Ευκτική (αρχαία ελληνικά)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η ευκτική είναι μια έγκλιση στα αρχαία ελληνικά ρήματα. Χρησιμοποιείται για να εκφράσει ευχές.

Η ευκτική χρησιμοποιείται στον ενεστώτα, τον αόριστο, τον παρακείμενο και τον μέλλοντα και στις τρεις φωνές (ενεργητική, μέση και παθητική). Έχει πέντε κύριες χρήσεις:

  • Εκφράζει επιθυμίες για το μέλλον.
  • Για να γίνει αναφορά σε μια υποθετική κατάσταση στο μέλλον.
  • Σε προτάσεις που εκφράζουν σκοπό ή τις ενδοιαστικές προτάσεις με σημασία ιστορικού χρόνου. Η υποτακτική διάθεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ενδοιαστικές προτάσεις για να αναφερθεί στο παρελθόν.
  • Σε δευτερεύουσες προτάσεις αφορά επαναλαμβανόμενα γεγονότα με παρελθοντική σημασία.
  • Για να επιδείξει τον πλάγιο λόγο με παρελθοντική σημασία.

Μαζί, η ευκτική και η υποτακτική καλύπτουν τις περισσότερες χρήσεις της λατινικής υποτακτικής, ωστόσο για αντιπαραδειγματικές καταστάσεις στο παρόν ή το παρελθόν ο υπερσυντέλικος και ο αόριστος χρησιμοποιούνται γι'αυτό στα αρχαία ελληνικά.

Με την πάροδο των αιώνων, η χρήση της ευκτικής υποχώρησε σταδιακά, και πλέον δεν υπάρχει στα ελληνικά.

Κλίση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρακάτω δίνεται η κλίση του ρήματος λύω στην ευκτική.

Στην ενεργητική φωνή[1]
Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος
λύοιμι λύσοιμι λύσαιμι λελύκοιμι/ λελυκώς, -υία, ός είην
λύοις λύσοις λύσαις/λύσειας λελύκοις/ λελυκώς, -υία, ός είης
λύοι λύσοι λύσαι/λύσειε(ν) λελύκοι/ λελυκώς, -υία, ός είη
λύοιμεν λύσοιμεν λύσαιμεν λελύκοιμεν/ λελυκότες, -υίαι, ότα είημεν/ είμεν
λύοιτε λύσοιτε λύσαιτε λελύκοιτε/ λελυκότες, -υίαι, ότα είητε/ είτε
λύοιεν λύσοιεν λύσαιεν/λύσειαν λελύκοιεν/ λελυκότες, -υίαι, ότα είησαν/ είεν
Στην μέση φωνή[2]
Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος
λυοίμην λύσοιμην λυσαίμην λελυμένος, -η, -ο,

είην, είης, είη

λύοιο λύσοιο λύσαιο
λύοιτο λύσοιτο λύσαιτο
λυοίμεθα λυσοίμεθα λυσαίμεθα λελυμένοι, -αι, -α,

είημεν (είμεν), είητε (είτε), είησαν (είεν)

λύοισθε λύσοισθε λύσαισθε
λύοιντο λύσοιντο λύσαιντο

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Χ. Οικονόμου, Μιχάλης. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής. σελ. 165, 166. 
  2. Χ. Οικονόμου, Μιχάλης. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής. σελ. 167.