Αιθιοπικό ημερολόγιο
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Το Αιθιοπικό ημερολόγιο, επίσης γνωστό ως ημερολόγιο Γκε'έζ, είναι το κύριο ημερολόγιο που χρησιμοποιείται στην Αιθιοπία και αποτελεί επιπλέον το λειτουργικό έτος των Χριστιανών στην Ερυθραία οι οποίοι ανήκουν στην ορθόδοξη εκκλησία, στην ανατολική καθολική εκκλησία και στη λουθηρανική ευαγγελική εκκλησία της Ερυθραίας. Βασίζεται στο παλαιότερο Αλεξανδρινό ή Κοπτικό ημερολόγιο, το οποίο με τη σειρά του βασίζεται στο ακόμα παλαιότερο αιγυπτιακό ημερολόγιο, αλλά όπως και το Ιουλιανό ημερολόγιο, προσθέτει μια ημέρα κάθε τέσσερα έτη χωρίς εξαίρεση, και κάθε έτος αρχίζει στις 29 ή 30 Αυγούστου του Ιουλιανού ημερολογίου. Το χάσμα επτά με οκτώ ετών μεταξύ του αιθιοπικού και Γρηγοριανού ημερολογίου προέρχεται από εναλλακτικούς υπολογισμούς στη προσπάθεια του καθορισμού της ημερομηνίας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Όπως το κοπτικό ημερολόγιο, το αιθιοπικό ή ημερολόγιο Γκε'έζ έχει δώδεκα μήνες, 30 ημερών ο καθένας, συν πέντε ή έξι επαγόμενες ημέρες (συνήθως αποκαλούνται ως ένας δέκατος τρίτος μήνας). Επιπλέον, οι μήνες του αρχίζουν τις ίδιες ημέρες με εκείνες του κοπτικού ημερολογίου, αλλά έχουν τα διαφορετικά ονόματα, τα οποία είναι στη γλώσσα Γκε'έζ. Η έκτη επαγόμενη ημέρα προστίθεται κάθε τέσσερα έτη, χωρίς εξαίρεση, στις 29 Αυγούστου στο Ιουλιανό ημερολόγιο, έξι μήνες πριν από την πρόσθετη ημέρα (29 Φεβρουαρίου)του δίσεκτου έτους του Ιουλιανού ημερολογίου. Κατά συνέπεια η πρώτη ημέρα του αιθιοπικού/γκε'εζικού έτους, 1 Μασκαράμ (Mäskäräm), για έτη μεταξύ 1901 και 2099 (συμπεριλαμβάνον), είναι συνήθως 11 Σεπτεμβρίου (γρηγοριανού), αλλά πίπτει στις 12 Σεπτεμβρίου (γρηγοριανό), στα έτη που προηγούνται του γρηγοριανού δίσεκτου έτους.
Πρωτοχρονιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Enkutatash είναι η λέξη για το αιθιοπικό νέο έτος στην επίσημη γλώσσα της Αιθιοπίας, την αμχαρική, ενώ καλείται Ri'se Awde Amet (Κύρια Επέτειος) στη γλώσσα Ge'ez της ερυθραϊκής ορθόδοξης εκκλησίας. Συμβαίνει στις 11 Σεπτεμβρίου του Γρηγοριανού ημερολογίου, εκτός από τα δίσεκτα έτη στα οποία συντελείται στις 12 Σεπτεμβρίου. Το αιθιοπικό ημερολογιακό έτος 1998 Amätä Məhrät (AM) (Έτος Ελέους) άρχισε στις 11 Σεπτεμβρίου 2005. Εντούτοις, τα αιθιοπικά έτη 1992 και το 1996 AM άρχισαν στις 12 Σεπτεμβρίου 1999 και 2003 αντίστοιχα. Τέλος, τα νέα έτη αρχίζουν στις 11 ή 12 Σεπτεμβρίου, όπως περιγράφεται παραπάνω, από το γρηγοριανό έτος 1900 ως το 2099, αλλά διαφορετικά σε άλλους γρηγοριανούς αιώνες, εξαιτίας του γεγονότος ότι κάθε τέταρτο αιθιοπικό/Ge'ez έτος είναι, χωρίς εξαίρεση, ένα δίσεκτο έτος.
