Ρήξη γαστροκνημίου μυός

Ονομάζεται «ρήξη του γαστροκνημίου μυός» (Gastrocnemious muscle rupture) κάθε διατομή (=σχίσιμο) των ινών της γαστέρας του γαστροκνημίου μυός, είτε αυτή οφείλεται σε κλειστή βλάβη, είτε σε ανοικτό τραυματισμό και επίσης είτε οφείλεται σε θλαστική βία, είτε σε διατατική βία, είτε σε υπερσύσπαση. Οι περισσότερες από αυτές τις ρήξεις επισυμβαίνουν στην μυοτενόντια συμβολή του μυός, όπως αυτό έχει αποδειχθεί τόσο σε πειραματόζωα (Παντελής Νικολάου, 1985) όσο και σε ανθρώπινους αθλητικούς τραυματισμούς και ακρωτηριασμούς (Χαράλαμπος Γκούβας, 1989). Οι ρήξεις των εκφυτικών τενόντων του Γαστροκνημίου μυός όπως και οι ρήξεις του Αχιλλείου Τένοντος αποτελούν ξεχωριστές ιατρικές οντότητες. Η ονομασία «Θλάση γαστροκνημίου» που ενίοτε χρησιμοποιείται, είναι λανθασμένη. Δεν πρόκειται περί «θλάσης» (σύνθλιψης) αλλά περί ρήξης ινών του μυός.

Ανατομική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γαστροκνημία (γάμπα) του ανθρώπου αποτελείται επιφανειακά από τον λεγόμενο τρικέφαλο γαστροκνήμιο μυ, που σχηματίζεται από τρεις επιμέρους μύες: (α) Δικέφαλος Γαστροκνήμιος μύς που είναι ο βασικότερος και ο πλέον ογκώδης (αγγλικά Gastrocnemious) (β) Υποκνημίδιος μυς, που αποτελεί το κατώτερο στρώμα (αγγλικά Soleus) (γ) Ο Μακρός Πελματικός Μυς (αγγλικά Plantaris). Η Έσω Κεφαλή του γαστροκνημίου είναι η πιο ευαίσθητη σε ρήξεις (σχισίματα) είτε από υπερσύσπαση είτε από διάταση. (W.Kahle, W. Platzer, 1985)

Επιδημιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ρήξη του Γαστροκνημίου μυός ανήκει στο κεφάλαιο «αθλοπάθειες» ή «σύνδρομα καταπόνησης» (overuse syndromes) αν και συμβαίνει πιο συχνά σε μεσήλικες παρά σε νέους αθλούμενους. Ενίοτε, σε μεσήλικες μπορεί να γίνει ρήξη γαστροκνημίου στο απλό βάδισμα. Οι πιο πολλές περιπτώσεις ασθενών πού υφίστανται αυτή τη βλάβη είναι άνδρες ή γυναίκες ηλικίας 40-60 ετών (αναλογία 4:1) όταν αθλούνται σε ακατάλληλο για την ηλικία άθλημα, ιδίως στο ποδόσφαιρο στα γήπεδα 5Χ5, ή σε έντονο χορό, ή σε άλματα μπάσκετ (Sports Injury Clinic USA, 2009). Πολλές από αυτές τις ρήξεις, γίνονται «σε δόσεις» και αφήνουν μετατραυματικό επώδυνο ίνωμα ή και συνοδό νευρίνωμα (χρόνιος πόνος). Η συνήθης περιοχή πού γίνεται η ρήξη του μυός είναι η μυοτενόντια συμβολή της έσω κεφαλής. Σπανιότερα γίνεται ρήξη στην περιοχή της μυοτενόντιας συμβολής έκφυσης του Αχίλλειου τένοντα από την γαστέρα της γαστροκνημίας. Ο Μακρός Πελματικός μυς είναι ο πλέον παράξενος. Το 5-10% του πληθυσμού δεν διαθέτει Πελματικό Μυ (λείπει εκ γενετής). Είναι ισχνός, και αδύναμος. Η γαστέρα του εκφύεται από την περιοχή της έξω κεφαλής του γαστροκνημίου, πάνω από τον έξω Μηριαίο κόνδυλο και από τον αρθρικό θύλακο της άρθρωσης του γόνατος. Ο τένοντάς του είναι μακρός, ισχνός και ταινιοειδής, αρχίζει δε από το άνω έξω τριτημόριο της γάμπας και πορεύεται λοξά έσω και τελικά εμβυθίζεται προσκολλώμενος στο έσω χείλος του Αχίλλειου Τένοντα. Συνεπώς έχει μεγάλο μήκος και κόβεται πολύ εύκολα. (W.Kahle, W. Platzer, 1985). Η κλινική εικόνα της ρήξης του είναι παρόμοια με τη ρήξη της έσω κεφαλής του δικεφάλου γαστροκνημίου. (Graham Appley, 1996)

