Αστερόζωα
| Αστερόζωα | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ένας οφίουρος πάνω σε έναν αστερία
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Ομοταξίες | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Τα αστερόζωα (επιστημονική-λατινική ονομασία Asterozoa), είναι υποσυνομοταξία θαλάσσιων εχινόδερμων ζώων. Η ονομασία τους οφείλεται στο αστεροειδές σχήμα του σώματός τους, με ακτινωτούς αποκλίνοντες άξονες συμμετρίας. Η υποσυνομοταξία περιλαμβάνει τις ομοταξίες αστεροειδή (τους κοινώς αποκαλούμενους αστερίες) και οφιουροειδή (τους οφίουρους), καθώς και την τάξη προϊστορικών, εξαφανισμένων σήμερα ζώων σωμαστεροειδή (Somasteroidea).
Ταξινομική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αστεροειδή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα αστεροειδή αστερόζωα χαρακτηρίζονται από ένα κεντρικό δισκοειδές μέρος σώματος από το οποίο εκτείνονται αρκετοί βραχίονες, συνήθως πέντε τον αριθμό. Οι βάσεις των βραχιόνων αυτών είναι πολύ πλατιές και η σκελετική τους στήριξη παρέχεται από τις ασβεστώδεις πλάκες που υπάρχουν στο τοίχωμα του σώματος. Οι πλάκες συνδέονται με μυϊκό και συνδετικό ιστό, που τους προσδίδει ευκαμψία. Το στόμα βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του ζώου (την εξ αυτού αποκαλούμενη και στοματική επιφάνεια), ενώ ο πρωκτός στην επάνω επιφάνεια, με εξαίρεση την τάξη παξιλλόσιδα, που δεν έχουν πρωκτό, τη λειτουργία του οποίου επιτελεί το στόμα, όπως και στα οφιουροειδή. Η μεγάλη κοιλότητα του στομάχου των αστεροειδών μπορεί να εκτείνεται και πέρα από τα όρια του κεντρικού δίσκου στο εσωτερικό των βραχιόνων. Οι γεννητικοί αδένες (γονάδες) βρίσκονται επίσης στους βραχίονες και απελευθερώνουν τους γαμέτες τους μέσω των γονοαγωγών. Η πλευρική ευκαμψία των βραχιόνων περιορίζεται από το πώς είναι διατεταγμένες οι πλάκες. Στη στοματική επιφάνεια του δίσκου και των βραχιόνων υπάρχουν 4 σειρές πλακών, που συνδέονται με 2 ή 4 σειρές ποδίσκων, οι οποίοι χρησιμεύουν για τη μετακίνηση του ζώου. Στην επάνω επιφάνεια του δίσκου υπάρχει ένα άνοιγμα που ονομάζεται μαδρεπορίτης. Αυτό συνδέεται με το υδραγγειακό σύστημα, που βοηθεί στην αναπνοή και επιπλέον παρέχει την υδραυλική πίεση για την κίνηση των ποδίσκων.[2]
Οφιουροειδή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα οφιουροειδή χαρακτηρίζονται από το ότι ο εντερικός σωλήνας και τα άλλα εσωτερικά όργανα είναι περιορισμένα στο εσωτερικό του κεντρικού δίσκου. Τα όρια των βραχιόνων με τον δίσκο είναι ξεκάθαρα. Οι ποδίσκοι δεν έχουν κολλητικές ιδιότητες, αλλά έχουν και αισθητηριακή λειτουργία. Σε όλα τα σημερινά γένη οι πλάκες είναι συγχωνευμένες κατά ζεύγη και σχηματίζουν αρθρώσεις στους βραχίονες, που ονομάζονται «σπόνδυλοι». Υπάρχουν αύλακες στις πλάκες, από τους οποίους διέρχονται τα νεύρα (επινευρικοί δίαυλοι).[3]
Σωμαστεροειδή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα μέλη της τάξεως σωμαστεροειδή (Somasteroidea) είναι όλα εξαφανισμένα και γνωστά μόνο από απολιθώματα, τα αρχαιότερα των οποίων χρονολογήθηκαν στην Ορδοβίκια περίοδο, ενώ η τάξη εξαφανίσθηκε πιθανώς μέχρι την ανώτερη (ύστερη) Δεβόνια περίοδο. Τα ζώα αυτά έμοιαζαν με τα αστεροειδή στο ότι τα σώματά τους ήταν πεπλατυσμένα κατά την ραχιαιοκοιλιακή έννοια και είχαν πέντε πεταλοειδείς βραχίονες με ευρείς βάσεις. Οι πλάκες στα σωμαστεροειδή ήταν απλές και αδιαφοροποίητες, και πιστεύεται ότι οι βραχίονες δεν ήταν εύκαμπτοι και δεν θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν στη διατροφή, αλλά τα στοματικά μέρη ήταν περισσότερο πολυσύνθετα από όσο των σημερινών αστερόζωων.[4] Παράδειγμα σωμαστεροειδούς αποτελεί το γένος Villebrunaster (Spencer, 1951).
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ K.A. von Zittel: Grundzuge der Palaeontologie, 1895, σσ. 1-971
- ↑ Asteroidea Tree of Life Web Project. Retrieved 2011-09-29.
- ↑ Class Asterozoa — Subclass Ophiuroidea Synoptic Keys to the Genera of Ophiuroidea. Retrieved 2011-09-29.
- ↑ Somasteroidea Tree of Life Web Project. Retrieved 2011-09-29.