με βάση το τεστ Μπέκντελ.[24]

Εφαρμογή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από τις ταινίες, το τεστ Μπέκντελ έχει εφαρμοστεί και σε άλλα μέσα όπως τα βιντεοπαιχνίδια[25][26][27], τα κόμικ[28], τα μυθιστορήματα[29] αλλά και τα θεατρικά έργα[30].

Αναλογία επιτυχίας και αποτυχίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Μαρκ Χάρις, αν ήταν υποχρεωτικό οι ταινίες να περνούν το τεστ Μπέκντελ τότε οι μισές υποψηφιότητες Όσκαρ του 2009 δεν θα υπήρχαν[15] ενώ μόνο οι μισές από τις ταινίες του 2013 με τα μεγαλύτερα έσοδα κατάφεραν να περάσουν το τεστ Μπέκντελ (αν και ορισμένες με αμφίβολο τρόπο)[4]. Ο συγγραφέας Τσαρλς Στρος παρατήρησε ότι περίπου οι μισές ταινίες από αυτές που καταφέρνουν να περάσουν το τεστ παρουσιάζουν γυναίκες που μιλούν για γάμους και μωρά.[31]

Αιτίες αποτυχίας των ταινιών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχουν δοθεί διάφορες εξηγήσεις σχετικά με το γιατί πολλές ταινίες αποτυγχάνουν στο τεστ Μπέκντελ όπως η έλειψη γυναικών σεναριογράφων και γενικά η έλλειψη συμμετοχής των γυναικών στην παραγωγη ταινιών, φαινόμενο που έχει ονομαστεί «οροφή από φιλμ».[5]

Περιορισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το τεστ Μπέκντελ δείχνει μόνο αν παρουσιάζονται γυναίκες σε κάποιο έργο μυθοπλασίας σε κάποιο βαθμό αλλά μία ταινία μπορεί να επιτυγχάνει στο τεστ αλλά να περιλαμβάνει σεξιστικό περιεχόμενο ενώ ταινίες που αποτυγχάνουν στο τεστ περιλαμβάνουν και ορισμένες που μιλούν για γυναίκες ή που απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε αυτές ή που έχουν γυναίκες πρωταγωνίστριες.[32][31] Η τηλεοπτική σειρά Sex and the City, μία τηλεοπτική σειρά στην οποία πρωταγωνιστούν τέσσερις γυναίκες που μιλούν μεταξύ τους και απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε γυναίκες, αποτελεί η ίδια παράδειγμα του πως αποτυγχάνει καθώς μία από τις ηρωίδες του αναρωτιέται: «Πως γίνεται τέσσερεις τόσο έξυπνες γυναίκες να μην έχουν να μιλήσουν για τίποτε άλλο παρά για τις σχέσεις τους; Είναι σαν να είμαστε στο γυμνάσιο μόνο που τώρα έχουμε τραπεζικούς λογαριασμούς!»[5]

Επίσης ένα έργο μυθοπλασίας μπορεί να αποτυγχάνει στο τεστ γιατί το θέμα του ή η τοποθεσία στην οποία διαδραματίζεται δεν περιλαμβάνει γυναίκες, όπως «Το Όνομα του Ρόδου» του Ουμπέρτο Έκο που διαδραματίζεται σε ένα μεσαιωνικό αντρικό μοναστήρι.[5][33]

Κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το τεστ Μπέκντελ έχει δεχτεί διάφορες κριτικές από το ότι αποτυγχάνει να αξιολογήσει ποιοτικά τα έργα καθώς κακής ποιότητας έργα μπορεί να περάσουν το τέστ ενώ καλής ποιότητας έργα μπορεί να αποτύχουν μέχρι που έχει χαρακτηρισθεί ως «μία σκοτεινή συνωμοσία που έχει σκοπό να κάνει κάνει όλες τις ταινίες να συμμορφωθούν στο φεμινιστικό δόγμα».[34] Σύμφωνα με την Άντι Ζάισλερ αυτό συμβαίνει γιατί η χρησιμότητα του τεστ «έχει υπερεκτιμηθεί σε σχέση με την αρχική πρόθεση. Οι Μπέκντελ και Γουάλας το χρησιμοποίησαν απλά για να καταδείξουν τις ασυνείδητα κονφορμιστικές πλοκές των δημοφιλών ταινιών, αλλά σήμερα έχει φτάσει στο σημείο να θεωρείται κατά κάποιο τρόπο συνώνυμο του «να είναι κανείς φεμινιστής» Όμως ποτέ δεν ήταν μέτρο φεμινισμού, αλλά πολιτισμικό βαρόμετρο.» Η Ζάισλερ παρατήρησε πως αν το τεστ θεωρηθεί «φεμινιστικό» τότε μπορεί οι δημιουργοί τανιών να «κάνουν ζαβολιά» προσθέτοντας αρκετές γυναίκες και διάλογο στις ταινίες τους ώστε να περνάνε το τεστ αλλά να αποφεύγουν να δίνουν αντιπροσωπευτικούς ρόλους στις γυναίκες που να ξεπερνούν τους συμβατικούς.[34] Επίσης η κριτικός κινηματογράφου Αλίσα Ρόζενμπεργκ εξέφρασε την ανησυχία ότι το τεστ Μπέκντελ θα μπορούσε να γίνει «το φύλλο συκής της βιομηχανίας του κινηματογράφου που θα πετούσε μερικές γραμμές διαλόγου σε μία κατά τα άλλα γεμάτη δράση και οπτικά εφέ εκρήξεων ταινία έτσι ώστε να θεωρηθεί φεμινιστική».[35]

