Ρόμπερτ Μπερένυ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρόμπερτ Μπερένυ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Berény Róbert (Ουγγρικά)
Γέννηση18  Μαρτίου 1887[1][2][3]
Βουδαπέστη[4]
Θάνατος10  Σεπτεμβρίου 1953[1][2][3]
Βουδαπέστη[4]
Τόπος ταφήςFarkasréti Cemetery[5]
Χώρα πολιτογράφησηςΟυγγαρία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[6]
Ουγγρικά[6]
ΣπουδέςΑκαδημία Ζυλιάν (1905 – Δεκαετία του 1900)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[7]
σχεδιαστής αφίσας
ΕργοδότηςΟυγγρικό Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΑ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Κόσουτ (1951)
βραβείο Μουνκάτσι (1950)
βραβείο Μουνκάτσι (1952)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Ο ασυνήθιστος τάφος του Ρ. Μπερένυ

Ο Ρόμπερτ Μπερένυ (ουγγρ. Róbert Berény, 18 Μαρτίου 1887 – 10 Σεπτεμβρίου 1953) ήταν Ούγγρος ζωγράφος εβραϊκής καταγωγής, μέλος της «αβάν-γκαρντ» ομάδας που έγινε γνωστή ως «Οι Οκτώ» και εισήγαγε για πρώτη φορά στην ουγγρική τέχνη τον κυβισμό και τον εξπρεσιονισμό, στις αρχές του 20ού αιώνα, πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Μπερένυ δεν πρέπει να συγχέεται με τον σχεδόν σύγχρονό του μεγάλο Ούγγρο ιατρό Ρόμπερτ Μπάρανυ, που τιμήθηκε με Βραβείο Νόμπελ.

Σπουδές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπερένυ γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, όπου στην ηλικία των 17 ετών (1904) μαθήτευσε κοντά στον ζωγράφο Τίβινταρ Ζεμπλένυ για αρκετούς μήνες. Κατόπιν πήγε για σπουδές στην Ακαδημία Ζυλιάν στο Παρίσι.[8][9][10]

Εκεί ο Μπερένυ επηρεάσθηκε ιδιαίτερα από τη δύναμη της τέχνης του Πωλ Σεζάν. Υιοθέτησε επίσης χρήσεις του χρώματος από τους φωβιστές, με τους οποίους εξέθεσε και έργα του στο Σαλόν του φθινοπώρου .[11][12]

Σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπερένυ είναι κυρίως γνωστός για την προσωπική του μορφή εξπρεσιονισμού και κυβισμού, την οποία ανέπτυξε σε συνοδοιπορία με την ομάδα «αβάν-γκαρντ» που αποκαλείται συνήθως «Οι Οκτώ» (ουγγρ. A Nyolcak). Πραγματοποίησαν την πρώτη τους έκθεση μαζί στη Βουδαπέστη το έτος 1909 και τη δεύτερη το 1911. Οι Οκτώ περιελάμβαναν εκτός του Μπερένυ και τους Κάρολυ Κέρνστοκ (ως άτυπο «αρχηγό» τους), Λάγιος Τίχανυ, Μπέλα Τσόμπελ, Ντέζε Τσιγκάνυ, Έντεν Μάρφυ, Ντεζιντέριους Όρμπαν και Μπέρταλαν Πορ. Ο Μπέρενυ τους «μπόλιασε» με γαλλικές επιρροές από την παραμονή του στο Παρίσι.

Οι Οκτώ δημιούργησαν ουσιαστικά τον πυρήνα του μοντερνιστικού πειραματισμού στη χώρα τους και αποτελούσαν μέρος των ριζοσπαστικών διανοητικών ρευμάτων που υπήρχαν επίσης στη μουσική και τη λογοτεχνία της εποχής. Το σημαντικότερο έργο του Μπερένυ αυτής της πρώτης περιόδου του είναι η προσωπογραφία του συνθέτη Μπέλα Μπάρτοκ (1913).

Το 1919 ο ζωγράφος συμμετέσχε στην καλλιτεχνική ζωή της βραχύβιας Ουγγρικής Λαϊκής Δημοκρατίας, όντας ο επικεφαλής του Τμήματος ζωγραφικής στη Διεύθυνση Καλών Τεχνών. Μετά την αλλαγή του καθεστώτος το ίδιο έτος, ο Μπερένυ μετανάστευσε στο Βερολίνο, μαζί με πολυάριθμους άλλους Ούγγρους εικαστικούς καλλιτέχνες και συγγραφείς. Εκεί έζησε και δημιούργησε για πολλά χρόνια, συνεχίζοντας στο ρεύμα του κυβισμού και του εξπρεσιονισμού. Επέστρεψε στην Ουγγαρία το 1926.

Μετά το 1934 εργαζόταν στο γραφικό χωριό Ζεμπεγκένυ της βόρειας Ουγγαρίας, στην αριστερή όχθη του Δούναβη, και το 1936 τιμήθηκε με το Βραβείο Szinnyei.

Κατά το τελευταίο έτος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου το ατελιέ του καλλιτέχνη καταστράφηκε, μαζί με πολλά έργα του. Μεταπολεμικά, με κομμουνιστικό καθεστώς, δίδαξε στο Ουγγρικό Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών (τότε «Ουγγρική Σχολή Σχεδίου») στη Βουδαπέστη. Απεβίωσε στην πατρίδα του σε ηλικία 66 ετών, το 1953.

Από τα τέλη του 20ού αιώνα, με τις αλλαγές των καθεστώτων στην ανατολική Ευρώπη, υπήρξε ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για τους πρώτους μοντερνιστές καλλιτέχνες της Ουγγαρίας. Εκθέσεις έργων τους το 2006 και το 2010-2012 τίμησαν τον Μπερένυ και άλλους εκ των «Οκτώ», ιδίως μια έκθεση με αφορμή την εκατοστή επέτειο από την πρώτη τους έκθεση με αυτή την επωνυμία[13].


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12405978r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Robert Bereny». (Ολλανδικά) RKDartists. 6805.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Robert Berény». (Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. Oxford University Press. 2006. B00016910. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
  4. ↑ 4,0 4,1 PIM identifier. resolver.pim.hu/auth/PIM46662. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουνίου 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12405978r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/152366. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  8. ↑ «Budapestposter». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2023. 
  9. ↑ Benezit Berény
  10. ↑ Grove Art Online, Berény
  11. ↑ Hungarian Fauves from Paris to Nagybánya, 1904-1914: Exhibition in the Hungarian National Gallery, 21 March - 30 July 2006, Kristina Passuth and György Szǔcs, Lóránd Bereczky, 2006
  12. ↑ Russell T. Clement, Les Fauves: A Sourcebook, Greenwood Publishing Group, Jan 1, 1994
  13. ↑ The Eight: A Centenary Exhibition, Janus Pannonius Museum, Pécs, 10 Δεκεμβρίου 2010 – 27 Μαρτίου 2011, κατάλογος της εκθέσεως, εκδ. JPM, Pécs 2011, σελ. 544, ISBN 9639873241

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρόμπερτ_Μπερένυ&oldid=10038902"