Πιπεριδίνη
| Πιπεριδίνη | |
|---|---|
| |
| |
| Γενικά | |
| Όνομα IUPAC | Πιπεριδίνη |
| Άλλες ονομασίες | εξαϋδροπυριδίνη, αζινάνιο |
| Χημικά αναγνωριστικά | |
| Χημικός τύπος | C5H11N |
| Μοριακή μάζα | 85,15 amu |
| Φυσικές ιδιότητες | |
| Σημείο τήξης | −10 °C |
| Σημείο βρασμού | 106 °C |
| Πυκνότητα | 860 kg/m³ |
| Εμφάνιση | άχρωμο υγρό |
| Χημικές ιδιότητες | |
| pKa | 11,22[1] |
| Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). | |
Η πιπεριδίνη είναι μια ετεροκυκλική αμίνη, το μόριο της οποίας αποτελείται από έναν κορεσμένο εξαμελή δακτύλιο με ένα άτομο αζώτου. Είναι άχρωμο υγρό με χαρακτηριστική οσμή μεταξύ αμμωνίας και πιπεριού,[2] από την οποία προέρχεται και η εμπειρική ονομασία της. Η πιπεριδίνη είναι συστατικό πολλών αλκαλοειδών και χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη σε διάφορες οργανικές συνθέσεις, κυρίως φαρμακευτικών προϊόντων.[3]
Σύνθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε βιομηχανική κλίμακα η πιπεριδίνη παρασκευάζεται με υδρογόνωση της πυριδίνης χρησιμοποιώντας ως καταλύτη είτε δισουλφίδιο του μολυβδαινίου (MoS2),[4] είτε νικέλιο Ράνεϊ (RaNi):
Αναγωγή της πυριδίνης σε πιπεριδίνη μπορεί να γίνει και με επίδραση νατρίου σε διάλυμα αιθανόλης.[5]
Διαμόρφωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε αναλογία με το κυκλοεξάνιο, ο εξαμελής δακτύλιος της πιπεριδίνης έχει τη διαμόρφωση ανακλίνδρου. Σε αντίθεση όμως με το κυκλοεξάνιο, η πιπεριδίνη έχει δύο διαφορετικές διαμορφώσεις τύπου ανακλίνδρου, την αξονική και την ισημερινή διαμόρφωση, οι οποίες διακρίνονται από τον προσανατολισμό του αμινικού υδρογόνου:
 |
 |
Σύμφωνα με κβαντοχημικούς υπολογισμούς η ισημερινή διαμόρφωση είναι ελαφρώς πιο σταθερή από την αξονική στην αέρια φάση,[6] ωστόσο σε πολικούς διαλύτες η σταθερότητα ενδεχομένως αντιστρέφεται.[7] Σε κάθε περίπτωση, οι δύο διαμορφώσεις αλληλομετατρέπονται έυκολα και ταχύτατα η μία στην άλλη. [8]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Η. Κ. Hall (1957) J. Am. Chem. Soc. 79: 5441.
- ↑ Frank Johnson Welcher (1947). Organic Analytical Reagents. D. Van Nostrand. σελ. 149.
- ↑ M. B. Smith, J. March (2007), Advanced Organic Chemistry: Reactions, Mechanisms, and Structure (6th ed.), Wiley-Interscience.
- ↑ Κ. Eller, E. Henkes, R. Rossbacher, H. Höke (2002) “Amines, Aliphatic”, στο Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH.
- ↑ C. S. Marvel, W. A. Lazier (1941) Org. Synth. 1: 99.
- ↑ Luis Carballeira, Ignacio Pérez-Juste (1998). «Influence of calculation level and effect of methylation on axial/equatorial equilibria in piperidines». Journal of Computational Chemistry 19 (8): 961–976. https://archive.org/details/sim_journal-of-computational-chemistry_1998-06_19_8/page/961.
- ↑ Ian D. Blackburne, Alan R. Katritzky, Yoshito Takeuchi (1975). «Conformation of piperidine and of derivatives with additional ring hetero atoms». Acc. Chem. Res. 8 (9): 300–306.
- ↑ F. A. L. Anet, Ι. Yavari (1977). «Nitrogen inversion in piperidine». J. Am. Chem. Soc. 99 (8): 2794–2796.