Τέταρτη διάσταση (Γιάννης Ρίτσος)
| Συγγραφέας | Γιάννης Ρίτσος |
|---|---|
| Τίτλος | Τέταρτη διάσταση |
| Γλώσσα | Ελληνικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1972 |
| Πρώτη έκδοση | Κέδρος |
| δεδομένα () | |
Η ποιητική συλλογή Τέταρτη Διάσταση είναι έργο του Γιάννη Ρίτσου και χαρακτηρίζεται ως η κορυφή της δημιουργίας του ποιητή.[1] Με βάση πολλά προηγούμενα έργα του ποιητή και τη δημόσια παρουσία του ο ποιητής ήξερε πάντα τι ήθελε να μεταδόσει στους αναγνώστες.[1] Ο ίδιος ο Ρίτσος θεωρούσε την Τέταρτη Διάσταση ως «μια σύνοψη όλων των άλλων βιβλίων» του, όχι μόνο ένα πολιτικό βιβλίο, αλλά ένα βιβλίο που εξυψώνει την πολιτική, το αντίκτυπο, τις επιπλοκές και τον αγώνα στη σφαίρα της ποίησης.[2][3][1] Σύμφωνα με την κόρη τού ποιητή, Έρη Ρίτσου, η Τέταρτη Διάσταση ήταν το πολυαγαπημένο έργο του πατέρα της.[4]
Σύμφωνα με τον Ρίτσο, ο τίτλος της συλλογής (Τέταρτη Διάσταση) σημαίνει τον χρόνο, όχι τον βιολογικό, αλλά τον ιστορικό χρόνο που ταλανίζει τον πρωταγωνιστή.[5] Ο Ρίτσος μιλάει για τη φθορά και την ανάμνηση, την τρέλα και τη γενναιότητα, το φύλο και το έρωτα, τον άνθρωπο αλλά και τον Ιστορικό χρόνο.[1]
Η συλλογή αποτελείται από 17 πολύστιχα ποιήματα που γράφτηκαν από το 1956 έως το 1975:
- Το παράθυρο (1960)
- Χειμερινή διαύγεια (1957)
- Χρονικό (1957)
- Η σονάτα του σεληνόφωτος (1956)
- Αγαμέμνων (1966-1970)
- Ορέστης (1962-1966)
- Το νεκρό σπίτι (1959)
- Η επιστροφή της Ιφιγένειας (1971-1972)
- Κάτω απ' τον ίσκιο του βουνού (1960)
- Χρυσόθεμις (1967-1970)
- Περσεφόνη (1965-1970)
- Ισμήνη (1966-1971)
- Αίας (1967-1969)
- Φιλοκτήτης (1963-1965)
- Η Ελένη (1970)
- Φαίδρα (1974-1975)
- Όταν έρχεται ο ξένος (1958)
Σε 13 από τα ποιήματα οι πρωταγωνιστές προέρχονται από τον αρχαίο μύθο. Μόνο τέσσερα, «Το παράθυρο», «Χειμερινή διαύγεια», «Χρονικό» και «Η σονάτα του σεληνόφωτος» ξεφεύγουν από το αρχαιοελληνικό μυθικό μοτίβο, εντάσσονται όμως στη συλλογή λόγω άλλων κοινών χαρακτηριστικών τους με τα υπόλοιπα ποιήματα.[5]
Η Τέταρτη Διάσταση κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος.[6]
Κοινό σημείο των ποιημάτων της συλλογής είναι ότι χαρακτηρίζονται ως θεατρικοί αφηγηματικοί μονόλογοι. Η ποιητική φωνή νιώθοντας πως θέλει να μοιραστεί τα συναισθήματά της και τις σκέψεις της, στρέφεται προς ένα βουβό πρόσωπο που παραμένει στο σκηνικό. Ακούει αλλά δεν εκφράζεται.
Η δράση στα ποιήματα λαμβάνει χώρα σε σκηνικό σκότους και θλίψης που το φως εκπέμπεται μόνο από το φεγγάρι ή μια λάμπα. Το φεγγάρι, μάλιστα, έχει καθορίστικο ρόλο στη συνέχεια της πλοκής, καθώς ωθεί τον πρωταγωνιστή να εξομολογηθεί όσα τον απασχολούν.
Τα υλικά στοιχεία έχουν συμβολική λειτουργία και αναχρονιστικό χαρακτήρα. Αποτελούν ένα μέσο για να θίξει ο Ρίτσος καταστάσεις της εποχής του και όσα βίωσε ο ίδιος.[5]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Η πολιτική διάσταση της 《Τέταρτης Διάστασης》, Εφημερίδα "Η ΕΠΟΧΗ", Σαββατοκύριακο 11-12 Μαΐου, Αριθμός φύλλου 1684
- ↑ Κάσσος, Βαγγέλης. Η Τέταρτη Διάσταση του Γιάννη Ρίτσου: Μία ανάγνωση. Εκδόσεις Καστανιώτη. Σεπτέμβριος 2000. Ανακτήθηκε στις 15/12/2023.
- ↑ Φράγκος, Σαράντος. Σχόλια επάνω στην «Τέταρτη διάσταση» του Γιάννη Ρίτσου. kommon.gr. Δημοσιεύθηκε: Κυριακή, 07 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15/12/2023.
- ↑ Η «Τέταρτη Διάσταση» του Γιάννη Ρίτσου σε σκηνοθεσία Πολυξένης Σπυροπούλου από το ΚΘΒΕ. Ανακτήθηκε στις 15/12/2023.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Γιαννάκου, Μαριλένα. Μια ματιά στην “Τέταρτη Διάσταση” του Γιάννη Ρίτσου. tovivlio.net. Δημοσίευση: 11.11.2017. Ανακτήθηκε στις 15/12/2023.
- ↑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, ΤΟΜΟΣ ΣΤ', ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ (1956-1972 ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ). Εκδόσεις Κέδρος. Ανακτήθηκε στις 15/12/2023.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αρχαιόθεμα Γιάννη Ρίτσου από την Τέταρτη Διάσταση. greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 15/12/2023.
- Κοσμάς Κοψάρης. Προσεγγίζοντας την Τέταρτη Διάσταση του Γιάννη Ρίτσου. independent.gr. Ανακτήθηκε στις 06/09/2024.