Βλέπε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Jusino, Teresa (25 Οκτωβρίου 2015). «Alison Bechdel Would Like You to Call It the "Bechdel-Wallace Test," ThankYouVeryMuch». www.themarysue.com. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  2. ↑ Heather, Savigny· Alexander (2015). «1. No Small-Talk in Paradise: Why Elysium Fails the Bechdel Test, and Why We Should Care"». Media, margins and popular culture. Basingstoke: Palgrave Macmillan. ISBN 9781137512819. 918863087. 
  3. ↑ «Female-led films outperform at box office for 2014-2017». shift7 (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «Hollywood Movies With Strong Female Roles Make More Money». Vocativ (στα Αγγλικά). 2 Ιανουαρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Ulaby, Neda (2 Σεπτεμβρίου 2008). «The 'Bechdel Rule,' Defining Pop-Culture Character». NPR.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  6. ↑ Friend, Tad (2011-04-04). «Funny Like a Guy» (στα αγγλικά). ISSN 0028-792X. https://www.newyorker.com/magazine/2011/04/11/funny-like-a-guy. Ανακτήθηκε στις 2019-10-15. 
  7. ↑ Bechdel, Alison (8 Νοεμβρίου 2013). «Testy». Alison Bechdel. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  8. ↑ Wolf, Virginia. «A Room of One's Own». ebooks.adelaide.edu.au. The University of Adelaide Library. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  9. ↑ Bleakley, Amy; Jamieson, Patrick E.; Romer, Daniel (2012-07-01). «Trends of Sexual and Violent Content by Gender in Top-Grossing U.S. Films, 1950–2006» (στα English). Journal of Adolescent Health 51 (1): 73–79. doi:10.1016/j.jadohealth.2012.02.006. ISSN 1054-139X. PMID 22727080. https://www.jahonline.org/article/S1054-139X(12)00069-9/abstract. 
  10. ↑ «'Hunger Games' success masks stubborn gender gap in Hollywood - Chicago Tribune». web.archive.org. 24 Σεπτεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  11. ↑ Smith, Stacy L., et al. "Inequality in 700 Popular Films: Examining Portrayals of Gender, Race & LGBT Status from 2007 to 2014". USC Annenberg School for Communication & Journalism. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 08 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019.
  12. ↑ Swanson, Ana. «The problem with almost all movies». Washington Post (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  13. ↑ Disch, Lisa Jane· Hawkesworth (2016). The Oxford handbook of feminist theory. Oxford: Oxford University Press. σελ. 556. ISBN 9780199328581. 920671936. 
  14. ↑ Martindale, Kathleen (1 Ιανουαρίου 1997). Un/Popular Culture: Lesbian Writing After the Sex Wars. SUNY Press. ISBN 9780791432891. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Harris, Mark (6 Αυγούστου 2010). «I Am Woman. Hear Me... Please!». EW.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  16. ↑ «The Oscars and the Bechdel Test». Feminist Frequency (στα Αγγλικά). 15 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  17. ↑ Agarwal, Apoorv; Zheng, Jiehan; Kamath, Shruti; Balasubramanian, Sriramkumar; Dey, Shirin Ann (2015) (στα αγγλικά). Key Female Characters in Film Have More to Talk About Besides Men: Automating the Bechdel Test, σελ. 830–840. doi:10.3115/v1/N15-1084. https://www.aclweb.org/anthology/N15-1084. 
  18. ↑ Suh, Haley. «Words To Know By Now: Binge-Watching, Bechdel Test Added To Oxford English Dictionary». Forbes (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  19. ↑ Morlan, Kinsee (23 Ιουλίου 2014). «Comic-Con vs. the Bechdel Test». web.archive.org. San Diego City Beat. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  20. ↑ Romano, Aja (18 Αυγούστου 2013). «The Mako Mori Test: 'Pacific Rim' inspires a Bechdel Test alternative». The Daily Dot (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  21. ↑ McGuinness, Ross (18 Ιουλίου 2013). «The Bechdel test and why Hollywood is a man's, man's, man's world». Metro (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  22. ↑ Press, Associated (2013-11-06). «Swedish cinemas take aim at gender bias with Bechdel test rating» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2013/nov/06/swedish-cinemas-bechdel-test-films-gender-bias. Ανακτήθηκε στις 2019-10-15. 
  23. ↑ «New research from Eurimages». EWA Women (στα Αγγλικά). 12 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  24. ↑ Ryzik, Melena (21 Μαΐου 2018). «Is your script gender-balanced? The new test helping filmmakers get it right». The Independent (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  25. ↑ Gray, Kishonna L. (27 Μαρτίου 2014). Race, Gender, and Deviance in Xbox Live: Theoretical Perspectives from the Virtual Margins. Routledge. ISBN 9781317521808. 
  26. ↑ Anthropy, Anna (20 Μαρτίου 2012). Rise of the Videogame Zinesters: How Freaks, Normals, Amateurs, Artists, Dreamers, Drop-outs, Queers, Housewives, and People Like You Are Taking Back an Art Form. Seven Stories Press. ISBN 9781609803735. 
  27. ↑ Agnello, Anthony John. «Something other than a man: 15 games that pass the Bechdel Test | Inventory | The Gameological Society» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  28. ↑ «Witchblade/Red Sonja #1 Passes The Bechdel Test». MTV News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  29. ↑ Jensen, Kelly (17 Δεκεμβρίου 2014). «Women in Fiction Need More Than The Bechdel Test». BOOK RIOT (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  30. ↑ «Does your show pass the Bechdel test? | Opinion». The Stage (στα Αγγλικά). 14 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  31. ↑ 31,0 31,1 Power, Nina. (2009). One-dimensional woman. Winchester, UK: 0 [Zero] Books. ISBN 9781846942419. 318421523. 
  32. ↑ Wilson, Sarah. «Bechdel Rule still applies to portrayal of women in films». OU Daily (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  33. ↑ Ellis, Samantha (2016-08-20). «Why the Bechdel test doesn’t (always) work» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/womens-blog/2016/aug/20/why-the-bechdel-test-doesnt-always-work. Ανακτήθηκε στις 2019-10-15. 
  34. ↑ 34,0 34,1 Zeisler, Andi (2016). We were feminists once : from Riot Grrrl to CoverGirl®, the buying and selling of a political movement (First edition έκδοση). New York: PublicAffairs. σελ. 55-57. ISBN 1610395891. 914195503. CS1 maint: Extra text (link)
  35. ↑ Rosenberg, Alyssa (21 Δεκεμβρίου 2018). «In 2019, it's time to move beyond the Bechdel test». Washington Post (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τεστ_Μπέκντελ&oldid=10126698"