Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων είναι μια διεθνής ημέρα που διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 20 Ιουνίου από τα Ηνωμένα Έθνη. Σκοπός της είναι να γιορτάσει και να τιμήσει τους πρόσφυγες από όλο τον κόσμο. Η ημέρα καθιερώθηκε για πρώτη φορά στις 20 Ιουνίου 2001[1], σε αναγνώριση της 50ής επετείου της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων.

Στόχος της εκδήλωσης είναι να αναγνωριστεί η δύναμη των προσφύγων που εγκατέλειψαν τις συγκρούσεις και τις διώξεις της χώρας τους με την ελπίδα να βρουν καταφύγιο και να ζήσουν μια καλύτερη ζωή[2]. Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων οικοδομεί την έννοια της κατανόησης για τη δύσκολη θέση τους, η οποία δείχνει την ανθεκτικότητα και το θάρρος κάποιου στην ανοικοδόμηση του μέλλοντός του[3].

Η ημέρα θεωρείται ως μια ευκαιρία για όλους να βιώσουν, να κατανοήσουν και να γιορτάσουν "την πλούσια ποικιλομορφία" των κοινοτήτων των προσφύγων. Εκδηλώσεις όπως θέατρο, χορός, ταινίες και μουσική έχουν ως στόχο να επιτρέψουν σε οργανώσεις της κοινότητας των προσφύγων, εθελοντικές και θεσμοθετημένες οργανώσεις, τοπικά συμβούλια και σχολεία να φιλοξενήσουν εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια της εβδομάδας προκειμένου να τιμήσουν τον σκοπό[4].

Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων γιορτάζεται επίσης μέσω της Παγκόσμιας Εβδομάδας Προσφύγων και έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία στους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες να γίνουν αντιληπτοί, να ακουστούν και να εκτιμηθούν από την κοινότητα στην οποία ζουν[3].

Υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πρόσφυγας είναι ένα άτομο που εγκαταλείπει τη χώρα του λόγω των συνεπειών του πολέμου, των διώξεων και της βίας που έχει αντιμετωπίσει στην πατρίδα του.[5] Επιχειρώντας τη διαδικασία της διέλευσης των διεθνών συνόρων, ορισμένοι πρόσφυγες συχνά αφήνουν τα πάντα πίσω τους μεταφέροντας μόνο τα ελάχιστα ρούχα και υπάρχοντα, με σκοπό να βρουν ασφάλεια και καταφύγιο σε μια άλλη χώρα.[5]

Η Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες αναγνωρίζει ως πρόσφυγα ένα άτομο που δεν μπορεί να επιστρέψει στη χώρα καταγωγής του λόγω του βάσιμου φόβου ότι θα πληγεί λόγω της φυλής του, της θρησκείας του, της συμμετοχής του σε μια κοινωνική ομάδα ή σε διαφορετικές πολιτικές απόψεις.[6]

Επιπτώσεις στον κόσμο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πρόσφυγες διαδραματίζουν ρόλο στην υφήλιο, καθώς όταν τοποθετούνται σε θέση να έχουν πρόσβαση στις νόμιμες ευκαιρίες απασχόλησης στη χώρα υποδοχής τους, είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους για να βοηθήσουν στην κάλυψη του κενού της αγοράς εργασίας μιας χώρας. Αυτές οι εντάξεις στην κοινωνία δημιουργούν μια πιο διαφορετική κουλτούρα και πολυπολιτισμικότητα, η οποία παρέχει στην κοινότητα την ευκαιρία να μαθαίνει ο ένας από τον άλλον.[7]

Η πλειονότητα των προσφύγων προέρχεται από περιβάλλοντα όπου έχουν απασχοληθεί επίσημα και μπορούν να βοηθήσουν τη νέα τους χώρα να συμβάλει στην ασφάλεια της χώρας καθώς και στα έσοδά της. Μέσω της ύπαρξης προσφύγων σε μια χώρα, οι οικοδεσπότες πρέπει επίσης να προετοιμαστούν για την αύξηση του κόστους των υπηρεσιών, όπως η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη της εκπαίδευσης που παρέχεται από την κυβέρνηση.[8] Μπορούν επίσης να δημιουργήσουν την ικανότητα να συμβάλλουν στην κοινωνία ενεργώντας ως διαμεσολαβητές σε διάφορες διαπολιτισμικές ανταλλαγές, αυτό σημαίνει ότι η χώρα θα είναι σε θέση να βιώσει μια πιο αποτελεσματική κοινωνικοπολιτισμική ποικιλομορφία εντός της κοινότητας.[8]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Graph showing the growth in the total number of UNCHR Persons of Concern

Στις 4 Δεκεμβρίου 2000, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών με το ψήφισμα 55/76 αναγνώρισε ότι, από το 2001 και μετά[9], η 20ή Ιουνίου θα εορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. Το ψήφισμα έβλεπε ότι το 2001 ήταν η 50ή επέτειος της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων. Η Σύμβαση είχε τιμήσει τους πρόσφυγες για να τιμήσει, να ευαισθητοποιήσει και να ζητήσει υποστήριξη σε όσους πλήττονται σε όλο τον κόσμο[10].

