Ιρένε Κίζεβέττερ φον Βίζενμπρουν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιρένε Κίζεβέττερ φον Βίσενμπρουν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση27  Μαρτίου 1811[1]
Βιέννη
Θάνατος7  Ιουλίου 1872[2]
Γκρατς
Χώρα πολιτογράφησηςΑυστριακή Αυτοκρατορία
Κισλεϊθανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπιανίστα
Οικογένεια
ΣύζυγοςΆντον Πρόκες φον Όστεν (1832–άγνωστη τιμή)
ΤέκναΆντον Πρόκες φον Όστεν ο νεώτερος
ΓονείςΡαφαέλ Γκεόργκ Κίζεβέττερ

Η Ιρένε Κίζεβέττερ φον Βίζενμπρουν (Irene Kiesewetter von Wiesenbrunn), αργότερα Ιρένε Πρόκες φον Όστεν (Irene Prokesch von Osten) Βιέννη 1811Γκρατς 1872 ήταν Αυστριακή πιανίστρια, σύζυγος του διπλωμάτη και συγγραφέα Άντον Πρόκες φον Όστεν, γνωστή για την καλλιτεχνική της δραστηριότητα, για την κοινωνική της ζωή δεδομένου ότι και στην Ελλάδα αλλά και στη συνέχεια στη Γερμανία και την Αυστρία το σπίτι της ήταν εστία πνευματικής και κοινωνικής ζωής, αλλά και για τις συνθέσεις που της αφιέρωσε ο Σούμπερτ[3][4].

Η ζωή της Ιρένε Κίζεβέττερ στη Βιέννη - μέχρι το 1834[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ιρένε ήταν κόρη του Αυστριακού ιστορικού της μουσικής και για πολλά χρόνια αντιπροέδρου του Gesellschaft der Musikfreunde (Συλλόγου Φίλων Μουσικής της Βιέννης) Ράφαελ Γκέοργκ Κίζεβέττερ (Raphael Georg Kiesewetter, 1773-1850) και της Jacobine Cavallo (? -1846) και γεννήθηκε στη Βιέννη στις 27 Μαρτίου 1811.[5][6]

Κάθε χρόνο γινόταν από τέσσερα μέχρι έξη κονσέρτα στο σπίτι των Κίζεβέττερ προς τιμήν του Σούμπερτ (μέρος των Schubertiade Σουμπερτιάδων - εκδηλώσεων που έκαναν γνωστοί του Σούμπερτ προς τιμήν της μουσικής του) και η Ιρένε ήταν μέρος του κύκλου των φίλων του Σούμπερτ. Η Ιρένε εντυπωσίαζε στα κονσέρτα αυτά και πολλές φορές ο Σούμπερτ έπαιζε και αυτός συνοδεύοντάς την στα μουσικά κομμάτια. Για μια από αυτές τις εκδηλώσεις, το 1825, συνέθεσε προς τιμήν της δεκατετράχρονης Ιρένε ένα τραγούδι για τέσσερις φωνές (κουαρτέτο) και πιάνο, την καντάτα Der Tanz, D826 (Ο Χορός), στο οποίο χρησιμοποίησε ένα ποίημα που συνέθεσε ο τενόρος Κολουμπάν Σνίτσερ φον Μέεραου (Kolumban Schnitzer von Meerau)[7][8], πειράζοντάς την για το πάθος της για το χορό[9][10].

Έπαιξε επίσης έργα του Σούμπερτ σε ντουέτο με τον πιανίστα Γιόχαν Μπάτιστ Γιένγκερ (Johann Baptist Jenger) αλλά και ορχηστρικά έργα του Μπετόβεν.[6]

Μετά την ανάρρωσή της από σοβαρή ασθένεια το 1827, ο Σούμπερτ της αφιέρωσε την καντάτα D.936 «Cantate zur Feier der Genesung der Irene Kiesewetter» (Alla nostra Irene cara) (Καντάτα για να εορτασθεί η ανάρρωση της Ιρένε Κίζεβέττερ - Στην αγαπημένη μας Ειρήνη)[4].

Ο Jenger, σε γράμμα του προς την πιανίστρια Μαρί Πάχλερ (Marie Pachler) του 1828, αναφέρθηκε στην Ιρένε, ως «μια από τις πρώτες πιανίστριες στη Βιέννη»[11].

Το 1830 η Ιρένε συναντήθηκε σε ένα από αυτά τα κονσέρτα με τον διπλωμάτη Άντον Πρόκες φον Όστεν και παντρεύτηκαν στις 25 Νοεμβρίου 1832, αλλά συνέχισε τις μουσικές της δραστηριότητες με τους επισκέπτες στο σπίτι της, με τον Jenger, τον γνωστό ερμηνευτή κομματιών του Σούμπερτ Καρλ φον Σένερστάιν (Βαρώνο Karl von Schönstein) και τον Σίγκισμοντ Τάλμπεργκ (Sigismond Thalberg)[6].

