Α΄ Μιθριδατικός Πόλεμος

Χάρτης του βασιλείου του Πόντου πριν τη βασιλεία του Μιθριδάτη του ΣΤ΄ (σκούρο πορφυρό), μετά τη βασιλεία του (πορφυρό) και μετά τον Α΄ Μιθριδατικό Πόλεμο (ροζ)

Ο Α´ Μιθριδατικός Πόλεμος (89 π.Χ.-84 π.Χ.) άρχισε, όταν ο βασιλιάς του Πόντου, παραβλέποντας τους προηγούμενους διακανονισμούς της Ρώμης από το 94 π.Χ. που τους είχε δεχθεί ο Μιθριδάτης-και γι΄αυτό είχε αποσύρει τα στρατεύματά του από την Καππαδοκία και την Παφλαγονία- προσάρτησε 91 π.Χ..-90 την Καππαδοκία και έμμεσα τη Βιθυνία, υποστηρίζοντας στη χώρα αυτή έναν ανταπαιτητή του θρόνου και διώχνοντας το νόμιμο βασιλιά Νικομήδη Γ΄.

Η έναρξη

Η πρόκληση αυτή του Μιθριδάτη εξηγείται με το γεγονός ότι η Ρώμη είχε εμπλακεί την εποχή κείνη σε πόλεμο με τους Ιταλούς συμμάχους της. Δυστυχώς όμως για τον Μιθιδράτη ο πόλεμος αυτός τελείωσε με νίκη της Ρώμης πολύ νωρίτερα από ότι είχε υπολογίσει. Ο βασιλιάς του Πόντου αναγκάστηκε τότε να αποσυρθεί από την Καππαδοκία και η Ρώμη επανέφερε στη Βιθυνία τον Νικομήδη Γ΄ που εισέβαλε, με την παρακίνηση του αρχηγού της ρωμαϊκής πρεσβείας Μάνιο Ακιλίου στην επικράτεια του Μιθριδάτη. Ύστερα από αυτό και την προσβλητική απάντηση του Αικιλίου, ο πόλεμος με τη Ρώμη ήταν αναπόφευκτος.

Τα δύο μέτωπα

Ο πόλεμος αυτός έγινε σε δύο μέτωπα, στη δυτική Μικρά Ασία και την Ελλάδα. Με σύμμαχο τον βασιλιά Τιγράνη και την υποστήριξη πολλών ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας, όπου εμφανίζονταν με το χαρακτηρισμό «Νέος Διόνυσος» ως ελευθερωτής, ο Μιθιδράτης είχε αρχικά σημαντικές επιτυχίες. Νίκησε τους Ρωμαίους στη Μικρά Ασία όπου όμως αυτοί διέθεταν μικρές δυνάμεις και κατέλαβε ένα μεγάλο τμήμα της. Συνέλαβε αιχμάλωτο τον ίδιο τον Ακίλο και τον θανάτωσε. Επιτυχές είχε και στην Ελλάδα ο στρατηγός του Μιθριδάτη Αρχέλαος.Πιστεύοντας πως ήρθε η ώρα της απελευθέρωσης τους από τους Ρωμαίους, αρκετοί Έλληνες στην κεντρική και νότια Ελλάδα, ιδιαίτερα οι Αθηναίοι, προσχώρησαν στον Μιθριδάτη, ενώ άλλες περιοχές, όπως η Εύβοια και η Μαγνησία καταλήφθηκαν εύκολα από τον Αρχέλαο (89-88). Η τροπή αυτή του πολέμου όμως άλλαξε σύντομα, όταν ο Μιθριδάτης έδειξε στους Έλληνες τον πραγματικό εαυτό του και όταν την ηγεσία του ρωμαϊκού στρατού ανέλαβε ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας. Το 88, ύστερα από μυστική διαταγή του Μιθριδάτη προς τους στρατηγούς του στην Μικρά Ασία, εξοντώθηκαν όλοι οι ιταλικής καταγωγής έμποροι και τα μέλη των οικογενειών τους που βρίσκονταν εκεί, περίπου 80 χιλιάδες. Η εγκληματική και συνάμα πολιτικά ανόητη αυτή πράξη είχε ως συνέπεια πολλές ελληνικές πόλεις (Έφεσος, Σμύρνη, Κολοφώνα κ.α.) να προσχωρήσουν στους Ρωμαίους, πράγμα που προκάλεσε την αντίδραση του Μιθριδάτη, δηλαδή τη λήψη σκληρών μέτρων σε βάρος των Ελλήνων (εκτελέσεις και ομαδικές εκτοπίσεις) και την ανεπιτυχή προσπάθεια εκ μέρους του να προσεταιρισθεί τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα με τη διακήρυξη της απελευθέρωσης των δούλων και την παραγραφή των χρεών. Επίσης ο Μιθριδάτης είχε αποτύχει να καταλάβει με πολιορκία τη Ρόδο (88-87). Στην Ελλάδα ο Σύλλας νίκησε το στρατηγό του Μιθριδάτη Αρχέλαο στη Μάχη της Χαιρώνειας (86 π.Χ.) και στην Μάχη του Ορχομενού της Βοιωτίας και κατέλαβε, ύστερα από πολιορκία, την Αθήνα (86).

Συνθήκη του Δαρδάνου

Με τη Συνθήκη του Δαρδάνου στην πόλη (Δαρδάνος) κοντά στον Ελλήσποντο που έγινε μεταξύ του Σύλλα και του Μιθριδάτη (85), ο τελευταίος δεχόταν όλους τους όρους του Ρωμαίου στρατηγού, δηλ. να παραιτηθεί από όλες τις εξωτερικές κτήσεις του, να πληρώσει πολεμικές αποζημιώσεις (2 χιλιάδες τάλαντα) και να παραδώσει το μεγαλύτερο μέρος του στόλου του (70 πλοία).

Πηγές

• Βίοι Παράλληλοι/Σύλλας 11-15 και 20-24
• Σύγκρισις Κίμωνος και Λευκόλλου 3.6-8
• Αππιανός«Ιστορία της Ρώμης (History of Rome)»:Αππιανός πόλεμοι εναντίον του Μιθριδάτη § 17-63 Αρχειοθετήθηκε 2015-11-16 στο Wayback Machine.