Απέννινα όρη

Απέννινα όρη
Ύψος	2.912 μέτρα
Χώρες	Ιταλία και Άγιος Μαρίνος
wikidata ()

Τα Απέννινα Όρη (ιταλικά: Appennini‎‎) αποτελούν οροσειρά που εκτείνεται σε μήκος 1350 χλμ. από τον βορρά έως τον νότο της Ιταλίας κατά μήκος της ανατολικής ακτής, διασχίζοντας όλη τη χερσόνησο και σχηματίζοντας τη «σπονδυλική στήλη» της χώρας, η οποία σε πλάτος κυμαίνεται από 40 έως 120 χιλιόμετρα. Τα ποτάμια που κατεβαίνουν από τα Απέννινα έχουν μικρή παροχή, επειδή στο ορεινό αυτό σύστημα δεν υπάρχουν παγετώνες, όπως στις Άλπεις και μεγάλες λιμναίες λεκάνες που παίζουν ρυθμιστικό ρόλο. Χαρακτηρίζονται όμως από απότομες πλημμύρες, αρκετά συχνά καταστρεπτικές.

Ιστορικά στοιχεία

Το όνομα φαίνεται να προέρχεται από την κελτική λέξη pen, βουνοκορφή: αρχικά ανήκε στο βόρειο τμήμα της οροσειράς, από τις Θαλάσσιες Άλπεις έως την Ανκόνα και ο Πολύβιος είναι πιθανώς ο πρώτος συγγραφέας που το επεξέτεινε σε όλη την οροσειρά, μη διαχωρίζοντας ουσιαστικά τα Απέννινα από τις Θαλάσσιες Άλπεις και επεκτείνοντας το πρότερο όνομα ως τη Μασσαλία. Από τα Απέννινα όρη έχει πάρει το όνομά της μια οροσειρά της Σελήνης.

Γεωλογικός σχηματισμός

Τα Απέννινα είναι μία από τις οροσειρές που σχηματίστηκαν μαζί με τις Άλπεις λόγω των αλπικών πτυχώσεων που έγιναν κατά την Τριτογενή περίοδο και στον σχηματισμό τους συνέβαλαν δύο μάζες, η Σαρδηνοκορσική και η Βαλκανική, πάνω στις οποίες ασκήθηκαν πτυχωσιγενείς δυνάμεις αντίθετης φοράς, οι οποίες καθόρισαν την πτύχωση και ανύψωση της οροσειράς. Στην περιοχή επικρατούν οι νεογενείς σχηματισμοί, που αντιπροσωπεύονται από αργίλους, ψαμμίτες, ασβεστόλιθους. Πρόκειται ως επί το πλείστον για εδάφη χαλαρά, συχνά ασύνδετα που εύκολα παθαίνουν καθίζηση και κατάρρευση. Τα παλαιότερα στρώματα των Απεννίνων είναι των Απουανών Άλπεων, της Μεταλλοφόρου Οροσειράς και των Καλαβρίων Άλπεων. Υπάρχουν επίσης και ηφαιστειογενή πετρώματα που σχηματίζουν το όρος Αμιάτα (ιταλ.Amiata), τους λόφους Αλμπάνι (ιταλ.Colli Albani) και πολλά υψώματα της Καμπανίας.

Γεωγραφία

Βόρεια Απέννινα

Τα βόρεια Απέννινα χωρίζονται σε δύο τμήματα:α)από τη μία τα Λιγουρικά που εκτείνονται κατά μήκος της ακτής και αφήνουν να σχηματίζονται μόνο μερικές στενές παραθαλάσσιες πεδιάδες όπου καλλιεργούνται σιτηρά κι ελιές, κι από την άλλη τα Τοσκανικά, με υψηλότερη κορυφή το Μόντε Τσιμόνε (ιταλικά: Monte Cimone‎‎) (2165 μ.). Στις Απουανές Άλπεις, παράκτια οροσειρά με ασβεστολιθικά πετρώματα, βρίσκονται τα μεγάλα λατομεία μαρμάρων της Καρράρας.

Κεντρικά Απέννινα

Τα κεντρικά Απέννινα, που εκτείνονται έως τον «αυχένα» Φορλί, είναι το σημαντικότερο τμήμα του ορεινού συστήματος. Περιλαμβάνει το Γκραν Σάσσο ντ' Ιτάλια (2912 μ.), την υψηλότερη κορυφή ολόκληρου του ορεινού συστήματος.

Η υψηλότερη κορυφή των Απεννίνων (2912 μ.)Gran Sasso d'Italia

Τα επικρατέστερα πετρώματα είναι τα δευτερογενή ασβεστολιθικά που σχηματίζουν καρστικά οροπέδια. Επίσης το κλίμα στην περιοχή αυτή είναι δριμύ και η κλιμάκωση της βλάστησης πολύ σαφής: Έως τα 1000 μ. καλλιέργειες σιτηρών, από τα 1000 έως τα 1800 μ. δάσος, αρκετά περιορισμένο από τις αποψιλώσεις του 19ου αιώνα, κι επάνω από τα 1800 βοσκοτόπια για κοπάδια προβάτων.

Νότια Απέννινα

Τα νότια Απέννινα Φθάνουν έως το Στενό της Μεσσήνης. Στο δυτικό τμήμα τους τα ασβεστολιθικά πετρώματα σχηματίζουν πολλούς ορεινούς όγκους (2050 μ. στο Ματέζε) όπου οι μικρές βροχοπτώσεις και οι απότομες πλαγιές δεν επιτρέπουν καλλιέργειες. Στο ανατολικό επικρατούν τα αργιλικά πετρώματα και οι πλαγιές κατεβαίνουν ομαλά από τα 1200 στα 700 μ. Νότια της πεδιάδας του Σίμπαρι, τα Απέννινα της Καλαβρίας αποτελούνται από παλαιούς γρανιτικούς όγκους: τη Σίλα (1928 μ.), τη Σέρρα (1400 μ.) και το Ασπρομόντε (1955 μ.). Η Σίλα,με πολλές βροχοπτώσεις, καλύπτεται από περίφημο δάσος ελάτης όπου οι λίμνες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Πέρα από τα στενά της Μεσσήνης,τα νότια Απέννινα συνεχίζονται με τα Πελορατινά όρη,τα όρη Νεμπρόντ και Λε Μαντονιέ, που φθάνουν τα 1979 μ. στο Πίτσο Καρμπονάρα(Pizzo Carbonara)

Προαπέννινα

Από τον Άρνο έως τη χερσόνησο του Σορρέντο (Penisola sorrentina) προς τα δυτικά των Απεννίνων απλώνεται μία σειρά ορεινών όγκων που αποκαλούνται Προαπέννινα και χωρίζονται από την κύρια οροσειρά με τη μέση κοιλάδα του Τίβερη και τις κοιλάδες του Σάκκο, του Λίρι και του Βολτούρνο. Μεταξύ των Απεννίνων και της Τυρρηνικής θάλασσας βρίσκονται και πολλοί ηφαιστειακοί όγκοι όπως το όρος Αμιάτα (1738 μ.) όπου υπάρχουν ορυχεία υδραργύρου, στην Τοσκάνη τα όρη Βολτσίνι Τσιμίνο, Σαμπατίνι, Άλμπανι στο Λάκο, το Φλεγραίο πεδίο και ο Βεζούβιος (το μόνο εν ενεργεία ηφαίστειο των Απεννίνων στην Καμπανία.

Πηγές

• Εγκυκλοπαιδεία Δομή, τόμος 2, σελ. 190, λήμμα Απέννινα