Παρθένια
Παρθένια ή παρθένεια[1] λέγονται τα αρχαία χορικά λυρικά τραγούδια που έψελνε ο χορός των παρθένων σε διάφορες γιορτές, με κυριότερη του Θεού Διονύσου.
Εκτέλεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα παρθένια εκτελούνταν από τις παρθένες του χορού, οι οποίες είτε όλες μαζί είτε η μία μετά την άλλη, συνομιλούσαν ανοίγοντας διάλογο με τον επικεφαλής του χορού και συνθέτη των τραγουδιών αυτών, και αμφότερα υπήρχαν φιλοφρονήσεις[2].
Αρχαίοι Έλληνες ποιητές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι αρχαίοι Έλληνες ποιητές που έγραψαν παρθένια ήταν ο Σιμωνίδης, ο Βακχυλίδης, ο Πίνδαρος και ο Αλκμάν[3].
Ο πιο σημαντικός ποιητής παρθενίων θεωρείται ο Αλκμάν που έζησε κατά τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. και ήταν σπουδαίος ποιητής της Αρχαίας Σπάρτης.
Ακολουθεί αντιπροσωπευτικό απόσπασμα από ένα παρθένιο του Αλκμάνα, το οποίο βρέθηκε το 1855 και αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα ελληνικής χορικής ποίησης[4].
ἔστι τις σιῶν τίσις·
ὁ δ᾽ ὄλβιος, ὅστις εὔφρων
ἁμέραν [δι]απλέκει
ἄκλαυτος· ἐγὼν δ᾽ ἀείδω
40 Ἀγιδῶς τὸ φῶς· ὁρῶ
F᾽ ὥτ᾽ ἄλιον, ὅνπερ ἇμιν
Ἀγιδὼ μαρτύρεται
φαίνην· ἐμὲ δ᾽ οὔτ᾽ ἐπαινῆν
οὔτε μωμήσθαι νιν ἁ κλεννὰ χοραγὸς
45 οὐδ᾽ ἁμῶς ἐῇ· δοκεῖ γὰρ ἤμεν αὔτα
ἐκπρεπὴς τὼς ὥπερ αἴτις
ἐν βοτοῖς στάσειεν ἵππον
παγὸν ἀεθλοφόρον καναχάποδα
τῶν ὑποπετριδίων ὀνείρων·
50 ἦ οὐχ ὁρῇς; ὁ μὲν κέλης
Ἐνετικός· ἁ δὲ χαίτα
τᾶς ἐμᾶς ἀνεψιᾶς
Ἁγησιχόρας ἐπανθεῖ
χρυσὸς [ὡ]ς ἀκήρατος·
55 τό τ᾽ ἀργύριον πρόσωπον,
διαφάδαν τί τοι λέγω;
Ἁγησιχόρα μὲν αὕτα·
ἁ δὲ δευτέρα πεδ᾽ Ἀγιδὼ τὸ Fεῖδος
ἵππος Ἰβηνῷ Κολαξαῖος δραμήται·
60 ταὶ Πεληάδες γὰρ ἇμιν
ὀρθρίαι φᾶρος φεροίσαις
νύκτα δι᾽ ἀμβροσίαν ἅτε σήριον
ἄστρον ἀυηρομέναι μάχονται·
— Αλκμάν, Παρθένιο
Αρχαία Σπάρτη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το εν λόγω είδος της λυρικής ποίησης καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα στην Αρχαία Σπάρτη[Σημ 1]. Οι γυναίκες είχαν μεγάλη ελευθερία αγωγής, που έφερνε πολύ στην αντρική, και εκδηλωνόταν κυρίως στις γιορτές που γινόντουσαν στην πόλη.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εκεί γεννήθηκε και ο Αλκμάν άλλωστε.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Σ. ΓΚΙΚΑΣ - Δ. ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ - Ι. ΕΥΑΓΓΕΛΛΟΥ - Χ. ΡΩΜΑΣ (1997). «Παρθένια». ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ. Αθήνα: Εκδόσεις Σαββάλας. σελ. 228. ISBN 960-460-197-0.
- ↑ Σ. ΓΚΙΚΑΣ - Δ. ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ - Ι. ΕΥΑΓΓΕΛΛΟΥ - Χ. ΡΩΜΑΣ (1997). «Παρθένια». ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ. Αθήνα: Εκδόσεις Σαββάλας. σελ. 228. ISBN 960-460-197-0.
- ↑ Γεράσιμος Αν. Μαρκαντωνάτος (2013). «Παρθένια (ή παρθένεια)». ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ. Αθήνα: Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε. σελ. 278. ISBN 978-960-503-298-2.
- ↑ «ΑΛΚΜΑΝ: 33. – Απόσπασμα 1, 36-77 Page». ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.