Νεραϊδοχώρι Τρικάλων
Συντεταγμένες: 39°31′43″N 21°26′7″E / 39.52861°N 21.43528°E
| Νεραϊδοχώρι | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Θεσσαλίας |
| Δήμος | Πύλης |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Τρικάλων |
| Υψόμετρο | 1.140 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 191 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Βετερνίκον (έως 1930) Νεραϊδοχώρι(1930-1960) Χατζηπέτριον(1960-1979) |
| http://www.neraidohori.com/ | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Νεραϊδοχώρι (παλαιότερες ονομασίες Βετερνίκον[1] και Χατζηπέτριον) είναι ορεινό χωριό του νομού Τρικάλων, με 125 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011.[2] Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.140 μέτρων στις πλαγιές των Κόζιακα και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς του Ορεινού Όγκου της Πύλης. Διοικητικά υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αιθήκων του δήμου Πύλης της περιφερειακής ενότητας Τρικάλων.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με το εμπόριο και κυρίως με την εμπορία μαλλιού. Πολύ κοντά λειτουργεί το χιονοδρομικό κέντρο του Περτουλίου, το οποίο έχει αναδείξει την περιοχή σε τουριστικό προορισμό. Από το Νεραϊδοχώρι καταγόταν ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος, ο οποίος συνεισέφερε στην Επανάσταση του 1821 και αργότερα αποτέλεσε υπασπιστής του βασιλιά Γεωργίου Α'.
Η Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ετοιμολογία της παλαιότερης ονομασίας «Βετερνίκον» δεν είναι ξεκάθαρη. Ενδέχεται να έχει σλαβικές ή λατινικές ρίζες. Ενδέχεται να προέρχεται από την σλαβική «Βέτερ» που σημαίνει άνεμος, πνοή ανέμου. Πιθανό να έχει σχέση με την επίσης σλαβική λέξη «Βετερνίκ» ή «Βετρονίκ», που μεταφορικά σημαίνει ελαφρός άνεμος, νεραϊδοπαρμένος ή τόπος των αερικών. Στην τελευταία εκδοχή ίσως να στηρίζεται και το νεότερο όνομα «Νεραϊδοχώρι». Επίσης πιθανολογείται η ονομασία να προέρχεται από γειτονικό βουνό Νεράιδα.[3]
Πληθυσμιακή εξέλιξη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | 1883 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 317 | 207 | 713 | 308 | 298 | 360 | 563 | 250 | 291 | 214 | 279 | 279 | 175 | 125 |
| Πηγές | [4] | [5] | [6] | [7] | [8] | [9] | [10] | [11] | [12] | [13] | [14] | [15] | [16] | [2] |
Το 1978 το χωριό αποτελούνταν από 130 σπίτια.
Διοικητικές μεταβολές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το 1883, ο οικισμός, με την τότε ονομασία Βετερνίκον και πληθυσμό 317 κατοίκους, προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Αιθίκων που έχει έδρα την Τύρνα (σημερινή Ελάτη).[4]
- Το 1912, αποφασίζεται οι οικισμοί που έχουν πάνω από 300 κατοίκους και σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης, να αποτελέσουν αυτοτελείς κοινότητες. Ο οικισμός Βετερνίκον αποσπάται από το δήμο Τύρνας, ο οποίος καταργείται και ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας Βετέρνικου.[17]
- Το 1930, ο οικισμός και η ομώνυμη κοινότητα μετονομάζονται σε Νεραϊδοχώρι.[18]
- Το 1960, ο οικισμός και η ομώνυμη κοινότητα μετονομάζονται σε Χατζηπέτριον, προς τιμή των Χατζηπετραίων.[19]
- Το 1979, ο οικισμός και η ομώνυμη κοινότητα μετονομάζονται, εκ νέου, σε Νεραϊδοχώρι.[20]
- Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Νεραϊδοχωρίου, η οποία καταργείται και προσαρτάται στο δήμου Αιθήκων.[21]
- Το 2010, με την εφαρμογή του προγραμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Αιθήκων, ο οποίος καταργείται και προσαρτάται στο δήμο Πύλης.[22]
Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), ο οικισμός του Νεραϊδοχωρίου υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αιθήκων του δήμου Πύλης της περιφερειακής ενότητας Τρικάλων.[2]
Γεωγραφικά Όρια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Νεραϊδοχώρι γειτνιάζει με τα χωριά Καλογήρους, Ελάτη, Αηδόνα, Στουρναρέικα, Πύρρα, Περτούλι και Λιβαδοχώρι.[3]
Εκκλησίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Άγιος Νικόλαος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Άγιος Νικόλαος είναι η εκκλησία του χωριού, τρίκλιτος (με δυο ξύλινες κιονοστοιχίες)[23] βασιλικού ρυθμού χωρίς τρούλο. Αναφέρεται ότι κτίστηκε το 1450 περίπου. Αργότερα το 1763 κτίστηκε η σημερινή εκκλησία του αγίου Νικολάου και αποτελούσε τη δεύτερη ενορία του χωριού[3]. Ο ναός επισκευάστηκε το 1830[23].
