Διάλεκτος Ανατολικής Ερζεγοβίνης
Η διάλεκτος Ανατολικής Ερζεγοβίνης (Σερβοκροατικά: istočnohercegovački/источнохерцеговачки ή istočnohercegovačko-krajiški/источнохерцеговачко-крајишки) είναι η πιο διαδεδομένη υποδιάλεκτος της Στοκαβιανής διαλέκτου των Σερβοκροατικών, τόσο σε έδαφος όσο και στον αριθμό των ομιλητών. Είναι η διαλεκτική βάση για όλα τα σύγχρονα λογοτεχνικά Σερβοκροατικά πρότυπα: Βοσνιακά, Κροατικά, Σερβικά, και Μαυροβουνιακά (το τελευταίο είναι μόνο εν μέρει κωδικοποιημένο).
Διανομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η διάλεκτος καλύπτει μεγάλες περιοχές της Κροατίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου. Ομιλείται επίσης σε τέσσερα χωριά στη Λευκή Καρνιόλα της Σλοβενίας (Μιλίτσι, Μπογιάντσι, Μαριντόλ και Παουνοβίτσι), των οποίων οι κάτοικοι είναι απόγονοι των Ουσκόκων. Αποτελείται από δύο μεγαλύτερες ζώνες που χωρίζονται εδαφικά:
- Νοτιοανατολική ζώνη, από την οποία προέρχεται (ανατολική Ερζεγοβίνη, δυτικό Μαυροβούνιο, δυτική Σερβία, ανατολική Βοσνία, Ποσαβινικό Ποντρίνιε)
- Βορειοδυτική ζώνη (δυτική και βορειοδυτική Βοσνία, βόρεια Δαλματία με το Γκόρσκι Κοτάρ, στενότερες λωρίδες της Κροατίας, μέρη της Σλαβονίας και της Μπαράνια, Λευκή Καρνιόλα και Ζούμπερακ)
Όπως μπορεί να δει κανείς από το χάρτη, η νοτιοανατολική ζώνη είναι εδαφικά συμπαγής και συνεχής, ενώ η βορειοδυτική ζώνη είναι σπαστή, ασυνεχής και διάσπαρτη σε περιοχές όπου ομιλούνται άλλες Στοκαβικές διάλεκτοι.
Καθώς ομιλείται σε μια μεγάλη περιοχή, η διάλεκτος Ανατολικής Ερζεγοβίνης έρχεται σε επαφή με όλες τις άλλες Στοκαβιανές διαλέκτους, εκτός από εκείνες της ζώνης Πρίζρεν-Τιμόκ. Επίσης, στα βορειοδυτικά έρχεται σε επαφή με τις διαλέκτους δύο άλλων Δυτικών Νότιων Σλαβικών (κροατικών) διαλέκτων: την Τσακαβιανή και την Καϊκαβιανή. Ομιλούνται επίσης σε μερικούς θύλακες στις περιοχές των Τσακαβιανών και των Καϊκαβιανών και σε πολλά σημεία επαφής συνορεύει με σλοβενικές διαλέκτους. Στα βόρεια συνορεύει με την Ουγγαρία, όπου ομιλείται σε μερικούς θύλακες κατά μήκος των συνόρων κοντά στο Δούναβη, καθώς και στα περίχωρα της Βουδαπέστης.[1]
Στα νότια αυτή η διάλεκτος καλύπτει την περιοχή μεταξύ του ποταμού Νερέτβα και την είσοδο του ποταμού Ντουμπρόβατσκα, την περιοχή του Ντουμπρόβνικ και γύρω περιοχή, το ανατολικό μισό της χερσόνησου Πέλιεσατς, το νησί Μλιετ, το Κονάβλε και την Ερζεγοβινική περιοχή, κατά μήκος της Αδριατικής ακτής σε όλη τη διαδρομή προς το Ρίσνο στον Κόλπο του Κότορ. Στο έδαφος του Μαυροβουνίου καλύπτει τη Παλαιά Ερζεγοβίνη με το Γκράχοβο, τη βόρεια Πλιεσίβιτσα, τη Ζούπα, το Λούκοβο, το Ντρόμπνιατσι, το Ούσκοτσι, το Ρόβτσι, το Κόλασιν και τη Μοράτσα.[2]
Κατά την ταραχώδη περίοδο του πολέμου της Βοσνίας (1992-1995), ο οποίος χαρακτηρίστηκε από μεγάλη μετανάστευση του ντόπιου πληθυσμού, οι ομιλητές της διαλέκτου Ανατολικής Ερζεγοβίνης έχουν εξαπλωθεί σημαντικά στην περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του Κροατικού Πολέμου Ανεξαρτησίας (1991-1995) ο αριθμός των ομιλητών της διαλέκτου μειώθηκε σημαντικά μετά την φυγή περίπου 300.000 Σέρβων της Κροατίας οι οποίοι μιλούσαν την διάλεκτο. Στη μεταπολεμική περίοδο, καθώς οι πρόσφυγες επέστρεφαν στα σπίτια τους, ο αριθμός των ομιλητών στο έδαφος της Κροατίας αυξάνεται σταθερά.[3]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Okuka (2008:56)
- ↑ Okuka (2008:57)
- ↑ Lisac (2003:98)
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Lisac, Josip (2003), Hrvatska dijalektologija 1 - Hrvatski dijalekti i govori štokavskog narječja i hrvatski govori torlačkog narječja, Zagreb: Golden marketing - Tehnička knjiga, ISBN 953-212-168-4
- Okuka, Miloš (2008), Srpski dijalekti, SKD Prosvjeta, ISBN 978-953-7611-06-4