Πέντερ Χόρεμποβ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πέντερ Χόρεμποβ
Γέννηση14  Μαΐου 1679[1]
Λέγκστερ
Θάνατος15  Απριλίου 1764[2][1]
Κοπεγχάγη
ΥπηκοότηταΔανία
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης
ΤέκναPeder Horrebow και Κρίστιαν Χόρεμποβ
Επιστημονική σταδιοδρομία
ΑξίωμαΠρύτανης (1738, 1739) και Πρύτανης (1747, 1748)
Ιδιότηταμαθηματικός, αστρονόμος, διδάσκων πανεπιστημίου και ιατρός

Ο ΠέντερΝίλσεν) Χόρεμποβ (Peder [Nielsen] Horrebow ή Horrebov, 14 Μαΐου 167915 Απριλίου 1764) ήταν Δανός αστρονόμος. Γεννήθηκε στην κωμόπολη Λέγκστερ (Løgstør) της Γιουτλάνδης, ως γιος οικογένειας φτωχών ψαράδων, και εισάχθηκε στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης το 1703. Για να χρηματοδοτήσει τις σπουδές του στο γυμνάσιο και στο πανεπιστήμιο, εργαζόταν επισκευάζοντας μηχανικές κατασκευές και μουσικά όργανα, και κατασκευάζοντας σφραγίδες. Πήρε πτυχίο το 1716 και δίπλωμα ιατρικής το 1725. Από το 1703 ήδη, και μέχρι το 1707, υπηρέτησε ως βοηθός του μεγάλου Δανού αστρονόμου Όλε Ρέμερ, ζώντας στο σπίτι του ώστε να μη πληρώνει ενοίκιο για τις σπουδές του. Από το 1707 ως το 1711 εργάσθηκε ως ιδιωτικός διδάσκαλος ενός Δανού βαρόνου και στη συνέχεια μπήκε στο δημόσιο ως γραφιάς της εφορίας (1711).

Μετά από επανειλημμένες αιτήσεις του προς τον βασιλέα Φρειδερίκο Δ΄, ο Χόρεμποβ διορίσθηκε καθηγητής των μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης το 1714. Επίσης, έγινε διευθυντής του πανεπιστημιακού αστεροσκοπείου του «Rundetårn» («Κυκλικού Πύργου»). Ο γιος του, ο Κρίστιαν, τον διαδέχθηκε στη θέση αυτή. Ο Π. Χόρεμποβ και η σύζυγός του, Άνε Μαργκρέτε Ρόσινγκ, απέκτησαν συνολικά 20 παιδιά[3].

Το 1728 η μεγάλη Πυρκαγιά της Κοπεγχάγης κατέστρεψε όλα τα γραπτά και τις σημειώσεις των παρατηρήσεων του Ρέμερ, ο οποίος είχε πεθάνει το 1710. Αλλά ο Χόρεμποβ περιέγραψε πιστά τις παρατηρήσεις του Ρέμερ και τα επιστημονικά του επιτεύγματα στο έργο Basis Astronomiae (1734–35). Τα γραπτά και τα όργανα του Χόρεμποβ καταστράφηκαν στην ίδια πυρκαγιά. Τού δόθηκε ένα ειδικό κονδύλιο από το κράτος για να επισκευάσει το αστεροσκοπείο και να το εξοπλίσει με νέα όργανα, ενώ εξασφάλισε και επιπλέον υποστήριξη από έναν πλούσιο ιδιώτη.

Ο Χόρεμποβ επενόησε μία μέθοδο για τον προσδιορισμό του γεωγραφικού πλάτους με αστρονομικές παρατηρήσεις των διαφορών των ζενιθίων αποστάσεων αστέρων που μεσουρανούσαν με μικρή χρονική διαφορά ο ένας από τον άλλο και σχεδόν στο ίδιο ύψος σε αντίθετες πλευρές του ζενίθ. Η μέθοδος λησμονήθηκε σύντομα, παρά τη χρησιμότητά της, μέχρι που ξανα-ανακαλύφθηκε από τον Αμερικανό Άντριου Τάλκοτ το 1833. Σήμερα είναι γνωστή ως «μέθοδος Horrebow-Talcott».

Ο Χόρεμποβ έγραψε για θέματα ναυσιπλοΐας και βρήκε μία προσεγγιστική λύση στην εξίσωση του Κέπλερ. Εξάλλου, έμαθε μόνος του πώς να διορθώνει ενδογενή ελαττώματα οργάνων, προηγούμενος της σχετικής θεωρίας του Γερμανού αστρονόμου Τομπίας Μάγερ του 1756.

Ο Δανός αστρονόμος ήταν μέλος επιστημονικών εταιρειών, μεταξύ των οποίων ήταν η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών (από το 1746). Εργάσθηκε επίσης ως γιατρός και συμβολαιογράφος. Πέθανε στην Κοπεγχάγη σε ηλικία 85 ετών. Ο κρατήρας Χόρεμποβ στη Σελήνη ονομάσθηκε προς τιμή του.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]