Τα Νουράγκι ή Νουράγκ ήταν τύπος αρχαίου Μεγαλιθικού Κτιρίου στην προϊστορική Σαρδηνία την εποχή που ανθούσε ο Νουραγικός πολιτισμός (1900 π.Χ. - 730 π.Χ.).[1][2] Στην Σαρδηνία βρέθηκαν σήμερα πάνω από 7.000 Νουράγκι ενώ οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι ο συνολικός τους αριθμός ήταν μεγαλύτερος από 10.000.[3] Σύμφωνα με το Oxford English Dictionary η ετυμολογία του ονόματος είναι "αμφισβητούμενη και αβέβαιη", σχετίζεται με την τοποθεσία της Σαρδηνίας Νούρρα και με το Σαρδηνιακό "Νούρρα" που μεταφράζεται ως "σωροί από πέτρες". Μια προσπάθεια να συνδεθεί στα Σημιτικά με την Αραβική λέξη λέξη "Νουρ" που σημαίνει "φωτιά" έχει απορριφθεί.[4] Η Λατινική λέξη "Μούρου" που σημαίνει "τοίχος" είναι πιο πιθανή αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί.[5] Μια ετυμολογική θεωρία προτείνει την πρωτο-Βασκική ρίζα "Νουρ" που σημαίνει "λίθος" και την κατάληξη "αγκί" που στην
Παλαιοσαρδηνική γλώσσα υποδηλώνει τον πληθυντικό.[6] Η κατάληξη αυτή υπάρχει σε όλες τις Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες τόσο στην Λατινική γλώσσα όσο και στην Ελληνική γλώσσα.[7] Άλλη μια πιθανή εξήγηση το σχετίζει με τον μυθολογικό ήρωα της Ιβηρίας Νώραξ, το όνομα του έχει Ινδο-Ευρωπαική ρίζα.[8][9] Τα περισσότερα Νουράγκι δεν βρίσκονται μακριά από τις πεδιάδες με τις Αλλούβιες αποθέσεις, σχηματίζουν έναν κυκλικό πύργο από πέτρα με οροφή που φαίνεται εσωτερικά ως Θολοειδής.[10] Η κατασκευή του τοίχου έγινε σε τρία στρώματα, το εξωτερικό από μεγάλες πέτρες, το εσωτερικό από μικρότερες και ένα ενδιάμεσο με βότσαλα που δημιουργεί μια στυγερή κατασκευή. Το ύψος του Νουράγκι είναι συνήθως στα 20 μέτρα αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει μέχρι τα 30.[11]
↑Depalmas, A. and R. T. Melis (2010). "The Nuragic People: Their settlements, economic activities and use of the land, Sardinia, Italy.". In Martini, I. P.; Chesworth, W. (eds.). Landscapes and Societies: Selected Cases. New York, NY
↑Sergio Vacca, Angelo Aru, Paolo Baldaccini, Rapporti tra suoli e insediamenti nuragici nella regione del Marghine-Planargia (Sardegna centro-occidentale), in Il sistema uomo-ambiente tra passato e presente, a cura di Claude Albore Livadie e Franco Ortolani, Edipuglia, Bari, 1998
↑Oxford English Dictionary (online ed.), s.v. nuraghe
Dyson Stephen L., Rowland Robert J. (2007). Shepherds, sailors, & conquerors - Archeology and History in Sardinia from the Stone Age to the Middle Ages. Philadelphia: University of Pennsylvania, Museum of Archeology and Anthropology.
Giovanni Lilliu, I nuraghi. Torri preistoriche della Sardegna, Nuoro, Edizioni Ilisso, 2005.
Lilliu, Giovanni (2004). La civiltà dei Sardi. Dal Paleolitico all'età dei nuraghi (in Italian). Edizioni il Maestrale.
Paolo Melis, Civiltà Nuragica, Sassari, Delfino editore, 2003.
Giovanni Ugas, L'alba dei Nuraghi, Cagliari, Fabula, 2005.
Ugas, Giovanni (2016). Shardana e Sardegna : i popoli del mare, gli alleati del Nordafrica e la fine dei Grandi Regni (XV-XII secolo a.C.) (in Italian). Cagliari: Edizioni della Torre.
