Αναστασιανός νόμος

Ως Αναστασιανός νόμος αναφέρεται ένας συγκεκριμένος νόμος, που εκδόθηκε από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αναστάσιο Α΄ (βασίλευσε από το 491 έως το 518) και συμπεριλήφθηκε στον Ιουστινιάνειο Κώδικα (4, 35, 22) με την ίδια ονομασία στη λατινική (Lex Anastasiana).

Ο νόμος καθόριζε ότι με την εκχώρηση η απαίτηση μεταβιβάζεται στον εκδοχέα, με την ελπίδα πως με τον τρόπο αυτόν θα περιοριζόταν η αισχροκέρδεια στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η αυστηρότητα του νόμου αυτού ανάγκασε πολλούς Βυζαντινούς να εξεύρουν άλλους τρόπους συναλλαγής. Είναι χαρακτηριστική ως προς αυτό η συμπληρωματική διάταξη του Ιουστινιανού Α´, που περιόριζε τις καταχρήσεις. Η ατελής διατύπωση του κειμένου του Αναστασιανού Νόμου έδινε πολλές δυνατότητες για την καταστρατήγησή του. Ακόμα και η βελτίωση από τον Ιουστινιανό με διασαφήνιση του κειμένου δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ο αυστηρός Αναστασιανός νόμος εμπόδιζε την άμεση μετάσταση των απαιτήσεων και για τον λόγο αυτόν τελικώς καταργήθηκε. Στη νεότερη Ελλάδα ίσχυε ωστόσο παρόμοιος νόμος κατ' απομίμηση του Αναστασιανού, ο οποίος καταργήθηκε το 1911 με τον Νόμο ΓΨΠΗ΄/6-8 Ιουνίου 1911 που έδωσε μεγαλύτερη ελευθερία αλλά και μεγαλύτερη ασφάλεια στις συναλλαγές.

Πηγές

• Β.Ι. Φειδά: Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελίδα 483