Ιωάννης Μυστικός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιωάννης Μυστικός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση10ος αιώνας
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιπλωμάτης

Ο Ιωάννης ο Μυστικός (άκμασε π. 924-946) ήταν αξιωματούχος στη Ρωμανία, που υπηρέτησε ως παραδυναστεύων (κύριος υπουργός) της Αυτοκρατορίας στις αρχές της βασιλείας του Ρωμανού Α΄ Λεκαπηνού. Έγινε ύποπτος, ότι σχεδίαζε για τον θρόνο· εκτοπίστηκε και εστάλη στην εξορία σε μονή. Αργότερα επέστρεψε στην Αυλή και ανέλαβε μία αποστολή για τρία έτη στο εξωτερικό στη δεκαετία του 930 και φαίνεται επανέκτησε την πρότερη, υψηλή θέση του με την άνοδο του Κωνσταντίνου Ζ΄ Μακεδόνων του πορφυρογέννητου, όταν αυτός έγινε μόνος του βασιλιάς το 945. Η τελευταία μνεία του είναι ως επικεφαλής πρεσβείας στον αλ-Ικχσχίντ της Αιγύπτου το 946.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν γνωρίζουμε για την καταγωγή του ή τη νεανική ζωή του. Κατά τη βασιλεία του Ρωμανού Α΄ (β. 920-944) ο παραδυναστεύων Ιωάννης ο Ραίκτωρ κατηγορήθηκε στον Αυτοκράτορα, έτσι ανάγκασε να παραιτηθεί και να καρεί μοναχός.[1] Φαίνεται πως τότε τον διαδέχθηκε στη θέση του ο Ιωάννης. Ως παραδυναστεύων συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις του 924 με τον Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας· ήταν μέλος πρεσβείας, μαζί με τον Νικόλαο Α΄ Μυστικό Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης και τον πατρίκιο Μιχαήλ Στυπειώτη. Όμως ο Σαμουήλ τους έστειλε πίσω, ζητώντας να διαπραγματευτεί με τον Ρωμανό Α΄ προσωπικά.[2][3]

Ο Ιωάννης ανήλθε στην Αυλή στον υψηλό βαθμό του πατρικίου και ανθυπάτου στις 19 Απριλίου 924 ή 925 και αναφέρεται ότι αυτό προκάλεσε φθόνο εναντίον του από διάφορους Αυλικούς.[2][4] Σύμφωνα με τον ιστορικό Στήβεν Ράνσιμαν στις υποθέσεις του Κράτους κυριαρχούσε ο Πατριάρχης Νικόλαος Α΄, του οποίου όμως τώρα η υγεία έφθινε·[4] έτσι στον Ιωάννη δόθηκε μεγαλύτερη αρμοδιότητα. Ο Ρωμανός Α΄ τον εμπιστευόταν και τον τιμούσε, ως τον Οκτώβριο του 925, που κατηγορήθηκε ότι είχε σχέδια για τον θρόνο, στα οποία τον βοηθούσε ο πεθερός του Κοσμάς λογοθέτης του Δρόμου. Ο Αυτοκράτορας στην αρχή δεν πίστεψε τις κατηγορίες, όμως οι αντίπαλοί του συγκέντρωσαν επαρκείς αποδείξεις και ο Ιωάννης αναγκάστηκε να γίνει μοναχός μαζί με τον φίλο του Κωνσταντίνο Βοϊλά, ενώ ο Κοσμάς συνελήφθη και μαστιγώθηκε. Ο αρχιθαλαμηπόλος Θεοφάνης έγινε ο επόμενος παραδυναστεύων.[2][4]