Η Αφρικανική Ημέρα Προσφύγων είχε εορταστεί επίσημα σε αρκετές χώρες πριν από το 2000. Ο ΟΗΕ σημείωσε ότι ο Οργανισμός Αφρικανικής Ενότητας (ΟΑΕ) είχε συμφωνήσει να συμπέσει η Διεθνής Ημέρα Προσφύγων με την Ημέρα Αφρικανών Προσφύγων στις 20 Ιουνίου.

Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες ξεκίνησε το ψήφισμα #WithRefugees για να στείλει ένα μήνυμα στους ανθρώπους της δράσης, της αλληλεγγύης και της ευθύνης για λογαριασμό των προσφύγων στις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Υπήρξαν έργα και πόροι που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, οι οποίοι στοχεύουν στη διάδοση του λόγου για την εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με τον τρόπο ζωής των προσφύγων. Τα Ηνωμένα Έθνη εργάζονται μαζί με την κοινότητα για να προσπαθήσουν να τερματίσουν την προσφυγική κρίση και να βρουν σπίτια για τους εκτοπισμένους ανθρώπους παγκοσμίως[11].

Το 1967, τα Ηνωμένα Έθνη είχαν επεκτείνει τον αριθμό των ανθρώπων που θα μπορούσαν να υποβάλουν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα λόγω των πράξεων της Σύμβασης του 1951, η οποία είχε ορίσει τον πρόσφυγα ως άτομο ή πρόσωπο που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα σπίτια του εξαιτίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό έγινε γνωστό ως Πρωτόκολλο του 1967. Το τότε πρωτόκολλο είχε καταργήσει τους χρονικούς περιορισμούς και τους γεωγραφικούς ορισμούς του τι σήμαινε να είναι κανείς πρόσφυγας[11].

Η δράση των Ηνωμένων Εθνών - Η Γενική Συνέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως ένας από τους έξι κύριους πυρήνες των Ηνωμένων Εθνών[13], η Γενική Συνέλευση είναι υπεύθυνη για τη χάραξη της κύριας πολιτικής και την εκπροσώπηση των θεμάτων σε όλο τον κόσμο. Κατά την πεντηκοστή επέτειο του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών υπήρξε ένα ψήφισμα το οποίο επιτυγχάνεται από τη Γενική Συνέλευση ειδικά για την εξυπηρέτηση των προσφύγων και την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων[12] :

