Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών
Γενικές πληροφορίες
Σύσταση21 Μαρτίου 2002
Κατάργηση7 Οκτωβρίου 2009
Αντικαταστάθηκε απόΥπουργείο Οικονομικών το 2009
ΔικαιοδοσίαΕλληνική Δημοκρατία
ΈδραΟδός Νίκης 5-7, Καραγιώργη Σερβίας 10 Αθήνα, Ελλάδα
Ιστότοποςhttp://www.mnec.gr/

Το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών δημιουργήθηκε στις 21 Μαρτίου 2002 με το Π.Δ. 81/2002, μετά από πρόταση του Πρωθυπουργού Κ. Σημίτη, με συγχώνευση του Υπουργείο Οικονομικών με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας[1]. Διατηρήθηκε μέχρι τις 7 Οκτωβρίου 2009 όταν, με το Π.Δ. 185/2009, μετά από πρόταση του Πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, καταργήθηκε και οι υπηρεσίες του αποσπάστηκαν στο Υπουργείο Οικονομικών το οποίο ανασυστάθηκε.

Το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών (ΥΠ.ΟΙΚ. ΟΙΚ.) ήταν αρμόδιο για τη δημοσιονομική πολιτική και το σχεδιασμό και την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Κράτους (υπεύθυνο για τα δημόσια έσοδα και έξοδα).

Υπό την ευθύνη του βρίσκονταν, μεταξύ άλλων, οι φορολογικές και τελωνειακές αρχές, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, οι Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί (Δ.Ε.Κ.Ο.), ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (Ο.Δ.ΔΗ.Χ.) και το Γενικό Χημείο του Κράτους.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπουργία Νίκου Χριστοδουλάκη (2002 - 2004)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπουργία Γιώργου Αλογοσκούφη (2004 - 2009)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην περίοδο 2004-2008, η ελληνική οικονομία παρουσίασε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η οικονομική πολιτική που εφαρμόστηκε απλοποίησε το φορολογικό σύστημα, μείωσε σταδιακά τη φορολογία εισοδήματος και ακινήτων και προώθησε αποκρατικοποιήσεις οι οποίες οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης ήταν 3,4%, με αποτέλεσμα στην πενταετία 2004-2008 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδος να αυξηθεί από το 81,3% του μέσου όρου του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των 15 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο 84,5%. Σε τρέχουσες τιμές το συνολικό ΑΕΠ σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 64,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Δημιουργήθηκαν 300.000 νέες θέσεις εργασίας, οι πραγματικοί μισθοί αυξάνονταν και η ανεργία μειώθηκε από το 10,5% το 2004 στο 7,7% το 2008.[2]

Δημοσιονομικά Ελλείμματα και Δημόσιο Χρέος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2004, η κυβέρνηση Καραμανλή παρέλαβε ελλείμματα της τάξης του 8% του ΑΕΠ και ένα δημόσιο χρέος της τάξης του 100% του ΑΕΠ. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες προχώρησε σε σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή έως τα μέσα του 2007. Μετά το 2007 η προσαρμογή ανακόπηκε και εν μέρει αντιστράφηκε λόγω της κρίσης, της παγκόσμιας ύφεσης αλλά και των πολιτικών περιορισμών που ανέκυψαν στην εφαρμογή της. Η αντιστροφή αυτής της τάσης, που παρουσιάστηκε μετά την εκδήλωση της διεθνούς κρίσης, συνέβη εν γένει και στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης (τα δημοσιονομικά ελλείμματα αυξήθηκαν σε ολόκληρη την ευρωζώνη). Αυτό που διαφοροποιεί την Ελλάδα, και που είναι η βάση των σημερινών προβλημάτων, είναι το υψηλό δημόσιο χρέος της.[2]

Διαρθρωτικές Μεταρρυθμίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην περίοδο 2004-2008 οι κυβερνήσεις Καραμανλή προχώρησαν σε φορολογική μεταρρύθμιση, μεγάλης κλίμακας αποκρατικοποιήσεις, συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, συνέχιση της ένταξης της Ελλάδας στην ψηφιακή εποχή, μεταρρύθμιση της λειτουργίας των ΔΕΚΟ, εφαρμόστηκε το Εθνικό Πρόγραμμα Περιφερειακής Ανάπτυξης, δημιουργήθηκε το Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είχαν θετικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση.[2]

Φορολογική Μεταρρύθμιση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η φορολογική μεταρρύθμιση της περιόδου 2004-2008 που προωθήθηκε από το Γιώργο Αλογοσκούφη βασίστηκε στην απλοποίηση του συστήματος της άμεσης φορολογίας και την προγραμματισμένη, σταδιακή μείωση των συντελεστών άμεσης φορολογίας για τις επιχειρήσεις (από το 35% στο 25% στην τριετία 2005-2007) και τα μεσαία εισοδήματα (από το 35-40% στο 25% στην τριετία 2006-2008). Για τα χαμηλά εισοδήματα επελέγη η αύξηση του αφορολογήτου ορίου στις 12.000 ευρώ, ενώ ήταν ξεκάθαρο ότι, τυχόν φορολογικά μέτρα που ενδεχομένως θα απαιτούνταν στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν θα αναιρούσαν τις προγραμματισμένες μειώσεις των συντελεστών της άμεσης φορολογίας.

