Πενταετή σχέδια στη Σοβιετική Ένωση

Τα πενταετή σχέδια για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ρωσικά: Пятилетние планы развития народного хозяйства СССР) αποτελούνταν από μια σειρά εθνικών συγκεντρωτικών οικονομικών σχεδίων Σοβιετική Ένωση, που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Η Γκοσπλάν ανέπτυξε αυτά τα σχέδια με βάση τη θεωρία των παραγωγικών δυνάμεων που αποτελούσαν μέρος της ιδεολογίας του Κομμουνιστικού Κόμματος για την ανάπτυξη της σοβιετικής οικονομίας.

Αρκετά σοβιετικά πενταετή σχέδια δεν κατέλαβαν το πλήρες χρονικό διάστημα που τους ανατέθηκε: ορισμένα ολοκληρώθηκαν επιτυχώς νωρίτερα από το αναμενόμενο, μερικά κράτησαν πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο και άλλα απέτυχαν εντελώς και έπρεπε να εγκαταλειφθούν. Συνολικά, η Γακοσπλάν ανέπτυξε δεκατρία πενταετή σχέδια. Τα αρχικά πενταετή σχέδια στόχευαν στην επίτευξη ταχείας εκβιομηχάνισης και έτσι έδωσαν μεγάλη έμφαση στη βαριά βιομηχανία. Το πρώτο πενταετές σχέδιο, που έγινε αποδεκτό το 1928 για την περίοδο από το 1929 έως το 1933, ολοκληρώθηκε έναν χρόνο νωρίτερα. Το τελευταίο πενταετές σχέδιο, για την περίοδο από το 1991 έως το 1995, δεν ολοκληρώθηκε, αφού η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε το 1991.

Άλλα κομμουνιστικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, και σε μικρότερο βαθμό, της Ινδονησίας, εφήρμοσαν μια διαδικασία πενταετών σχεδίων ως κεντρικών σημείων για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.