Η Αγία Παρασκευή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το μοναστήρι της αγίας Παρασκευής κτίστηκε το 1792 απ' το Γιώργο ή Γούσιο Χατζηπέτρο δίπλα στο εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, που πιθανότατα ήταν κτισμένο πριν απ' το 1792. Είναι βασιλικού ρυθμού με τρούλο.
Το μοναστήρι είχε πρόβατα, γίδια, γελάδια και χωράφια. Τα χωράφια καλλιεργούσαν κοληγάδες (δηλ. άτομα που έπαιρναν το 1/2 ή το 1/3 της παραγωγής, μισακάρηδες ή τριτάρηδες). Την επίβλεψη έκαναν οι ηγούμενοι και οι καλόγηροι που έμεναν στα κελιά του μοναστηριού και ξεπερνούσαν τα 30 άτομα. Ώς ηγούμενοι αναφέρονται ο Δαμασκηνός, ο Ευλόγιος, Κήριλος και ο Χριστόφορος. Ώς καλόγηροι αναφέρονται ο Γεννάδιος και ο Νεόφυτος το 1911. Η διαμόρφωση του χώρου του μοναστηριού έγινε το 1977 με δωρεά του Κλέαρχου Δημητρίου και η πέτρινη βρύση κτίστηκε το 1980 με τη φροντίδα του παπα-Χρήστου.[3]
Ο Προφήτης Ηλίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία όπως αναφέρει η παράδοση, ήταν κτισμένο πριν απ' το 1821. Επειδή είχε πέσει ξανακτίστηκε το 1909 και το 1972 κτίστηκε το σημερινό εκκλησάκι, όπως ήταν το παλιό, με τη φροντίδα του παπα-Χρήστου.
Ο Άγιος Παντελεήμονας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το εξωκκλήσι του αγίου Παντελεήμονα όπως αναφέρεται σε πέτρινη εντοιχισμένη επιγραφή κτίστηκε το 1648 και ήταν σύμφωνα με την παράδοση ορθογώνιου ρυθμού. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν κρυφό σχολειό και έκαναν το δάσκαλο οι καλόγηροι που έμεναν εκεί. Ώς καλόγηροι αναφέρονται ο Αμβρόσιος, ο Χάριτος και ο Αρέστος. Το καινούργιο εκκλησάκι κτίστηκε το 1976 με τη φροντίδα του παπα-Χρήστου.
Παραδόσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μαρόσα - Νεράιδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Νεραιδοχώρι είναι κτισμένο ανάμεσα στα ψηλά βουνά Μαρόσα και Νεράιδα. Η παράδοση αναφέρει ότι υπήρχαν κάποτε στο χωριό δυο πλούσια και όμορφα κορίτσια. Το ένα το έλεγαν Μαρία ¨Μάρω¨ και το άλλο Νεραϊδούλα. Κλέφτες πατήσανε στο χωριό γυρεύοντας να πάρουν αιχμάλωτες τις δυο κοπέλες. Μα εκείνες κατόρθωσαν να ξεφύγουν. Η μια ανέβηκε στην κορυφή του ενός βουνού και η άλλη στην κορυφή του άλλου βουνού. Όταν οι κλέφτες φύγανε τα κορίτσια δεν γυρίσανε στο χωριό. Είχαν χαθεί. Οι γέροι και οι γριές του χωριού λέγανε ότι πολλές φορές, τις φεγγαρόλουστες βραδυές βλέπανε τις σκιές τους και τις σκοτεινές νύχτες ακούγανε τις παραπονιάρικες φωνές τους. Από τότε τα βουνά ονομάστηκαν "Μαρόσα" και "Νεράιδα". Απ' την παράδοση αυτή είναι η μια εκδοχή από την οποία το χωριό έλαβε το όνομα Νεραϊδοχώρι [3].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Νεραϊδοχώρι (Βετερνίκ)» από trikalasport.gr. Δημοσιεύθηκε 17/03/2005. Αρχειοθετήθηκε 17/10/2018. Ανακτήθηκε 17/10//2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10627 (σελ. 153 του pdf), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2015-11-13 στο Wayback Machine.» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017. Ανακτήθηκε 09/01/2018.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Ιστορία Νεραϊδοχωρίου» από neraidohori.info. Αρχειοθετήθηκε 29/08/2018. Ανακτήθηκε 14/10/2018.
- ↑ 4,0 4,1 «ΦΕΚ 126Α - 02/04/1883» σελ. 660 (σελ. 18 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 15/10/2018. Ανακτήθηκε 15/10/2018.
- ↑ Αναφέρεται με την παλαιά ονομασία Βετερνίκον και έχει 102 άρρενες και 105 θήλεις. «Πληθυσμός: απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889», σελ. 151 (σελ. 174 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ Αναφέρεται με την παλαιά ονομασία Βετερνίκον και έχει 365 άρρενες και 348 θήλεις. «Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896», σελ. 160 (σελ. 298 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ Αναφέρεται με την παλαιά ονομασία Βετερνίκον και έχει 166 άρρενες και 142 θήλεις. «Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής του πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907», σελ. 423 (σελ. 426 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ Αναφέρεται με την παλαιά ονομασία Βετερνίκον και έχει 144 άρρενες και 154 θήλεις. «Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφή της 19 Δεκεμβρίου 1920», σελ. 292 (σελ. 313 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/06/2015. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ Αναφέρονται με 168 άρρενες και 192 θήλεις. «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαϊου 1928», σελ. 338 (σελ. 358 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 4/3/2016. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
- ↑ Αναφέρονται με 271 άρρενες και 292 θήλεις. «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940», σελ. 371 (σελ. 395 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/4/2017. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
- ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 173 (σελ. 173 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 4/3/2017. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
- ↑ Αναφέρεται με την ονομασία Χατζηπέτριον. «Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 196 (σελ. 266 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 6/3/2017. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
- ↑ Αναφέρεται με την ονομασία Χατζηπέτριον. «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 163 (σελ. 163 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
- ↑ «Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981», σελ. 352 (σελ. 352 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 8/1/2018. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
- ↑ «Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς», σελ. 214 (σελ. 216 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 20/08/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 202 (σελ. 204 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 29/07/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 261Α 31/8/1912» σελ. 1517 παράγρ. 11 (σελ. 5 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/06/2012. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 251Α - 24/07/1930» σελ. 2123, παράγρ. 47 (σελ. 3 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 15/10/2018. Ανακτήθηκε 15/10/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 16Α - 19/02/1960» σελ. 92, παραγρ. ΙΑ΄ (σελ. 2 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 17/10/2018. Ανακτήθηκε 17/10/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 25Α - 08/02/1979» σελ. 211 (σελ. 7 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 17/10/2018. Ανακτήθηκε 17/10/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997» σελ. 8828, γραμμή 45.1 (σελ. 40 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 30/03/2017. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010» σελ. 1793, παράγρ. 45.1 (σελ. 9 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
- ↑ 23,0 23,1 «Δήμος Αιθηκών - Νεραϊδοχώρι». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2009.