Cleonis pigra
| Cleonis pigra | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Cleonis pigra
| ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||
| Cleonis pigra Scopoli, 1763 |
Η Cleonis pigra (Κλεόνις πίγκρα) είναι κολεόπτερο από την οικογένεια Curculionidae και την υποοικογένεια Lixinae. Εσφαλμένα αναγράφεται κάποιες φορές και ως Cleonis piger. Το γένος Cleonis περιλαμβάνει στην Ευρώπη μόνο δύο είδη, την Cleonis pigra και την Cleonis sardoa. Στην Ελλάδα συναντούμε και τα δύο είδη.[1] [2]
Το όνομα «Cleonis» προέρχεται από τη λέξη «κλέος», το λατινικό επίθετο «pigra» σημαίνει «αργά».[3] Κάνει αναφορά στο γεγονός πως το έντομο κινείται αρκετά αργά.
Χαρακτηριστικά του ακμαίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σώμα έχει επίμηκες ωοειδές περίγραμμα με στρογγυλή διατομή. Αποκτά μήκος από δέκα έως δεκαέξι χιλιοστόμετρα. Είναι μαύρο, αλλά καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από ανοικτό γκρι μάλλινο τρίχωμα. Ταινίες με πυκνότερο τρίχωμα φαίνονται άσπρες, περιοχές με αραιότερο ή χωρίς τρίχωμα προκαλούν σκοτεινά ή μαύρα σχήματα. Με την ηλικία ή φθορά του τριχώματος κάνει το έντομο πιο σκούρο.
Τα στοματικά μόρια κάθονται στην μπροστινή άκρη μιας προέκτασης του κεφαλιού μπροστά από τους οφθαλμούς και έτσι σχηματίζει ρύγχος. Το ρύγχος αυτό είναι μακρύτερο από το υπόλοιπο κεφάλι και στην πάνω πλευρά πεπλατυσμένο με τετραγωνικό περίγραμμα. Πάνω έχει κατά μήκος τρεις αυλακώσεις χωρισμένες η μία από την άλλη και προς τα έξω με τέσσερις καρίνες. Οι καρίνες φαίνονται μαύρες, οι αυλακώσεις από την πυκνή τρίχωμα άσπρα. Η μεσαία αυλάκωση φτάνει μέχρι το πρόνωτο.
Κάτω από την έξω καρίνα εκφύονται οι κεραίες. Το πρώτο άρθρο της κεραίας (ποδίσκος) φτάνει περίπου μέχρι την μπροστινή άκρη του οφθαλμού. Τα ακόλουθα επτά άρθρα της κεραίας αποτελούν το σχετικά παχύ μαστίγιο, που συνεχίζεται σε τετραμερές στενό ατρακτοειδές ρόπαλο. Ο ποδίσκος χωράει ακριβώς σε μια αυλάκωση στην πλευρά του ρύγχους, που πέφτει κατά 45 μοίρες και φτάνει την κάτω πλευρά του ρύγχους αρκετά μπροστά από τους οφθαλμούς (Εικ. 1). Η αυλάκωση αυτή δεν φαίνεται καθόλου από πάνω.
Στο πρόνωτο διακρίνεται μια ασθενής μεσαία καρίνα, η οποία πριν από την μέση είναι λίγο πεπλατυσμένη. Ακολουθώντας την έξω άκρη του προνώτου τρέχει μια αραιά άσπρη ταινία. Μία δεύτερη πιο στενή ταινία ξεκινάει περίπου πάνω από το οφθαλμό και τρέχει παράλληλα στην πρώτη ταινία. Στην μπροστινή κάτω άκρη πίσω από τους οφθαλμούς το πρόνωτο επεκτείνεται σε σχήμα λοβού.
Στα έλυτρα διακρίνονται τρεις σκούρες ταινίες τρέχοντας από τις έξω πλευρές προς τα πίσω και μέσα μέχρι στην ραφή των ελύτρων. Η βάση των ελύτρων όπως και όλο το πρόνωτο είναι χονδρά κοκκώδης.
Τα γερά και μακριά πόδια έχουν τετραμερείς ταρσούς. Τα άρθρα του ταρσού είναι κοντά, το πρώτο άρθρο μακρύτερο από το δεύτερο.
Βιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ξενιστές του είδους είναι διάφορα είδη της υποοικογένειας Carduoidea, ιδιαίτερα Cirsium arvense. Το ακμαίο συναντούμε κατά ολόκληρο το χρόνο. Η νέα γενιά εμφανίζεται κατά τον Αύγουστο. Οι ακμαίες διαχειμάζουν. Τα θηλυκά τοποθετούν τα αυγά τους στο κάτω μέρος του βλαστού ή και στο μίσχο των κάτω φύλλων του ξενιστή. Οι προνύμφες ορύσσουν στοές που καταλήγουν στη ρίζα. Ο ξενιστής αντιδρά με τη δημιουργία ατρακτοειδούς κύστης γύρω από το έντομο. Η νύμφωση πραγματοποιείται τον ίδιο χρόνο μέσα στην κύστη.[4][5]
Γεωγραφική εξάπλωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόκειται για γνήσιο ολοπαλαιαρκτικό είδος, που συναντούμε από τις ακτές του Ατλαντικού στη Δύση της Ευρώπης στη Σιβηρία, Μογγολία και Κίνα μέχρι τις ακτές του Ειρηνικού στην Ανατολή. Στην Ευρώπη λείπει μόνο στις βόρειες περιοχές της Σκανδιναβίας. Προς τα Νότια εξαπλώνεται μέχρι τη Βόρεια Αφρική.[5][1]
Μέσω ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχει πλέον μεταφερθεί και στη Βόρεια Αμερική.[4]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Cleonis pigra». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους Cleonis sardoa». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ Sigmund Schenkling:"Erklärung der wissenschaftlichen Käfernamen" (Εξήγηση των επιστημονικών ονομάτων κολεοπτέρων)
- ↑ 4,0 4,1 Anderson D.M. "Notes on Cleonus piger in the United States" Coleopterists Bulletin 10: 81-85 από Invasive Plants of the Eastern U.S.: Canada Thistle Αρχειοθετήθηκε 2012-02-25 στο Wayback Machine.
- ↑ 5,0 5,1 Πολωνική σελίδα για κολεόπτερα
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde (Hrsg.), Gustav Adolf Lohse (Hrsg.): Die Käfer Mitteleuropas. Band 11. Rhynchophora (Schluß), Goecke&Evers, Krefeld 1983, ISBN 3-87263-031-8.
- Skuhrovec, J., Volovnik, S., Gosik, R., Stejskal, and R. Trnka, F. Cleonis pigra (Scopoli, 1763) (Coleoptera: Curculionidae: Lixinae): morphological re-description of the immature stages, keys, tribal comparisons and biology // Insects, 2019, 10 (9): 325 (1–25) (with) — https://www.mdpi.com/2075-4450/10/10/325/pdf