  1. Επαινεί το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες όσον αφορά την ηγετική του θέση και την ώθηση για συντονισμό στο πλαίσιο της διεθνούς δράσης για τους πρόσφυγες. αναγνωρίζει τη διαδικασία προστασίας και βοήθειας προς τους πρόσφυγες και άλλα άτομα που ανησυχούν, η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία κατάλληλης έκβασης για τα προβλήματά τους από τους πρόσφυγες που εισέρχονται στη χώρα[13].
  2. Αποδίδει στους εργαζόμενους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας και στο προσωπικό του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή για την παροχή βοήθειας στους πρόσφυγες αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι τα άτομα που διακινδυνεύουν τη ζωή τους κατά την εργασία τους[14].
  3. Επαναβεβαιώνει την υποστήριξή του στις δραστηριότητες του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή, αυτό θα γίνει ταυτόχρονα με τα αποτελέσματα της γενικής συνέλευσης, εκ μέρους των επαναπατριζόμενων και της ταυτότητας των εσωτερικά εκτοπισμένων.[13] Αιτία του εσωτερικά εκτοπισμένου είναι τα αίτια του εσωτερικού εκτοπισμού, συμπεριλαμβανομένων των ένοπλων συγκρούσεων, της γενικευμένης βίας, των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των "φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών", είτε με αιφνίδια είτε με αργή εκδήλωση.
  4. Σημειώνει τον κύριο ρόλο των μετακινήσεων με την παγκόσμια κοινωνία, τόσο για τις περιφερειακές όσο και για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, αυτό περιλαμβάνει τη συμμετοχή των προσφύγων στους νόμους που επηρεάζουν τη ζωή τους.[13][14] Το Πρωτόκολλο υποχρεώνει τα κράτη να συμμορφώνονται με τις ουσιαστικές διατάξεις της Σύμβασης του 1951 σε όλα τα άτομα που καλύπτονται από τον ορισμό του πρόσφυγα χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό. Αν και σχετίζεται με τη Σύμβαση, το Πρωτόκολλο εξακολουθεί να είναι ένα ανεξάρτητο μέσο, η προσχώρηση στο οποίο δεν περιορίζεται στα κράτη μέρη της Σύμβασης.
  5. Αναγνωρίζει ότι η Ύπατη Αρμοστεία θα συμβάλει στην αξιολόγηση των αρχών των Ηνωμένων Εθνών, αυτή θα είναι εκείνες που σχετίζονται με την ειρήνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανάπτυξη[13]. Αυτό αποσκοπεί στην υπενθύμιση του δικαιώματος των ατόμων να δημιουργήσουν αυτοδιάθεση, δυνάμει της οποίας έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν ελεύθερα το πολιτικό τους καθεστώς και να επιδιώκουν την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική τους ανάπτυξη στο εσωτερικό τους.
  6. Σημειώνει ότι η σύμβαση αυτή θα καθορίσει τις γενικές έννοιες για τη διεθνή προστασία των προσφύγων. Οι εξελίξεις στο διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενισχύουν επίσης την αρχή ότι η Σύμβαση θα εφαρμόζεται χωρίς διακρίσεις σε οποιονδήποτε ως προς το φύλο, την ηλικία, την αναπηρία, τη σεξουαλικότητα ή άλλους απαγορευμένους λόγους διάκρισης. Η Σύμβαση ορίζει επίσης ότι, υπάρχουν μόνο οι εξαιρέσεις, ότι ένας πρόσφυγας δεν πρέπει να τιμωρείται για την παράνομη είσοδο ή διαμονή του.
  7. Αναγνωρίζει τον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας που συμφώνησε ότι μια διεθνής ημέρα προσφύγων θα συμπίπτει με την Ημέρα Προσφύγων της Αφρικής. Η Ημέρα Αφρικανών Προσφύγων γιορταζόταν επίσης στις 20 Ιουνίου κάθε έτους και ως χειρονομία έκφρασης της αλληλεγγύης προς την αφρικανική ήπειρο, τα Ηνωμένα Έθνη, στις 4 Δεκεμβρίου 2000, υιοθέτησαν ψήφισμα ότι η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων θα διεξαγόταν στις 20 Ιουνίου, αρχής γενομένης από το 2001. Η ημέρα αυτή ήταν η 50ή επέτειος της Σύμβασης του ΟΗΕ του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων. Στο συμπέρασμα του ψηφίσματος σημειώνεται ότι ο Οργανισμός Αφρικανικής Ενότητας θα συντονίσει την Ημέρα Προσφύγων της Αφρικής με τη νέα Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων[13].
  8. Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων θα εορτάζεται στις 20 Ιουνίου. Γιορτάζεται επίσης κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που είναι η ετήσια δραστηριότητα που οργανώθηκε από την Austcare στο Σίδνεϊ το 1986, η οποία έχει ως στόχο να ενημερώσει την κοινότητα για τους πρόσφυγες και τη θετική συμβολή τους στην αυστραλιανή κοινωνία[15].

Σύμβαση και πρωτόκολλο σχετικά με το καθεστώς των προσφύγω[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 1948 αναγνωρίζει το δικαίωμα που έχει ένα άτομο να ζητήσει άσυλο από διώξεις σε άλλες χώρες, το πρωτόκολλο των Ηνωμένων Εθνών έχει τονίσει ότι θα ενισχυθούν αδιάφορα και ισότιμα οι αρχές ότι δεν θα αντιμετωπίζουν διακρίσεις ως προς το φύλο, την ηλικία, την αναπηρία, τη σεξουαλικότητα ή άλλους απαγορευμένους λόγους διάκρισης.[12]

Το καθεστώς του πρόσφυγα υπογραμμίζει επίσης ότι η σύμβαση θα περιλαμβάνει μια σειρά από εγγυήσεις για την απέλαση των προσφύγων. Αναφέρεται ότι μέσω των αρχών και των δικαιωμάτων αυτών των προσφύγων όπου δεν υπάρχουν παρεκκλίσεις που μπορούν να γίνουν. Περιγράφει αυτή την ιδέα ότι ένας πρόσφυγας θα απελαθεί ή θα επιστρέψει παρά τη θέλησή του σε μια χώρα όπου αισθάνεται ότι απειλείται η ζωή του.[16]

