Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Αριάρι

{{χωρίς παραπομπές|06|02|2020}}

{{Νόμισμα
 |όνομα = Αριάρι
 |τοπικό όνομα = ariary malgache {{fr}}
 |εικόνα = [[Αρχείο:Ariary.JPG|150px]]
 |λεζάντα = [[χαρτονόμισμα|Τραπεζογραμμάτια]] αριάρι
 |χώρα = {{MDG}}
 |υποδιαίρεση = 5 ιραϊμπιλάντζα  
 |ISO = MGA
 |σύντομο = 
 |σύμβολο =
 }}
Το '''αριάρι'''  (''ariary'', κωδικός [[ISO 4217]]: MGA)  αποτελεί το [[Νόμισμα (νομισματική μονάδα)|νόμισμα]] της [[Μαδαγασκάρη|Μαδαγασκάρης]] και υποδιαιρείται σε  5 ''ιραϊμπιλάντζα''. Είναι ένα από τα δύο μόνο νομίσματα (το άλλο είναι η [[ουγκίγια]]) που κυκλοφορούν στις μέρες μας και δεν υποδιαιρούνται σύμφωνα με το [[δεκαδικό σύστημα|δεκαδικό σύστημα αρίθμησης]]. Τα ονόματα αριάρι και ''ιραϊμπιλάντζα'' προέρχονται από το προαποικιακό νόμισμα, καθώς την ονομασία αριάρι είχε το ασημένιο [[δολάριο]]. Το ''Ιραϊμπιλάντζα'' σημαίνει κυριολεκτικά «ένα σιδερένιο βάρος» και ήταν το όνομα που είχαν τα παλιά κέρματα αξίας ενός αριάρι.

== Ιστορία ==
Το αριάρι εισήχθη σε χρήση το 1961. Ήταν ίσο σε αξία με 5 φράγκα Μαδαγασκάρης. Κέρματα και [[χαρτονόμισμα|τραπεζογραμμάτια]] έκαναν την εμφάνισή τους σε ονομαστικές αξίες τόσο σε φράγκα όσο και σε αριάρι, με την υποδιαίρεση του αριάρι, το ιραϊμπιλάντζα, να έχει την αξία 5 ιραϊμπιλάντζα = 1 αριάρι και γι'  αυτό έγινε ισότιμο με το φράγκο. Το αριάρι αντικατέστησε το φράγκο ως επίσημο νόμισμα στη [[Μαδαγασκάρη]] στις [[1 Ιανουαρίου]] του  [[2005]]. 

Τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα ήταν σε [[ονομαστική αξία|ονομαστικές αξίες]] τόσο των επίσημων φράγκων όσο και των ημιεπίσημων αριάρι και ιραϊμπιλάντζα από το 1961. Στις πρώτες εκδόσεις τα φράγκα είχαν πιο σημαντική ονομαστική αξία. Από το 1978, όμως, τα κέρματα μεγαλύτερης αξίας ήταν μόνο σε αριάρι. Το 1993 κυκλοφόρησε το νέο χαρτονόμισμα των 500 αριάρι-2.500 φράγκων και ακολούθησε αυτό των 5.000 αριάρι-25.000 φράγκων, με το αριάρι να έχει πιο σημαίνουσα θέση. Από τις [[31 Ιουλίου]] του [[2003]] σε όλα τα [[χαρτονόμισμα|τραπεζογραμμάτια]] η  ονομαστική αξία σε αριάρι  τυπώνεται με μεγάλους χαρακτήρες και αυτή σε φράγκα με μικρά γράμματα. Τα κέρματα με μικρότερη ονομαστική αξία εκδίδονται σε αριάρι, το κύριο σχήμα όμως παραμένει αμετάβλητο.

== Κέρματα ==
Το 1965 κυκλοφόρησαν κέρματα του 1 φράγκου (1 ιραϊμπιλάντζα) και των 2 φράγκων (βέντι σι κιρόμπο) και στη συνέχεια μπήκαν σε χρήση τα 5 φράγκα (1 αριάρι) το 1966 και τα 10 και 20 φράγκα (2 και 4 αριάρι) το 1970. 

Το 1978 ακολούθησε η κυκλοφορία των κερμάτων των 10 και 20 αριάρι, τα οποία δεν έφεραν την ονομαστική αξία σε φράγκα. Αυτά ακολουθήθηκαν το 1992 από τα   κέρματα των 5 και των  50 αριάρι και τα μικρότερα των 10 και 20 αριάρι. Το 2003-2004  εισήχθησαν τα κέρματα του 1  και των 2 αριάρι που δεν έφεραν την  ονομαστική αξία σε φράγκα.
[http://www.banque-centrale.mg/pieces.asp]{{Dead link|date=Σεπτέμβριος 2019 }}

Παρακάτω παρατίθενται τα κέρματα που είναι σήμερα σε κυκλοφορία. Οι έντονοι χαρακτήρες δείχνουν την κύρια ονομαστική αξία και οι πλάγιοι υποδηλώνουν την ισοδύναμη αξία που δε φαίνεται πάνω στο κέρμα.
{{Commons|Category:Banknotes of Madagascar}}
{|class="wikitable"
|- bgcolor="#efefef"
! Ονομαστική αξία !! όνομα !! Αξία σε φράγκα Μαδαγασκάρης (MGF)
|-
| 1/5 αριάρι || Ιραϊμπιλάντζα || '''1 φράγκο'''
|-
| 2/5 αριάρι || Βέντι σι Κιρόμπο || '''2 φράγκα'''
|-
| 1 αριάρι   || Αριάρι || '''5 φράγκα'''
|-
| '''1 αριάρι'''   || Αριάρι || ''5 φράγκα''
|-
| 2 αριάρι   || Αριάρι Ρόα || '''10 φράγκα'''
|-
| '''2 αριάρι'''   || Αριάρι Ρόα || ''10 φράγκα''
|-
| 4 αριάρι   || Αριάρι Εφάτρα || '''20 φράγκα'''
|-
| '''5 αριάρι'''   || Αριάρι Ντίμι || ''25 φράγκα''
|-
| '''10 αριάρι'''  || Αριάρι Φόλο || ''50 φράγκα''
|-
| '''20 αριάρι'''  || Αριάρι Ροαπόλο || ''100 φράγκα''
|-
| '''50 αριάρι'''  || Αριάρι Ντιμάμ-Πόλο || ''250 φράγκα''
|-
|}