Κλινική εικόνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ρήξη της Έσω Κεφαλής του Γαστροκνημίου Μυός είναι συχνή σε αθλητές αλλά και μη αθλούμενους πολίτες, άνδρες και γυναίκες ηλικίας 40-60 ετών. Είναι πολύ σπάνιο να δούμε ρήξη του γαστροκνημίου σε άλλες ηλικίες. Τα συμπτώματα της ρήξης είναι χαρακτηριστικά και μοιάζουν με αυτά της ρήξης του πελματικού μυός έτσι πού η διάγνωση μπορεί να γίνει και από το τηλέφωνο. Ο ασθενής νιώθει ένα οξύ διαξιφιστικό πόνο, «σαν να του πέταξε κάποιος στη γάμπα μια πέτρα με σφενδόνα», ή «σαν να τον τρύπησε κάποιος στη γάμπα με καρφίτσα», ή σε πιο ελαφρές περιπτώσεις νιώθει ένα σταδιακά επιδεινούμενο πόνο στην αρχή της άθλησης, πού σταδιακά περνάει μετά την λήξη της προθέρμανσης. Άλλοτε ο πόνος στο μυ εκδηλώνεται μετά από την καταπόνηση, «σαν να έφυγε κάτι από τη θέση του». Ο πόνος εντοπίζεται στο έσω άνω τριτημόριο της γαστροκνημίας και επιδεινώνεται με την ψηλάφηση. (Graham Appley, 1996). Σπάνια υπάρχουν και ρήξεις την κάτω μυοτενόντια συμβολή του γαστροκνημίου μυός. Ένα τοπικό αιμάτωμα μπορεί να εκληφθεί ψευδώς ως «κύστη του Baker». Τις επόμενες μέρες ο πόνος επιδεινώνεται και εάν έχει κοπεί κάποιο τροφοφόρο αρτηρίδιο του μυός έχουμε και τοπική αιμορραγία στη γάμπα, η οποία εμφανίζεται σαν μια μεγάλη εκχύμωση, έτσι που αρκετές φορές εκλαμβάνεται από ιατρούς ΜΗ ορθοπεδικούς σαν δήθεν «θρόμβωση» (Χαράλαμπος Γκούβας, 1989). Ο ασθενής αδυνατεί να περπατήσει άνετα, η γάμπα είναι οιδηματώδης (πρησμένη) και η βάδισή του διευκολύνεται με παπούτσια με ψηλό τακούνι (για χαλάρωση του μυός). Η πάθηση είναι αυτοϊώμενη μέσα σε 15-30 μέρες, ανάλογα με τη βαρύτητα. Λίγες μέρες μετά τη βλάβη παρουσιάζεται στη γάμπα μια τοπική μικρή ή μεγάλη εκχύμωση λόγω του αιματώματος, εύκολα φωτογραφήσιμη.

Διάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για τη διάγνωση της ρήξης της έσω κεφαλής του Γαστροκνημίου μυός αρκεί το ιστορικό και η κλινική εξέταση. Δεν χρειάζεται καμία άλλη απεικονιστική μέθοδος. Σπάνια μπορεί να γίνει τοπικό Υπερηχογράφημα ή Μαγνητική Τομογραφία.

