Βαρούλκο αγκύρας

Βαρούλκο αγκύρων Ρυμουλκού

Το Βαρούλκο αγκύρας (windlass) ή πόμπα ή βίντζι (anchor winch), είναι ο κύριος μηχανισμός με τον οποίο γίνεται ο χειρισμός των αγκύρων (πόντιση - ανέλκυση) και των προσδεδεμένων σ΄ αυτές αλυσίδων (των ναυτικών καδένων) των πλοίων. Αποτελεί δε το κύριο μέσον της αγκυροβολίας.

Τούτο φέρεται στο μέσον διάμηκες της πλώρης στο πρόστεγο καθώς και στη πρύμνη, έτσι ώστε να είναι δυνατός ο χειρισμός και των δύο αγκύρων μαζί ή χωριστά. Σύμφωνα με τους κανονισμούς των Νηογνωμόνων το βαρούλκο αυτό πρέπει να έχει επαρκή ισχύ, για τους χειρισμούς που προορίζεται, και να είναι ασφαλώς στερεωμένο στο κατάστρωμα.

Βασικά αποτελείται από ένα μακρύ σχετικά οριζόντιο άξονα που δύναται να περιστραφεί μπρος - πίσω και που χωρίζεται σε δύο τμήματα, που όμως μπορούν να συνδεθούν ή να αποσυνδεθούν για χωριστούς χειρισμούς των αγκύρων. Ο άξονας αυτός φέρει τα «αλυσέλικτρα τύμπανα» με ειδικές «γλυφές» από τις οποίες διέρχονται οι κρίκοι των καδένων και επιπρόσθετα ακραία τύμπανα χειρισμού των κάβων πρόσδεσης.

Η ταχύτητα κίνησης ρύθμίζεται είτε με ελεγχόμενη τη κινητήρια μηχανική δύναμη είτε μέσω πέδης (φρένου).

Με τον όρο «εργάτης αγκύρας» (capstan) νοείται συνηθέστερα ένα ή δυο κατακόρυφα τύμπανα συνήθως (σήμερα) ηλεκτροκίνητα που απαντώνται κυρίως σε θαλαμηγά σκάφη και ιστιοφόρα. Παλαιότερα ήταν ατμοκίνητα και χειροκίνητα όπου ξύλινες ή μεταλλικές δοκίδες φέρονταν σε ειδικές εγκοπές και ναύτες περιέστρεφαν αυτoύς ως ρόδακα.
Επίσης στα σύγχρονα πλοία όπου το πλάτος της πλώρης είναι σχετικά μεγάλο αφενός και λόγω της καμπυλότητας του καταστρώματος, αφετέρου, αντί ενιαίου βαρούλκου χρησιμοποιούνται επιμέρους βαρούλκα ανά άγκυρα (δεξιά και αριστερή). Επίσης στη πρύμνη φέρονται ισχυρά βαρούλκα για τον χειρισμό των πρυμνήσιων κάβων πρόσδεσης του πλοίου.

Αν και η συντήρηση του βαρούλκου ως μηχανήματος ανήκει στην αρμοδιότητα των μηχανικών του πλοίου καθίσταται ανάγκη η εξοικείωση του από το προσωπικό καταστρώματος.
Κύριος χειριστής αυτού είναι ο ναύκληρος ή λοστρόμος.

Σήμερα το βαρούλκο αυτό μπορεί να είναι ατμοκίνητο, ηλεκτροκίνητο, ή ηλεκτροϋδραυλικό, ενώ παλαιότερα στα ιστιοφόρα ήταν μόνο χειροκίνητο και αρκετά επίπονο. Παρόμοια βαρούλκα που φέρονται στα πλοία είναι τα βαρούλκα φορτωτήρων, βαρούλκα λέμβων κ.ά.

Εικόνα 1 «Εργάτης αγκύρας»(Capstan) του Θ/Κ Αβέρωφ, ατμοκίνητος και χειροκίνητος.	Εικόνα 2 Πρωραία βαρούλκα ανά άγκυρα.	Εικόνα 3 Ισχυρά βαρούλκα πρύμνης χειρισμών πρυμνησίων κάβων.	Εικόνα 4 Μικρό ηλεκτροκίνητο βαρούλκο συρματόσχοινων.