Η μετέπειτα σταδιοδρομία του Ιωάννη καταγράφεται σε 12 επιστολές, που αντήλλαξε το διάστημα 927/8-945 με τον Νικήτα Μάγιστρο, ανώτερο αξιωματούχο, που είχε όμοια πέσει σε δυσμένεια. Ο Νικήτας σταθερά αποκαλεί τον Ιωάννη "πατρίκιο και μυστικό".[2] Από αυτό καταλαβαίνουμε ότι εισήλθε πάλι στην Αυτοκρατορική υπηρεσία, αφού άφησε τη μονή και συμμετείχε ξανά στη Αυλή ως οικονόμος. Εστάλη από τον Ρωμανό Α΄ για τρία έτη σε αποστολή ως αντιπρόσωπος σε κάποιους βαρβάρους, που δεν προσδιορίζονται και επέστρεψε πίσω το 938-940. Ο Ιωάννης χρησιμοποίησε την ανακτηθείσα θέση του για να υποστηρίξει τον Νικήτα Μάγιστρο και του εξασφάλισε ετήσιο μισθό (ρόγα).[2]

Την πτώση του Ρωμανού Α΄ ακολούθησε η αποκατάσταση του Κωνσταντίνου Ζ΄ (β. 913-959) ως μόνου στην εξουσία τον Ιανουάριο του 945. Ο Ιωάννης φαίνεται ανέκτησε την εξέχουσα θέση και επιρροή στην Αυλή, όπως καταδεικνύει μία επιστολή προς αυτόν από τον Αλέξανδρο επίσκοπο της Νίκαιας, που ζητά την παρέμβαση αυτού για την ανάκλησή του από την εξορία στην Κριμαία.[2] Σύμφωνα με τον ιστορικό Αλ-Μασούντι το 946 ο αλ-Ικχσχίντ ημι-ανεξάρτητος ηγεμόνας της Αιγύπτου και της Συρίας έστειλε πρεσβεία υπό τον Αμπού Ουμάυρ Άντι ιμπν Αχμάντ αλ-Αντάνι ζητώντας ανακωχή και ανταλλαγή αιχμαλώτων. Σε απάντηση στάλθηκε πρεσβεία στην Αίγυπτο με επικεφαλής τον Ιωάννη. Εκεί ο αλ-Μασούντι αποκαλεί τον Ιωάννη ως ανθύπατο, πατρίκιο, μυστικό και μοναχό.[2] Ο Ιωάννης τον συνάντησε στη Δαμασκό λίγο πριν τον θάνατο αυτού το 946. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν με τον Αμού αλ-Μισκ Καφούρ, που μετέβη στην Παλαιστίνη. Ο Ιωάννης τον ακολούθησε μαζί με τον αλ-Αντάνι και τους πρόσφερε 30.000 χρυσά δηνάρια για την εξαγορά αιχμαλώτων. Ο Καφούρ πήγε στην Αύγυπτο, ενώ ο Ιωάννης και ο αλ-Αντάνι πήραν πλοίο από την Ταρσό και ταξίδευσαν ως την Κωνσταντινούπολη. Τότε έφθασε εκεί πρεσβεία από τον Σαϋφ αλ-Ντάουλα (β. 945-967) κυβερνήτη της βόρειας Συρίας, που περίμενε τη συνέχεια των διαπραγματεύσεων. Η ανταλλαγή έγινε τον Σεπτέμβριο/Οκτώβριο του 946 στον ποταμό Λάμο της Κιλικίας με την παρουσία του Ιωάννη και του μαγίστρου Κοσμά.[2] Με την ευκαιρία αυτή ο ιστορικός αλ-Μασούντι επαινεί τον Ιωάννη για την ευρυμάθειά του και τη γνώση του στους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους συγγραφείς και φιλοσόφους. Δεν έχουμε μετέπειτα πληροφορίες για αυτόν.[2]

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. PmbZ, Ioannes (#22937); Ioannes (#22938).
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 PmbZ, Ioannes (#22938).
  3. Runciman 1988, σελίδες 68, 91.
  4. 4,0 4,1 4,2 Runciman 1988, σελ. 68.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Zielke, Beate; Pratsch, Thomas, eds. (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (in German). De Gruyter.
  • Runciman, Steven (1988) [1929]. The Emperor Romanus Lecapenus and His Reign: A Study of Tenth-Century Byzantium. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 0-521-35722-5.