Σφαγή του Γκόσπιτς

Στη διάρκεια του Πολέμου στην Κροατία, μέλη της 118ης Ταξιαρχίας Πεζικού της Κροατικής Εθνοφρουράς, μαζί με Κροάτες αστυνομικούς από το Γκόσπιτς και Κροάτες μέλη παραστρατιωτικών ομάδων, εκτέλεσαν στο Γκόσπιτς, στη δυτική Κροατία, και στην ευρύτερη περιοχή, 100 με 120 πολίτες, κυρίως Σέρβους, κατά το δεύτερο μισό του Οκτωβρίου του 1991. Την εντολή για τις εκτελέσεις έδωσαν ο Τίχομιρ Ορέσκοβιτς (Tihomir Orešković), που ήταν Γραμματέας της Lika Crisis Headquarters και ο αντισυνταγματάρχης Μίρκο Νόρατς (Mirko Norac), που ήταν ο διοικητής της 118ης Ταξιαρχίας Πεζικού της Κροατικής Εθνοφρουράς.

Οι εκτελέσεις στο Γκόσπιτς , που είναι γνωστές ως Σφαγή του Γκόσπιτς, ήρθαν στο φώς το 1997 όταν ένα μέλος παραστρατιωτικής ομάδας, μίλησε για της συμμετοχή της ομάδας του σ’ αυτήν, σε συνέντευξή του στη Feral Tribune. Για τη Σφαγή του Γκόσπιτς ο Ορέσκοβιτς, ο Νόρατς και ο Στέπαν Γκράντιτς καταδικάστηκαν από κροατικό δικαστήριο σε 15, 12 και 10 χρόνια κάθειρξη αντίστοιχα αλλά τελικά οι δύο πρώτοι αφέθησαν ελεύθεροι αφού εξέτισαν μέρος της ποινής τους.

Η κατάσταση στην Κροατία πριν την έναρξη του πολέμου

Μετά τις εκλογές του Απριλίου 1990 στην Κροατία, που ήταν οι πρώτες ελεύθερες πολυκομματικές εκλογές στη χώρα από το 1913, υπήρχε μεγάλη ένταση ανάμεσα στις κροατικές αρχές και στους σερβικούς πληθυσμούς σε περιοχές της Κροατίας. Στις 25 Ιουλίου το νέο κοινοβούλιο της Κροατίας προχώρησε σε τροποποιήσεις του Συντάγματος που όμως δεν έγιναν δεκτές από του Σέρβους της Κροατίας. Το Σερβικό Εθνικό Συμβούλιο υιοθέτησε τη Διακήρυξη της Κυριαρχίας και της Ανεξαρτησίας των Σέρβων της Κροατίας και προχώρησε στη διενέργεια δημοψηφίσματος μεταξύ των Σέρβων της Κροατίας που ψήφισαν υπέρ της δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους. Στο μεταξύ στις 17 Αυγούστου ξέσπασε η λεγόμενη Επανάσταση των Κορμών (Log Revolution), καθώς Σέρβοι απέκλεισαν με κορμούς δέντρων διάφορες οδικές αρτηρίες της χώρας, μεταξύ αυτών και τους δρόμους που συνέδεαν τη Δαλματία με την υπόλοιπη Κροατία.

Η έναρξη του Πολέμου της Ανεξαρτησίας και η Μάχη του Γκόσπιτς

Μέχρι τα τέλη Μαρτίου 1991, που ξεκίνησε ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας της Κροατίας με το επεισόδιο στις λίμνες Πλίτβιτσε, είχαν συμβεί δεκάδες επεισόδια, και με νεκρούς, ανάμεσα στις κροατικές αρχές και σε Σέρβους, σε διάφορες περιοχές της χώρας. Τον Μάιο του 1991 δημιουργήθηκε η Κροατική Εθνική Φρουρά (Croatian National Guard) και τον επόμενο μήνα η Κροατία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της. Στις 26 Αυγούστου 1991 ξεκίνησε η Μάχη του Βούκοβαρ, στην Ανατολική Κροατία, και στη τέλη του μήνα ο πόλεμος επεκτάθηκε και στην περιοχή του Γκόσπιτς, στα δυτικά της χώρας. Οι συγκρούσεις στο Γκόσπιτς κράτησαν μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου 1991, προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στην πόλη και είχαν ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να την εγκαταλείψει. Η Μάχη του Γκόσπιτς έληξε με νίκη των κροατικών δυνάμεων.

Στο Γκόσπιτς και στην ευρύτερη περιοχή, πριν τον πόλεμο ζούσαν και περίπου 3.000 Σέρβοι, οι οποίοι εγκατέλειψαν την πόλη όταν ξέσπασε η μάχη, το Σεπτέμβριο του 1991. Μετά το τέλος της μάχης οι κροατικές αρχές τους ειδοποίησαν με ανακοινώσεις στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο να επιστρέψουν.