Αλφάβητο Βιθκούτσι

Σύγκριση του αλφαβήτου Βιθκούτσι με τα αντίστοιχα γράμματα του αλβανικού λατινικού αλφαβήτου.

Το αλφάβητο Βιθκούτσι, επίσης γνωστό ως Μπιουτακούκγιε ή Μπέιθα Κούκιου από την ονομασία που εφαρμόστηκε από το γερμανό αλβανολόγο Γιόχαν Γκέοργκ φον Χαν, ήταν ένα αλφάβητο που εφευρέθηκε για τη γραφή της αλβανικής γλώσσας μεταξύ των ετών 1825 και 1845 από τον Αλβανό λόγιο Ναούμ Βετσιλάρτζι. Το αλφάβητο αναφέρεται μερικές φορές λανθασμένα με το όνομά του εφευρέτη του, όπως στο Das Buch der Schrift του Καρλ Φάουλμαν. Όμως, το όνομα προέρχεται από το Βιθκούτς, ένα χωριό στην περιοχή της Κορυτσάς όπου γεννήθηκε ο Βετσιλάρτζι. Το αλφάβητο ήταν ειδικά σχεδιασμένο για να είναι όσο το δυνατόν θρησκευτικά ουδέτερο, αποφεύγοντας την χρήση γραμμάτων από το ελληνικό, λατινικό ή αραβικό αλφάβητο. Είχε σχεδόν τέλεια αντιστοιχία μεταξύ γραμμάτων και φθόγγων, αλλά δεν περιείχε χαρακτήρες για τους ήχους "gj", "rr", "xh" και "zh". Το αλφάβητο δεν έλαβε εκτεταμένη χρήση λόγω του πρόωρου θανάτου του εφευρέτη και λόγω του απαγορευτικού κόστους της κοπής νέου πληκτρολογίου για το νέο αλφάβητο. Παρ'όλα αυτά, μια σειρά από έγγραφα με το αλφάβητο Βιθκούτσι δημοσιεύθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Το αλφάβητο τελικά έπεσε σε αχρηστία από τα ελληνικά, αραβικά και λατινικά αλφάβητα που σχεδιάστηκαν για να το αντικαταστήσει, με το τελευταίο να γίνεται επίσημο το 1909.

Άλλα πρωτότυπα αλφάβητα που χρησιμοποιήθηκαν για τα αλβανικά ήταν τα αλφάβητα Ελμπασάν και Τόντρι του 18ου αιώνα. Ομοίως, αυτά τα αλφάβητα απέτυχαν να δουν την παρατεταμένη διαδεδομένη χρήση.

Βιβλιογραφία

• Diringer, David. (1949). The Alphabet.
• Straehle, Carolin. (1974). International journal of the sociology of language. Mouton.
• Десницкая, А. В. (1968). Албанский язык и его диалекты.
• Десницкая, А. В. (1987). Албанская литература и албанский язык.
• Elsie, Robert. (1995). The Elbasan Gospel Manuscript (Anonimi i Elbasanit), 1761, and the struggle for an original Albanian alphabet.
• Faulmann, Karl. (1880). Das Buch der Schrift.
• Skendi, Stavro. 1960. The history of the Albanian alphabet: a case of complex cultural and political development. Südost-Forschungen: Internationale Zeitschrift für Geschichte, Kultur und Landeskunde Südosteuropas 19:263-284.
• Trix, Frances. 1997. Alphabet conflict in the Balkans: Albanian and the congress of Monastir. International Journal of the Sociology of Language 128:1-23.
• Veqilharxhi, Naum. (1845). Evëtori Shqip Fort i Shkurtër.