Οι προγραμματισμένες μειώσεις των φορολογικών συντελεστών εφαρμόστηκαν με συνέπεια. Το 2005, το 2006 και το 2008, όταν χρειάστηκαν επιπλέον έσοδα για να ενισχυθεί η δημοσιονομική προσαρμογή, υπήρξε προσφυγή στην αύξηση του ΦΠΑ (1% το 2005), στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης των καυσίμων (2006) και στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης (κατάργηση αφορολογήτου ελεύθερων επαγγελματιών, φόρος μερισμάτων 2008).

Επιπλέον, εισήχθη για πρώτη φορά ο ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, το χαμηλό τέλος ακίνητης περιουσίας (ΤΑΠ) με ποσοστό 0,1%, ενώ καταργήθηκε ο φόρος κληρονομιών και γονικών παροχών.

Η φορολογική αυτή μεταρρύθμιση, που υπήρξε σε κάποιο βαθμό και συνέχεια ανάλογων πρωτοβουλιών από προηγούμενες κυβερνήσεις, αναιρέθηκε μετά τις εκλογές του 2009.

Αποκρατικοποιήσεις Στρατηγικού Χαρακτήρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην περίοδο 2004-2008, το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, με πρωτοβουλίες του Γιώργου Αλογοσκούφη, έδωσε έμφαση στις αποκρατικοποιήσεις στρατηγικού χαρακτήρα, κυρίως στο τραπεζικό σύστημα και τις τηλεπικοινωνίες. Τα συνολικά έσοδα από το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων (2004-2009) ανήλθαν σε €7.63 δις, σχεδόν 10% της αύξησης του ΑΕΠ μέσα στην πενταετία. Μέσα από τις αποκρατικοποιήσεις η Ελλάδα «ξαναμπήκε στο διεθνή επενδυτικό χάρτη», καθώς το 77% περίπου των εσόδων προήλθε από εισροές ξένων κεφαλαίων.

Υπήρξε αποκρατικοποίηση της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος και της Εμπορικής Τράπεζας, ενώ το ελληνικό δημόσιο διέθεσε σημαντικό ποσοστό των μετοχών του στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και τον ΟΠΑΠ, όπου κατέστη μέτοχος μειοψηφίας. Το 2008, ο ΟΤΕ απέκτησε στρατηγικό εταίρο την Deutsche Telekom, ο οποίος ανέλαβε και τη διοίκηση του οργανισμού, με σημαντικά όμως δικαιώματα αρνησικυρίας, προς όφελος του ελληνικού δημοσίου. Δεν έγινε προώθηση των αποκρατικοποιήσεων στους τομείς της ενέργειας και της ύδρευσης. Ειδικά στον τομέα της ενέργειας επελέγη η προώθηση συμφωνιών για τη διέλευση αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου. Στον τομέα των μεταφορών, μετά από προσπάθειες χρόνων, ολοκληρώθηκε η αποκρατικοποίηση της Ολυμπιακής Αεροπορίας.

Το 2008 έγινε η σύναψη της συμφωνίας για τη αποκρατικοποίηση του ΟΤΕ, με βάση την οποία τόσο η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όσο και η επόμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχώρησαν το 2008, το 2009 και το 2011 σε διάθεση μετοχών του ΟΤΕ στην Deutsche Telekom.

Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το πλαίσιο των ΣΔΙΤ, (νόμος 3389/2005), προγραμματίστηκαν σημαντικές επενδύσεις για την ανάπτυξη και βελτίωση κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών, με τη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα. Προγραμματίστηκαν 327 νέες υποδομές σε όλη την Ελλάδα, μέσω 52 έργων ΣΔΙΤ. Ο συνολικός προϋπολογισμός τους ανερχόταν σε €5.7 δις. Τα έργα αυτά, τα οποία προβλεπόταν να πραγματοποιηθούν με χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο.