Εποχές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Για να υποδείξουν το έτος, οι Αιθίοπες και οι ακόλουθοι των ερυθραϊκών εκκλησιών χρησιμοποιούν σήμερα την Εποχή Ενσάρκωσης, η οποία χρονολογείται από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, στις 25 Μαρτίου 9, (Ιουλιανό ημερολόγιο), όπως υπολογίστηκε από τον Αννιανό τον Αλεξανδρείας το 400 μ.Χ. περίπου. Κατά συνέπεια, το πρώτο ημερολογιακό έτος του άρχισε επτά μήνες νωρίτερα ,στις 29 Αυγούστου 8 (Ιουλιανό ημερολόγιο). Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι υιοθέτησαν εν τέλει τους υπολογισμούς που είχαν γίνει από τον Διονύσιο τον Μικρό (Dionysius Exiguus) το 525 μ.Χ., οι οποίοι τοποθετούν τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου οκτώ ακριβώς έτη νωρίτερα από ό,τι είχε θεωρήσει ο Αννιανός. Αυτό αναγκάζει τον αριθμό του αιθιοπικού/Ge'ez έτους να είναι οκτώ έτη λιγότερα από τον αριθμό του γρηγοριανού έτους από τις 1 Ιανουαρίου μέχρι τις 10 ή 11 Σεπτεμβρίου και ύστερα επτά έτη λιγότερα για όλο το υπόλοιπο του γρηγοριανού έτους. Στο παρελθόν, διάφορες άλλες εποχές για την αρίθμηση των ετών χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στην Αιθιοπία και στο βασίλειο της Αξούμ:
Εποχή των Μαρτύρων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πιο σημαντική εποχή ήταν η Εποχή των Μαρτύρων, επίσης γνωστή ως Διοκλητιανή εποχή. Χρησιμοποιούνταν παλαιότερα από τις Ανατολικές Εκκλησίες και ακόμη χρησιμοποιείται από την Κοπτική Εκκλησία. Το πρώτο έτος της εποχής αυτής άρχισε στις 29 Αυγούστου 284.
Όπως αντίστοιχα η δυτική και Ιουλιανή Πρωτοχρονιά είναι τρεις περίπου μήνες αργότερα, η διαφορά μεταξύ της Εποχής των Μαρτύρων και του Σωτήριο Έτος είναι 285 (= 15x19) έτη. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι το 525 ο Διονύσιος ο Μικρός (Dionysius Exiguus) αποφάσισε να προσθέσει 15 Μετονικός Κύκλος στους υπάρχοντες 13 Μετονικού Κύκλους της Διοκλητιανής Εποχής (15x19 + 13x19 = 532) για να πάρει έναν ολόκληρο μεσαιωνικό πασχαλινό κύκλο 532 ετών. Ο πρώτος αυτός κύκλος τελείωνε με το έτος 247 (= 13x19) της Εποχής των Μαρτύρων. Το έτος αυτό είναι το ίδιο με το έτος 531 μ.Χ. (DXXXI). Μία άλλη εξήγηση είναι ότι το 532 είναι το γινόμενο του Μετονικού Κύκλου των 19 ετών επί του Ηλιακού Κύκλου των 28 ετών.
Έτος Κόσμου σύμφωνα με τον Πανόδωρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γύρω στο 400 μ.Χ., ένας Αλεξανρινός μοναχός, ο Πανόδωρος, έφτιαξε την Αλεξανδρινή Εποχή (Anno Mundi = από καταβολής κόσμου), την ημερομηνία της δημιουργίας, στις 29 Αυγούστου 5493 π.Χ. Μετά τον 6ο αιώνα μ.Χ., η εποχή αυτή χρησιμοποιήθηκε από τους Αιγύπτιους και Αιθίοπες (Αξουμίτες) χρονολόγους. Ο δωδέκατος κύκλος 532 ετών αυτής της εποχής άρχισε στις 29 Αυγούστου 360 μ.Χ., και ως εκ τούτου 76 (= 4x19) έτη μετά την Εποχή των Μαρτύρων.
Έτος Κόσμου σύμφωνα με τον Αννιανό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο μοναχός Αννιανός ο Αλεξανδρείας προτίμησε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου ως Πρωτοχρονιά, 25 Μαρτίου. Επομένως, μετατόπισε την εποχή του Πανόδωρου να αρχίζει στις 25 Μαρτίου 5492 π.Χ.