== Τραπεζογραμμάτια ==
Το 1961 κυκλοφόρησαν [[χαρτονόμισμα|τραπεζογραμμάτια]] σε ονομαστικές αξίες  των 50, 100, 500, 1000 και 5.000 φράγκων. Αυτά τα χαρτονομίσματα ήταν ανατυπώσεις κάποιων παλαιότερων από την Τράπεζα της Μαδαγασκάρης και των [[Κομόρες|νησιών Κομόρες]] με την ονομαστική αξία σε αριάρι (10, 20, 100, 200 και 1000) να συμπεριλαμβάνεται στην ανατύπωση. Ακολούθησαν τα σταθερά τραπεζογραμμάτια στις ίδιες ονομαστικές αξίες μεταξύ του 1963 και του 1969. Η ονομαστική αξία σε αριάρι ήταν γραμμένη μόνο ολογράφως, όχι με αριθμούς.

Η Κεντρική Τράπεζα της Μαλαγασικής Δημοκρατίας ανέλαβε το έργο της έκδοσης χαρτονομισμάτων το 1974 και εκδόθηκαν νέα τραπεζογραμμάτια με ίδιες ονομαστικές αξίες όπως νωρίτερα. Η τράπεζα μετονομάστηκε σε Τράπεζα της Μαδαγασκάρης το 1983, οπότε και κυκλοφόρησε νέα σειρά χαρτονομισμάτων, μεταξύ των οποίων και αυτά των 10.000 φράγκων (2.000 αριάρι) χωρίς όμως να συμπεριληφθούν τα 50 ή τα 100 φράγκα.

Το 1993 εισήχθησαν τα χαρτονομίσματα των 500 αριάρι και των 5.000 αριάρι, τα οποία έφεραν το αριάρι σε ονομαστικές αξίες και σε αριθμούς όπως και στις ονομαστικές αξίες του φράγκου (2.500 και 25.000) με μικρά αριθμητικά στοιχεία. Το 1998 τα χαρτονομίσματα αυτά αντικαταστάθηκαν από άλλα, νέα, που έδιναν τις ονομαστικές αξίες σε φράγκα με αριθμητικά στοιχεία.

Το 2003-2004 κυκλοφόρησαν νέα [[χαρτονόμισμα|τραπεζογραμμάτια]] σε ονομαστικές αξίες των 100, 200, 500, 1000, 2.000, 5.000 και 10.000 αριάρι. Αυτά τα χαρτονομίσματα επίσης φέρουν τις ονομαστικές αξίες σε φράγκα (500, 1000, 2.500, 5.000, 10.000, 25.000 και 50.000) με πολύ μικρά αριθμητικά στοιχεία.

Τα τραπεζογραμμάτια που είναι σήμερα σε κυκλοφορία παρατίθενται πιο κάτω.[https://web.archive.org/web/20070526184114/http://www.banque-centrale.mg/billet_banq.asp]

{|class="wikitable"
|- bgcolor="#efefef"
! Ονομαστική αξία !! Έτος κυκλοφορίας!! Εικόνες
|-
| 500 φράγκα (100 αριάρι)|| 1994 || κορίτσι, ζώα [[ζεμπού]]
|-
| 1000 φράγκα (200 αριάρι)  || 1994 || αγόρι + πλοία, γυναίκα, ψαράδες 
|-
| 2.500 φράγκα (500 αριάρι)|| 1998 || ηλικιωμένη γυναίκα, γυναίκες που υφαίνουν 
|-
| 5.000 φράγκα (1000 αριάρι)|| 1995 || αγόρι, [[λεμούριος|λεμούριοι]] και πουλιά 
|-
| 100 αριάρι (500 φράγκα)|| 2004 || Ρανιβάλα & Τσινγκί, Ο όρμος
|-
| 200 αριάρι (1000 φράγκα)|| 2004 || είσοδος χωριού, γλυπτό Αλοάλο 
|-
| 500 αριάρι (2.500 φράγκα)|| 2004 || χειροτέχνης, ζώα ζεμπού 
|-
| 1000 αριάρι (5.000 φράγκα)|| 2004 || ενδημικά ζώα, [[κάκτος Σισάλ]] 
|-
| 2.000 αριάρι (10.000 φράγκα)|| 2003 || δέντρα [[μπαομπάμπ]], εδάφη χωραφιών  
|-
| 5.000 αριάρι (25.000 φράγκα)|| 2003 ||  βάρκες που πλέουν, αμμουδιά  
|-
| 10.000 αριάρι (50.000 φράγκα)|| 2003 ||  το Ασημένιο Παλάτι (Le palais d'argent), οδοποιΐα 
|-
|}


[[Κατηγορία:Νομίσματα|Αριαρι]]
[[Κατηγορία:Μαδαγασκάρη|Αριαρι]]