Διαφορική διαγνωστική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ενίοτε οι γιατροί, συνήθως μη ορθοπεδικοί, δεν γνωρίζουν την πάθηση αυτή (αναφέρεται μόνο σε εξειδικευμένα ορθοπεδικά συγγράμματα) την συγχέουν διαγνωστικά με οξείες παθήσεις των φλεβών ή των αρτηριών (π.χ. «θρόμβωση»). Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή διότι αν γίνει λάθος διάγνωση και χορηγηθούν κατά λάθος αντιπηκτικά φάρμακα για θρόμβωση, ή Ασπιρίνη, αυτά προκαλούν επίταση της αιμορραγίας και ο γαστροκνήμιος μυς θα αιμορραγήσει περαιτέρω και η γάμπα θα γίνει οιδηματώδης από την αιμορραγία. (Sports Injury Clinic USA, 2009).

Θεραπεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ρήξη του γαστροκνημίου μυός είναι αυτοϊάσιμη, δηλαδή αυτοθεραπεύεται εντός 15-30 ημερών συνήθως, αρκεί να εφαρμοσθούν κάποια απλά μέτρα. Όμως ενίοτε υποτροπιάζει, γιατί ρήξεις μυός συμβαίνουν «σε δόσεις». Την πρώτη μέρα καλό είναι να τοποθετηθεί λίγο πάγος στην περιοχή της βλάβης. Ο ασθενής μπορεί να περπατά ελεύθερα από την πρώτη μέρα. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. Η θεραπεία είναι απλώς βοηθητική. Χορηγούμε για 10 μέρες μυοχαλαρωτικά ή αντιφλεγμονώδη Cox2 παυσίπονα φάρμακα Muscoril, ή Norgesic, η Norflex, Celebrex, Arcoxia, κλπ ή κάποια τοπική παυσίπονη αλοιφή και φοράμε στη γάμπα μια ελαστική περικνημίδα (Calf Support), για να εμποδίσουμε οίδημα και αιμορραγία, αν χρειάζεται. (Sports Injury Clinic USA, 2009): Χρήσιμες είναι και οι τοπικές Φυσικοθεραπείες με υπέρηχους και Laser. Η διαθερμία βραχέων κυμάτων μάλλον προκαλεί επιδείνωση της αιμορραγίας ή και νέα ρήξη μυός και πρέπει να αποφεύγεται. Τα παπούτσια πρέπει να έχουν λίγο τακούνι για τις πρώτες μέρες, και πολύ σπάνια μερικοί ασθενείς που πονούν πολύ χρειάζονται δύο πατερίτσες στη βάδιση (Daniel Kulund, 1996). Χλιαρό λουτρό επιτρέπεται ελεύθερα. Η πάθηση δεν αφήνει συνήθως καμία αναπηρία. Σπάνια μπορεί να παραμείνει τοπική μυϊκή ευαισθησία μετά από καταπόνηση. Επιστροφή στον αθλητισμό επιτρέπεται μετά από 15-30 ημέρες περίπου ανάλογα με τα συμπτώματα του ασθενούς, μετά από προθέρμανση. Χρόνιες περιπτώσεις επίμονου πόνου, στο σημείο της ρήξης του μυός, μπορεί να αντιμετωπισθούν με τοπική φυσικοθεραπεία, τοπική ένεση Κορτιζόνης ή σπάνια τοπική χειρουργική αφαίρεση μετατραυματικού ινώματος (Χαράλαμπος Γκούβας, 1989, Daniel Kulund, 1996).

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παντελής Νικολάου: «Μυοτενόντια συμβολή, το ασθενέστερο τμήμα του μυός. Πειραματικά ευρήματα σε πειραματόζωα», διδακτορική διατριβή, 1985
Χαράλαμπος Γκούβας, Σπύρος Καραγιάννης: «Μυοτενόντια συμβολή, το ασθενέστερο τμήμα του μυός. Φωτογραφική επιβεβαίωση σε ανθρώπινους ακρωτηριασμούς και τραυματισμούς», Ελληνοβρεττανικό Ορθοπεδικό Συνέδριο, Ρόδος 1989
Daniel Kulund: The Injured Athlete, εκδόσεις Livingstone, USA 1996
Graham Appley και Louis Solomon: System of Orthopaedics and Fractures, Εκδόσεις Churchill Livingstone, London New York, 1993
W.Kahle, W. Platzer, 1985: Εγχειρίδιον Ανατομικής του Ανθρώπου, Εκδόσεις Georg Thieme Verlag, Ελληνική μετάφραση, εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα 1985.
. Sports Injury Clinic USA: «Calf Strain», 2009.