Γεώργιος Χορτάτσης

Γεώργιος Χορτάτσης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1545 Κρήτη
Θάνατος	1610
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Κάντια
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ποιητής συγγραφέας θεατρικός συγγραφέας
Αξιοσημείωτο έργο	Ερωφίλη

Εξώφυλλο του 1637 του έργου Ερωφύλη του Χορτάτση

Ο Γεώργιος Χορτάτσης (1550 – 1610) ήταν Έλληνας θεατρικός συγγραφέας της περιόδου της ακμής της κρητικής λογοτεχνίας. Έγραψε τα έργα Ερωφίλη, Κατσούρμπος και Πανώρια.

Βίος

Για τη ζωή του ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά και δεν έχουμε πληροφορίες για το πατρώνυμό του, ώστε να επιτευχθεί με βεβαιότητα η ταύτισή του με βάση τις αρχειακές πηγές. Φαίνεται πως ανήκε σε παλιά, και πιθανόν αρχοντική οικογένεια της Κρήτης. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε έζησε, αλλά πιθανότατα γεννήθηκε στα μέσα του 16ου και πέθανε στις αρχές του 17ου.

Πολύτιμη μαρτυρία για το έργο του Χορτάτση είναι οι ακόλουθοι στίχοι του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή, από το ποίημά του Φιλονικία του Χάνδακος και του Ρεθέμνου:

Ένα παιδί μου παλαιόν, οπού 'θελα γεννήση

κ' εκείνο με πολλή τιμήν ήθελε με στολίση•

Γεώργιον Χορτάκιον εκράζαν τ' όνομά του

και καμε την πανώργιαν του με ζαχαρένια χείλη

μαζί με τον Κατζάροπον την άξιαν Ερωφίλη.

Από το έργο του Χορτάτση αλλά και από μαρτυρίες της εποχής συμπεραίνει κανείς ότι είχε ευρεία μόρφωση. Δεν μπορεί να αποκλειστεί και η πιθανότητα να είχε σπουδάσει στην Ιταλία. Είναι βέβαιο πως παρακολουθούσε το σύγχρονο με αυτόν ιταλικό θέατρο και γνώριζε τους κλασικούς Λατίνους συγγραφείς. Φαίνεται ότι είχε και επαφές με βενετούς ευγενείς, αφού δύο από τα έργα του, η "Πανώρια" και η "Ερωφίλη", είναι αφιερωμένα στον ευγενή από τα Χανιά Μαρκαντώνιο Βιάρο, σημαντικό προστάτη των γραμμάτων, και τον δικηγόρο από τα Χανιά Ιωάννη Μουρμούρη. Εξίσου πιθανό είναι να συμμετείχε και σε κάποια από τις Ακαδημίες που είχαν ιδρυθεί στις μεγάλες κρητικές πόλεις και πρωταγωνιστούσαν στην πνευματική ζωή.

Έργα

Έγραψε σίγουρα τρία θεατρικά έργα: την τραγωδία Ερωφίλη, την κωμωδία Κατσούρμπος και το ποιμενικό δράμα Πανώρια. Είναι πιθανό επίσης να είναι ο συγγραφέας και της κωμωδίας Στάθης. Η χρονολόγηση των έργων του και η χρονική σειρά τους δεν είναι βέβαιη, αλλά τοποθετείται στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 16ου αι. Το ποιητικό ύφος του Χορτάτση διακρίνεται για την πολύ φροντισμένη στιχουργική και την περίπλοκη γλωσσική μορφή, με μεγάλου μήκους προτάσεις, συχνούς διασκελισμούς και υπερβατά σχήματα. Υφολογικά όμως διαφοροποιείται από έργο σε έργο, προσαρμοζόμενος στις συμβάσεις του λογοτεχνικού είδους που κάθε φορά επιλέγει: ο λόγος του είναι πιο σύνθετος στην Ερωφίλη, ενώ στον Κατσούρμπο το λεξιλόγιο είναι πιο καθημερινό, με πολλές ιταλικές λέξεις. Έργο του Χορτάτση φαίνεται πως είναι και τα ιντερμέδια που διασώζονται στα χειρόγραφα των έργων του.

Θεατρικές παραστάσεις

• Κατάλογος ελληνικών θεατρικών αναπαραστάσεων των έργων του Γ. Χορτάτση.

Πηγές

• Γεώργιος Χορτάτσης. Ο Πατέρας του Νεοελληνικού Θεάτρου, αφιέρωμα του ενθέτου «Επτά Ημέρες» της εφ. Καθημερινή, 3 Δεκεμβρίου 2000

Βιβλιογραφία

• Στέφανος Ελευθερίου, «Γεώργιος Χορτάτσης (1550-1610 περ.). Η ζωή και το έργο του», Διαβάζω, τχ.27 (Ιανουάριος 1980),σελ. 54-65.
• Τασούλα Μαρκομιχελάκη-Mίντζα, «Logica καd Retorica καd Umanità κατέχω…»: η αρχαιομάθεια του κρητικού ποιητή του 16ου αιώνα Γεώργιου Χορτάτση, Κρητολογικά Γράμματα, τόμ. 13 (1997), σελ.121-130
• Σπύρος Ευαγγελάτος, « Γεώργιος Ιωάννη Χορτάτσης (ci. 1545-1610)», Θησαυρίσματα, τομ. 7 (1970),σελ. 182-227
• Σπύρος Ευαγγελάτος, «Νέος χρονολογικός προσδιορισμός του θανάτου του Γεωργίου Ι. Χορτάτση (και συνοπτική συγκέντρωση των πληροφοριών που διαθέτουμε γι’ αυτόν)», Θησαυρίσματα, τομ.27 (2007),σελ. 449-461