Η Ιρένε Πρόκες - Όστεν στην Αθήνα (1835 - 1849)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με τον διορισμό του συζύγου της Άντον Πρόκες - Όστεν ως πρέσβη της Αυστριακής Αυτοκρατορίας στην Ελλάδα, η Ιρένε μετακόμισε στην Αθήνα μαζί του το Δεκέμβριο του 1834. Αναφέρεται ότι το 1835 έπαιξε έργα του Μπετόβεν για λογαριασμό του Βασιλιά Όθωνα[6]. Στην Αθήνα έμεναν αρχικά σε ένα μικρό σπίτι, χωρίς χώρους υποδοχής, αλλά μετά το θάνατο του πρώτου τους γιου Julius σε ηλικία δυο ετών το καλοκαίρι του 1835, ο σύζυγός της αποφάσισε να χτίσει ένα σπίτι. Το Μέγαρο Πρόκες - Όστεν χτίστηκε στην οδό Φειδίου 3 μεταξύ των ετών 1836/1837 και η Ιρένε δημιούργησε εκεί ένα κοσμικό σαλόνι όπως αυτά της Βιέννης[6], το οποίο έγινε ένα «πνευματικό και κοσμικό σαλόνι» της εποχής[12], «εστία της πνευματικής ζωής της πόλης»[13].

Η Ιρένε και ο σύζυγός της δέχονταν επισκέπτες από την Ευρώπη, προσφέροντας ένα ζωντανό σαλόνι «σα να βρίσκονταν στη Ρώμη ή τη Βιέννη και όχι στην Ελλάδα»[14] Η Ιρένε συνήθως έπαιζε μουσική κάθε Τρίτη και αναφέρεται επανειλημμένα από όσους έγραφαν για τα ταξίδια τους στην Αθήνα ως η ψυχή του σπιτιού[15]. Το θαυμασμό τους για την κοινωνική ζωή του Μεγάρου Πρόκες-Όστεν εξέφρασαν στις αναμνήσεις τους πολυάριθμοι επισκέπτες τους, περιηγητές, επιστήμονες, καλλιτέχνες, διπλωμάτες αλλά και συγκεκριμένα για τις μουσικές ικανότητες της Ιρένε. Ο Ερνστ Κούρτιους την αποκάλεσε πραγματική βιρτουόζο σε γράμμα προς τους γονείς του, ενώ τον ίδιο χαρακτηρισμό της βιρτουόζου της έδωσε και ο Χέρμαν, πρίγκιπας του Πούκλερ-Μουσκάου (Hermann, Fürst von Pückler-Muskau)[6].

Μετά το 1849[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το 1849, ο σύζυγός της μετατέθηκε ως πρέσβης της Αυστριακής Αυτοκρατορίας στη Γερμανία, στο Βερολίνο και εκεί η Ιρένε έπαιζε μαζί με τον Γερμανό συνθέτη Τζάκομο Μέγερμπεερ. Το 1849 ο Άντον αγόρασε και επέκτεινε ένα μέγαρο στην Elisabethstraße 38, με σχέδια του αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν, το οποίο είναι διατηρητέο μνημείο της Αυστρίας και αποκαλείται Παλάτι Πρόκες - Όστεν (Palais Prokesch-Osten).[16] Αργότερα, το 1853 ο σύζυγός της μετακινήθηκε στη Φρανκφούρτη και το 1955 στην Κωνσταντινούπολη όπου ήταν πρέσβης της Αυστρίας στην Υψηλή Πύλη και φαίνεται ότι τον ακολούθησε. Το 1871 επέστρεψαν στην Αυστρία και έμειναν στο Γκρατς όπου και εκεί το σπίτι τους ήταν χώρος συνάντησης μουσικών και ποιητών.[6]

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έκανε τέσσερα παιδιά με τον Άντον Πρόκες φον Όστεν, τρεις γιούς και μια κόρη:

  • τον Julius, ο οποίος γεννήθηκε το 1833 και πέθανε δυο ετών, το καλοκαίρι του 1835, στην Αθήνα[17]
  • τον Karl (δεύτερο παιδί τους) ο οποίος πέθανε στις 6 Φεβρουαρίου 1864 με ηρωικό θάνατο, στο Oeversee του Schleswig-Holstein[18]
  • τον Anton (ίδιο όνομα με τον πατέρα του), το 1837, μετέπειτα Anton Graf Prokesch von Osten 1837–1910, στρατιωτικό και διπλωμάτη που νυμφεύτηκε την Φριντερίκε Γκόσσμαν (Friederike Goßmann, 1836-1906), ηθοποιό
  • την Ιρένε (μετέπειτα Irene von Reyer), η οποία γεννήθηκε το 1840 στην Αθήνα - αλλού αναφέρεται ότι γεννήθηκε το 1841 στη Σμύρνη - (ίδιο όνομα με την μητέρα της), η οποία παντρεύτηκε τον Franz von Reyer (Franz Freiherr von Reyer, Φραντς, βαρόνο του Ρέγιερ), σύμβουλο διπλωματικής αποστολής (Legationsrath) και αργότερα υπουργό στο κρατίδιο της Καρίνθιας (k. k. Ministerpräsident und Landstand in Kärnten)[19]

Η Ιρένε Πρόκες - Όστεν πέθανε στο Γκρατς, στις 7 Ιουλίου 1872, σε ηλικία 61 ετών, τέσσερα χρόνια πριν τον άνδρα της ο οποίος πέθανε το 1876 στη Βιέννη, αλλά θάφτηκε και αυτός στο Γκρατς, στο κοιμητήριο του Αγίου Λεονάρδου, σε ταφικό παρεκλήσσι, ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία του κοιμητηρίου, που είχε κατασκευάσει για λογαριασμό του ο αρχιτέκτων Θεόφιλος Χάνσεν το 1872 όταν πέθανε η Ιρένε.[20][21][22].

Πορτραίτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πορτραίτα της Ιρένε Πρόκες - Όστεν φιλοτέχνησαν οι Γιόζεφ Τέλτσερ (Josef Teltscher, 1801–1837) το 1830 και ο Γιόζεφ Κριχούμπερ (Josef Kriehuber, 1800–1876) το 1849[3].

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 biografia.sabiado.at/kiesewetter-von-wiesenbrunn-irene/.
  2. mugi.hfmt-hamburg.de/receive/mugi_person_00000420.
  3. 3,0 3,1 Schubert and His World: A Biographical Dictionary, H. P. Clive, Oxford University Press, 1997, σελ. 94, "Kiesewetter von Wiesenbrunn, Irene"
  4. 4,0 4,1 «Cantate zur Feier der Genesung der Irene Kiesewetter, D936». Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2015. 
  5. Bertsch, 2005a: Anton Prokesch von Osten (1795-1876): ein Diplomat Österreichs in Athen und an der Hohen Pforte : Beiträge zur Wahrnehmung des Orients im Europa des 19. Jahrhunderts Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., Daniel Bertsch, εκδ. Oldenbourg Verlag, 2005, σελ. 228
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 «Kiesewetter von Wiesenbrunn, Irene, verh. Prokesch-Osten». Sophie Drinker Institut. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2015. 
  7. «Der Tanz». recmusic.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2015. 
  8. «Der Tanz, D.826 (Franz Schubert)». imslp.org. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2015. 
  9. Franz Schubert, the man and his circle, Newman Flower, William Charles Smith, New York, Tudor publishing co, 1935, σελ. 343
  10. At Lunch Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., Britten Sinfonia, Franz Schubert (1797-1828) Der Tanz, D826 (1825) (πρόγραμμα κονσέρτων του 2014), ανακτήθηκε στις 26/4/2015
  11. Deutsch Dokumente, S. 486, σύμφωνα με την πηγή Kiesewetter von Wiesenbrunn, Irene, verh. Prokesch-Osten Αρχειοθετήθηκε 2014-11-08 στο Wayback Machine., Sophie Drinker Institut
  12. Μαργαρίτα Πουρνάρα· Δημήτρης Ρηγόπουλος. «Διαμάντια στους δρόμους της Αθήνας». Τα διατηρητέα. Παρατηρητήριο Ελεύθερων Χώρων Αθήνας-Αττικής. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2015. 
  13. Απάντηση του Υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου στην επερώτηση του Βουλευτή κ. Φώτη Κουβέλη 3360/2.11.98, Πρακτικά Συνεδριάσεων της Βουλής
  14. Bertsch, 2005b: Anton Prokesch von Osten und Griechenland. Vom Kriegsberichterstatter des griechischen Freiheitskampfes zum ersten österreichischen gesandten, Daniel Bertsch, στο: Blume, H.-D. und Lienau, C. (Hg.), Der fremde und der eigene Blick – Reisen und Reisende in Griechenland], Choregia, Münstersche Griechenland-Studien 4, Münster 2005, Verlag C. Lienau, ISBN 3-934017-05-3, σελ. 85
  15. Bertsch, 2005b, σελ. 86
  16. Graz - Palais Prokesch-Osten[νεκρός σύνδεσμος], burgen-austria.com
  17. Ariadni Moutafidou, Villa and Landgut des Prokesch von Osten in Athen. Vermietung and Staatsanleiche 1844-1851, στο Biblos: 48/2, 1999, 291-296 [1] Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine.
  18. de:s:ADB:Prokesch von Osten, Anton Graf, Allgemeine Deutsche Biographie, Band 26 (1888), S. 631–645, [2], [3]
  19. Reyer, Irene Freifrau v.[νεκρός σύνδεσμος] (Reyer, Irene Freifrau v., geb. Gräfin Prokesch-Osten,), Pataky, Sophie: Lexikon deutscher Frauen der Feder Bd. 2. Berlin, 1898., S. 187.
  20. «Prokesch von Osten, Anton Graf». Republik Österreich, Parlament. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2015. [νεκρός σύνδεσμος]
  21. Graz - Palais Prokesch-Osten[νεκρός σύνδεσμος], burgen-austria.com
  22. Mausoleum für Anton Graf Prokesch von Osten von Theophil von Hansen, ανακτήθηκε στις 27/4/2015