Η σύμβαση και το πρωτόκολλο επιτρέπουν στους πρόσφυγες να έχουν δικαιώματα σε μια χώρα για άσυλο χωρίς να υφίστανται διώξεις από την ίδια τους τη χώρα.[5]

Η σύμβαση ενοποιεί προηγούμενες διεθνείς πράξεις που αφορούν επίσης τους πρόσφυγες και θα έχει ως στόχο να παρέχει την πιο ολοκληρωμένη κωδικοποίηση των δικαιωμάτων των προσφύγων σε διεθνές επίπεδο. Πρόκειται για μια σύμβαση που βασίζεται στο καθεστώς και στα δικαιώματα και τελικά στηρίζεται σε μια σειρά θεμελιωδών αρχών, κυρίως στους ρόλους της μη διάκρισης, της μη τιμωρίας και της μη επαναπροώθησης.

Η σύμβαση θέτει τελικά τον νόμο όπου πρέπει να τηρούνται τα βασικά ελάχιστα πρότυπα για τη μεταχείριση των προσφύγων, με την επιφύλαξη των κρατών που παρέχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση. Αυτό σημαίνει ότι οι πρόσφυγες έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα δικαστήρια, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στην εργασία και στην παροχή εγγράφων, συμπεριλαμβανομένου του ταξιδιωτικού εγγράφου πρόσφυγα σε μορφή διαβατηρίου.[17]

Επιπλέον, η Σύμβαση δεν εφαρμόζεται στα άτομα για τα οποία υπάρχουν σοβαροί λόγοι να θεωρείται ότι έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου ή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αυτό περιλαμβάνει επίσης σοβαρά μη πολιτικά εγκλήματα ή όσους είναι ένοχοι πράξεων αντίθετων προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.

World Refugee Day aims to enable everyone to stand together to celebrate the strength, courage and perseverance of millions of individuals.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. https://www.unhcr.org/world-refugee-day
  2. https://www.unhcr.org/what-refugee
  3. 3,0 3,1 https://www.refugeecouncil.org.au/who-is-a-refugee/
  4. https://www.refugeeweek.org.au/about/
  5. 5,0 5,1 5,2 https://academic.oup.com/ijrl/article-abstract/29/3/516/4626569?redirectedFrom=fulltext&login=false
  6. https://www.unhcr.org/media/convention-and-protocol-relating-status-refugees
  7. Emser, Monique (2017). «Migrant, Refugee, Smuggler, Saviour by Peter Tinti and Tuesday Reitano (review)». Transformation: Critical Perspectives on Southern Africa 95 (1): 140–144. doi:10.1353/trn.2017.0025. ISSN 1726-1368. https://muse.jhu.edu/pub/99/article/682121. 
  8. 8,0 8,1 Shah, Sayyed Fawad Ali; Hess, Julia Meredith; Goodkind, Jessica R. (2019-09-03). «Family Separation and the Impact of Digital Technology on the Mental Health of Refugee Families in the United States: Qualitative Study» (στα αγγλικά). Journal of Medical Internet Research 21 (9): e14171. doi:10.2196/14171. https://www.jmir.org/2019/9/e14171. 
  9. https://www.unrefugees.org.au/get-involved/fundraise/
  10. https://www.earthreminder.com/world-refugee-day/
  11. 11,0 11,1 https://journals.lww.com/jonmd/Abstract/2016/04000/Effective_Screening_for_Emotional_Distress_in.1.aspx
  12. 12,0 12,1 Ferris, Elizabeth (2016-10-26). «International Responsibility, Protection and Displacement: Exploring the Connections between r2p, Refugees and Internally Displaced Persons» (στα αγγλικά). Global Responsibility to Protect 8 (4): 390–409. doi:10.1163/1875984X-00804005. ISSN 1875-984X. https://brill.com/view/journals/gr2p/8/4/article-p390_5.xml. 
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Resolutions and decisions adopted by the General Assembly during its 74th session : volume III
  14. 14,0 14,1 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6972472/
  15. https://academic.oup.com/rsq/article-abstract/19/4/18/1562981?redirectedFrom=fulltext&login=false
  16. Chan, Phil C.W. (2006-09). «The protection of refugees and internally displaced persons: Non-Refoulement under customary international law?» (στα αγγλικά). The International Journal of Human Rights 10 (3): 231–239. doi:10.1080/13642980600828552. ISSN 1364-2987. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13642980600828552. 
  17. Anera (19 Ιουνίου 2023). «World Refugee Day». Anera (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]