Κύκλος Δίσεκτου Έτους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο τεσσάρων ετών κύκλος του δίσεκτου έτους συσχετίζεται με του τέσσερις Ευαγγελιστές: το πρώτο έτος μετά από ένα αιθιοπιακό/Ge'ez δίσεκτο έτος ονομάζεται προς τιμήν του Ευαγγελιστή Ιωάννη και ακολουθείται διαδοχικά από τα έτη του Ευαγγελιστή Ματθαίου και Ευαγγελιστή Μάρκου. Το έτος με την έκτη epagomenal ημέρα παραδοσιακά ορίζεται ως το έτος του Ευαγγελιστή Λουκά.
Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις στον τεταρτοετή δίσεκτο κύκλο, σε αντίθεση με το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Μήνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Ge'ez, Αμχαρική και Tigrinya (με τα επιθήματα της Tigrinya σε παρένθεση) |
Κοπτικά | Γρηγοριανή εναρκτήρια ημερομηνία | Εναρκτήρια ημερομηνία στο έτος μετά την έκτη επαγόμενη ημέρα |
|---|---|---|---|
| Mäskäräm | Tut | 11 Σεπτεμβρίου | 12 Σεπτεμβρίου |
| Ṭəqəmt(i) | Babah | 11 Οκτωβρίου | 12 Οκτωβρίου |
| Ḫədar | Hatur | 10 Νοεμβρίου | 11 Νοεμβρίου |
| Taḫśaś | Kiyahk | 10 Δεκεμβρίου | 11 Δεκεμβρίου |
| Ṭərr(i) | Tubah | 9 Ιανουαρίου | 10 Ιανουαρίου |
| Yäkatit (Tn. Läkatit) | Amshir | 8 Φεβρουαρίου | 9 Φεβρουαρίου |
| Mägabit | Baramhat | 10 Μαρτίου | 11 Μαρτίου |
| Miyazya | Baramundah | 9 Απριλίου | 9 Απριλίου |
| Gənbot | Bashans | 9 Μαΐου | 9 Μαΐου |
| Säne | Ba'unah | 8 Ιουνίου | 8 Ιουνίου |
| Ḥamle | Abib | 8 Ιουλίου | 8 Ιουλίου |
| Nähase | Misra | 7 Αυγούστου | 7 Αυγούστου |
| Ṗagumen | Nasi | 6 Σεπτεμβρίου | 6 Σεπτεμβρίου |
Σημειώστε ότι αυτές οι ημερομηνίες ισχύουν μόνο από τον Μάρτιο του 1900 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2100.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Το Αιθιοπικό Ημερολόγιο", Παράρτημα IV, C.F. Beckingham and G.W.B. Huntingford, The Prester John of the Indies (Cambridge: Hakluyt Society, 1961).
- Ginzel, Friedrich Karl, "Handbuch der matematischen und technischen Chronologie", Leipzig, 3 vol., 1906-1914
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Προειδοποίηση: Στους παρακάτω δύο συνδέσμους, οι ημερομηνίες στο "Αιθιοπικό ημερολόγιο" έχουν μετατραπεί σε ημερομηνίες ενός ψευδο-ιολιανού ημερολογίου αντικαθιστώντας τον πραγματικά ονόματα των αμχαρικών αιθιοπικών μηνών με κοντινά, αλλά όχι ταυτόχρονα, ιουλιανά ονόματα. Για παράδειγμα, ο μήνας Mäskäräm ονομάζεται "Σεπτέμβριος" μολονότι ο μήνας αυτός αρχίζει στην πραγματικότητα στις 29/30 Αυγούστου του Ιουλιανού ημερολογίου και στις 11 Σεπτεμβρίου του Γρηγοριανού ημερολογίου. Όταν δηλώνουν ότι το αιθιοπικό έτος αρχίζει στις "1 Σεπτεμβρίου", εννοούν ότι αρχίζει στο 1 Mäskäräm. Παρομοίως, όταν αναφέρουν ότι τα Χριστούγεννα πίπτουν στις "29 Δεκεμβρίου" στο αιθιοπικό ημερολόγιο, εννοούν ότι πίπτει στις 29 Tahsas.
- Το Αιθιοπικό Ημερολόγιο από τον Αμπέρρα Μόλλα (Aberra Molla)
- Μετατροπέας Αιθιοπικού Ημερολογίου Αρχειοθετήθηκε 2015-05-12 στο Wayback Machine.
- Λογισμικό Αιθιοπικού Διηνεκούς Ημερολογίου
- Αιθιοπικό Επι Γραμμής (Online) Ημερολόγιο