Πέβεξ
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 |
Αυτό το λήμμα είναι ορφανό καθώς λίγα ή και καθόλου λήμματα συνδέουν σε αυτό. Παρακαλούμε βοηθήστε βάζοντας συνδέσμους προς αυτό σε λήμματα για σχετικά θέματα. (Απριλίου 2010) |
 | |
| Κλάδος | general store |
|---|---|
| Ίδρυση | 1972 |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Το Πέβεξ (Pewex συντομογραφία του Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego - Εταιρεία Εσωτερικών Εξαγωγών) ήταν σειρά από καταστήματα που λειτουργούσαν κυρίως στην περίοδο της Λαϊκής Δημοκρατίας στην Πολωνία και πουλούσαν εισαγόμενα από τις Δυτικές χώρες προϊόντα και εξαγώγιμα πολωνικά προϊόντα. Οι συναλλαγές γίνονταν μόνο σε "σκληρό" νόμισμα και ένα ιδιόρρυθμο πολωνικό "νόμισμα" Μπον (Bon).
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δημιουργήθηκαν το 1972 με τη μετατροπή των καταστημάτων συναλλάγματος της PKO - (Polska Kasa Opieki - Πολωνική Τάπεζα Βοηθείας). Ήταν καταστήματα τύπου duty free. Οι τιμές ήταν πάντα σε δολάρια ΗΠΑ αλλά υπήρχε η δυνατότητα μετατροπής σχεδόν όλων των δυτικών νομισμάτων με την εκάστοτε συναλλαγματική ισοτιμία προς το δολάριο. Παρόμοιου τύπου καταστήματα λειτουργούσαν σχεδόν σε όλες τις χώρες του λεγόμενου Σιδηρού Παραπετάσματος.
Η αλυσίδα Πέβεξ ήταν πολύ δημοφιλής μεταξύ των ξένων τουριστών και των διπλωματών, που μπορούσαν να αγοράσουν εκεί τα δυτικά προϊόντα σε πολύ λογικές τιμές (μερικές φορές ακόμα και τόσο χαμηλές όπως 40% της αξίας τους στη δύση) και αφορολόγητα. Επίσης υπήρχαν πολωνικά προϊόντα που προορίζονταν για εξαγωγή (γι' αυτό πήραν και την ονομασία "Εσωτερικών Εξαγωγών"). Λόγω της ιδιορρυθμίας του τότε τρόπου παραγωγής (τα προϊόντα και οι ποσότητες που παράγονταν για εξαγωγή δεν πωλούνταν στην εσωτερική αγορά ακόμα και αν υπήρχε έλλειψη) ήταν δυνατόν να υπάρχει έλλειψη κάποιου προϊόντος στην αγορά και αυτό να μπορεί να μπορεί να αγορασθεί στα Πέβεξ.
Για χρόνια τα καταστήματα Πέβεξ ήταν ο πιο κοινός τρόπος για τους Πολωνούς να αγοράσουν της δυτικής καταναλωτικής βιομηχανίας και ακόμη και τώρα παραμένουν σύμβολο πολυτέλειας για πολλούς Πολωνούς. Πολλά προϊόντα της δυτικής καταναλωτικής κοινωνίας παρόλο που είχαν αρχίσει να παράγονται και στη Πολωνία διέφεραν στη συσκευασία με αποτέλεσμα η αγορά των ίδιων προϊόντων από τα Πέβεξ να δίνει έναν τόνο πολυτέλειας.
Μπον[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δεδομένου ότι η ιδιοκτησία του ξένου νομίσματος ήταν απαγορευμένη και έπρεπε όλα να ανταλλάσσονται με πολωνικά ζλότι κατά την είσοδο στη χώρα (σε μια εκπληκτικά χαμηλή συναλλαγματική ισοτιμία), το πολωνικό κράτος δημιούργησε ένα τεχνητό νόμισμα το λεγόμενο Μπον ή Μπόνους (Bon) που είχε μόνιμη ισοτιμία ένα προς ένα με το δολάριο των ΗΠΑ και τα οποία μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στα καταστήματα Πέβεξ. Η κατοχή και μεταβίβαση αυτού του νομίσματος ήταν νόμιμη. Με αυτόν τον τρόπο οι Πολωνοί μπορούσαν να αγοράζουν νόμιμα τα προϊόντα από τα Πέβεξ.
Η κρίση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του '80, όταν τα κρατικά καταστήματα δεν είχαν αρκετά προϊόντα, τα καταστήματα Πέβεξ ήταν μερικές φορές ο μόνος τρόπος για να αγοράσει κάποιος ακόμα και βασικά προϊόντα διατροφής ή χαρτί υγείας. Επίσης στη δεκαετία του '80 τα καταστήματα Πέβεξ έγιναν ένα από τα πολύ λίγα μέρη στην Πολωνία όπου μπορούσε κάποιος να αγοράσει αυτοκίνητο ακόμα και κατοικία χωρίς να πρέπει να περιμένει χρόνια.
Μετά την αλλαγή του καθεστώτος το 1989 και την αποκρατικοποίηση της οικονομίας, το Μπον αχρηστεύθηκε και τα προϊόντα που πουλούσαν τα Πέβεξ άρχισαν να πωλούνται και στα λοιπά καταστήματα. Τα Πέβεξ έγιναν ιδιωτικά και μετά από μια περίοδο κακοδιαχείρισης περιήλθαν σε χρεωκοπία.