Οικονομικός ορθολογισμός

Η έννοια ορθολογισμός έχει αυστηρά καθορισμένη έννοια στα οικονομικά.

Ορθολογιστικό θεωρείται ένα άτομο όταν έχει μια συνάρτηση οφέλους των Νόιμαν και Μόργκενστερν την οποία και μεγιστοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, δεδομένων των πληροφοριών που έχει. Αν δηλαδή ένα άτομο μπορεί να διαλέξει την κίνηση Α που ξέρει ότι του προσφέρει όφελος 6 και την κίνηση Β που του προσφέρει όφελος 18, πρέπει να επιλέξει αυστηρά την Β.

Όταν υπάρχει αβεβαιότητα για την κατάσταση του κόσμου, συνήθως θεωρείται μη-ορθολογική η αποστροφή στο ρίσκο, και τότε η συνάρτηση οφέλους πρέπει να ζυγίζει γραμμικά τα διάφορα ενδεχόμενα. Αυτό σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι ένα άτομο που ερωτάται ποσά λεφτά θα έδινε για να αγοράσει ένα λαχείο στην ακόλουθη λοταρία:

Α 100 ευρώ με πιθανότητα 50%

Β 0 ευρώ με πιθανότητα 50%

θα έπρεπε να απαντήσει ακριβώς 50 που είναι το αναμενόμενο κέρδος του στην λοταρία (50%*100+50%*0=50).

Η έννοια του ορθολογισμού μαζί με την έννοια των συνεπών πιστεύω (consistent beliefs) σε στατικά παιχνίδια, οδηγεί στην ισορροπία κατά Νας (Nash Equilibrium).

Σε δυναμικά παιχνίδια η έννοια περιπλέκεται λίγο, καθώς υπάρχει το ερώτημα πως πρέπει ένα άτομο να ανανεώνει τις πληροφορίες του και τα πιστεύω του όταν βλέπει την εξέλιξη ενός παιχνιδιού. Οι περισσότεροι θα συμφωνούσαν ότι ο ορθολογισμός συνεπάγεται ανανέωση των πιστεύω κατά Μπέις (Bayesian updating).

Σε αυτήν την περίπτωση ερχόμαστε στην τέλεια Μπεϊσιανή θέση ισορροπίας (perfect Bayesian equilibrium).