Μετάλλιον αυτοκράτορα Μαυρίκιου Τιβέριου (μικροτεχνία)
Το Μετάλλιον του αυτοκράτορα Μαυρίκιου Τιβέριου, όπως έχει παραδοθεί, από ζώνη (κεστό) μεταλλίων και νομισμάτων, έργο πιθανώς κωνσταντινουπολίτικου εργαστηρίου του 583, είναι χαρακτηριστικό έργο της πρωτοβυζαντινής μικροτεχνίας. Είναι φιλοτεχνημένο σε χρυσό και η διάμετρός του φθάνει τα 6,4 εκ. Βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης με αριθμό εκθέματος 17.190.147.[1][2]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μορφή προσδιορίζεται από τις επιγραφές ως Αύγουστος Μαυρίκιος Τιβέριος, ο οποίος κυβέρνησε ως αυτοκράτορας από το 582 έως το 602. Στην αντίστροφη όψη του μεταλλίου παρουσιάζεται φορώντας το στρατιωτικό ένδυμα με ένα στέμμα και pendulia,[3] σε ένα άρμα που σύρεται από τέσσερα άλογα. Το δεξί χέρι του αυτοκράτορα είναι απλωμένο στη χειρονομία της επευφημίας και στο αριστερό του κρατά μια προσφορά, μια σφαίρα που περιβάλλεται από τη Νίκη. Τα τέσσερα άλογα είναι τοποθετημένα κάτω από το άρμα σε συμμετρική διάταξη και πάνω από τα κεφάλια τους διακρίνεται το (ΧΡ) και ένα οκτάκτινο αστέρι. Το μονόγραμμα του Χριστού διαμορφώνεται με το συνδυασμό των δύο πρώτων ελληνικών γραμμάτων στη λέξη Χριστός.
Ρεύματα, χρήσεις, επιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη εικονογραφία παρουσιάζει το γεγονός ότι ο αυτοκράτορας φέρει φωτοστέφανο πίσω από το κεφάλι του. Το φωτοστέφανο ή άλως είναι αρχαίο ασιατικό σύμβολο της θεότητας, που επιβεβαιώνει τη θεία έγκριση για την κοσμική αυτοκρατορική εξουσία.[4]
Το συγκεκριμένο μετάλλιο είναι ένα από τα τέσσερα ίδια χρυσά μετάλλια, τα οποία μαζί με δώδεκα χρυσά νομίσματα διαμόρφωναν ένα περίζωμα. Τα περιζώματα αυτού του τύπου χρησιμοποιούνταν ως ζώνες για να συγκρατούνται τα ενδύματα. Εναλλακτικά, χρησιμοποιούνταν ως περιδέραια και δίνονταν ως αμοιβή για την παροχή υπηρεσιών στους υψηλόβαθμους υπαλλήλους και ευγενείς.
Οι αφαιρετικές τάσεις της πρωτοβυζαντινής τέχνης είναι παρούσες και εδώ τόσο στην ιεραρχική διάταξη των εικονικών θεμάτων του μεταλλίου, όσο και στην απεικόνιση της μορφής του αυτοκράτορα.[5] Στο σύνολό της, η συγκεκριμένη μικροτεχνική παράσταση είναι σημειολογική της αυτοκρατορικής εξουσίας και της σύνδεσής της με το θείο με τρόπο απλό και λιτό.
Παραπομπές - σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αλμπάνη, Τζ., 1999, Τέχνες Ι: Ελληνικές Εικαστικές Τέχνες, Τομ. Β΄, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη, Ε.Α.Π., Πάτρα.
- Lowden, J. 1997, Early Christian and Byzantine Art, London.
- Ramsden E.H. 1941, «The Halo: A Further Enquiry into Its Origin», The Burlington Magazine for Connoisseurs, Vol. 78, No. 457 (Apr).
- Weitzmann, K., (ed.) 1979, Age of Spirituality. Late Antique and Early Christian Art, Third to Seventh Century, Cataloque of the Exhibition at the Metropolitan Museum of Art, The Metropolitan Museum of Art, New York.