Αναδούμενος

Στην αρχαία ελληνική τέχνη η λέξη (από το ρήμα αναδέομαι = δένω κάτι προς τα επάνω, προσδένω) σήμαινε εκείνον του οποίου η κεφαλή περιδενόταν με νικητήρια ταινία ή στεφανωνόταν με στεφάνι νικητή. Με τη σημασία αυτή έμεινε γνωστό μέχρι σήμερα ως «ο Αναδούμενος» ένα περίφημο άγαλμα του γλύπτη Φειδία, το οποίο είχε στηθεί στην Ολυμπία. Εκεί το είχε δει κατά την επίσκεψή του και ο περιηγητής Παυσανίας, όπως αναφέρει.

Το άγαλμα αυτό παρίστανε ένα παιδί ή έφηβο, που είχε νικήσει προφανώς σε κάποιο αγώνισμα και περιέδενε τα μαλλιά του με την ταινία του νικητή. Το βάθρο του αγάλματος έφερε την υπογραφή του μεγάλου καλλιτέχνη της αρχαιότητας, αλλά το ποιον παρίστανε και σε ποιο αγώνισμα είχε νικήσει δεν αναφέρεται. Υποθέτουν όμως ότι αυτός ο αθλητής ήταν ο ονομαστός τότε Παντάρκης ο Ηλείος, ολυμπιονίκης στο άθλημα της πάλης παίδων στους 86ους (436 π.Χ.) ολυμπιακούς αγώνες και ερωμένος του Φειδία. Τού ίδιου αθλητή είχε στηθεί και άλλο άγαλμα στην Ολυμπία.

Ο Αναδούμενος του Φειδία μεταφέρθηκε μάλλον στη Ρώμη, όπου προτού χαθεί έγιναν πολλά αντίγραφά του. Κατά τον Χ. Τσούντα ένα από αυτά τα αντίγραφα σώζεται στον Αναδούμενο του Φαρνέζι, που εικονίζει παιδί το οποίο περιδένει το κεφάλι του με ταινία και σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Η γνώμη όμως αυτή μόνο ως εικασία μπορεί να θεωρηθεί, καθώς πολλοί τέτοιοι ανδριάντες έχουν φιλοτεχνηθεί από μεγάλους Έλληνες καλλιτέχνες.

Πηγές

• Βασιλόπουλος, Στέφανος Δ.: Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σσ. 346-347