Κοινωνική Πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την περίοδο 2004-2008, οι κυβερνήσεις Καραμανλή μείωσαν την ανεργία, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για πραγματική βελτίωση των μισθών, ενίσχυσαν τα εισοδήματα των χαμηλοσυνταξιούχων και τα επιδόματα ανεργίας, μείωσαν τη φορολογική επιβάρυνση για τα μεσαία εισοδήματα και στήριξαν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Με τις πολιτικές αυτές ενισχύθηκε η οικονομική ανάπτυξη και η απασχόληση και στηρίχθηκαν τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

Φορολογική Πολιτική και Φορολογικά Έσοδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 2000, χωρίς να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές, τα έσοδα από την άμεση και την έμμεση φορολογία μειώθηκαν από 23,3% του ΑΕΠ στο 20,0% το 2003 και στο 19,6% το 2004. Υπήρξε μια συνολική απώλεια εσόδων της τάξης του 3,7% του ΑΕΠ.

Μεταξύ των ετών 2004 και 2008, παρά τις μεγάλες μειώσεις των φορολογικών συντελεστών στην άμεση φορολογία, τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 0,8% του ΑΕΠ. Αυτό υποδεικνύει μία ελαφρά βελτίωση των μηχανισμών είσπραξης των φόρων, καθώς δεν υπήρξαν απώλειες εσόδων από τη μείωση των φορολογικών συντελεστών.

Η Διεθνής Κρίση του 2008[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κυβέρνηση Καραμανλή κατά το 2008 κινήθηκε πριν εκδηλωθεί η δεύτερη και σοβαρότερη φάση της κρίσης, στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, ημέρα κατάρρευσης της Lehman, με μέτρα για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, τον έλεγχο των δημοσίων δαπανών, την εγγύηση των καταθέσεων, την προστασία των δανειοληπτών, την ενίσχυση της ρευστότητας και την προστασία των χαμηλοσυνταξιούχων, των ανέργων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.[εκκρεμεί παραπομπή] Παρά τα μέτρα αυτά όμως, η διεθνής κρίση έπληξε και την ελληνική οικονομία, προκαλώντας ύφεση και διεύρυνση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, ιδίως στο τελευταίο τρίμηνο του 2008 και κατά το 2009.

Η Δημοσιονομική Απογραφή και τα Στατιστικά Στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δημοσιονομική απογραφή του 2004, που αποτελούσε προγραμματική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας το 2004, πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία σε συνεργασία με την ΕΣΥΕ και παρουσίασε μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ της πραγματικότητας και των στοιχείων που είχε παρουσιάσει η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Επιπλέον, ελήφθησαν σημαντικά μέτρα για την ενίσχυση της αξιοπιστίας και της διαφάνειας των δημοσιονομικών στοιχείων, όπως η γενικευμένη έρευνα της ΕΣΥΕ για τα οικονομικά αποτελέσματα των φορέων της γενικής κυβέρνησης, η σύσταση διυπουργικής επιτροπής για τον ενδελεχή έλεγχο των προϋπολογισμών και ισολογισμών τους, η ένταξη των ειδικών λογαριασμών στον προϋπολογισμό, η συνεχής συνεργασία με τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας για τη βελτίωση της ακρίβειας των στοιχείων. Παρέμειναν προβλήματα ακρίβειας των στοιχείων, κυρίως σε σχέση με τις εκτός κρατικού προϋπολογισμού δαπάνες των φορέων της γενικής κυβέρνησης, αλλά αυτά θεωρούνται περιορισμένα[εκκρεμεί παραπομπή] σε σχέση με το παρελθόν.

Μεταξύ των άλλων, ως Υπουργός προώθησε τη φορολογική μεταρρύθμιση, με την οποία μειώθηκαν φορολογικοί συντελεστές επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, προώθησε τις αποκρατικοποιήσεις, αλλά και την απογραφή (που αποκάλυψε τα τεράστια ελλείμματα της περιόδου 2000-2004 και οδήγησε στην επιτήρηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση).[3][4]

Αναθεώρηση ΑΕΠ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2006, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας προχώρησε σε αναθεώρηση του ΑΕΠ, που οδήγησε κατ' επέκταση σε αναθεώρηση κρίσιμων δημοσιονομικών μεγεθών. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, η νέα μέτρηση του ΑΕΠ ήταν επιβεβλημένη με βάση τον Κανονισμό ΕΚ 2223/96 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ορίζει την ανανέωση των στοιχείων του ΑΕΠ ανά πενταετία και είχε ζητηθεί από την ΕΕ από το 2002[5], ενώ ο Γ. Αλογοσκούφης αναφέρθηκε επίσης σε πίεση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας με τελική προθεσμία μέχρι το Σεπτέμβριο του 2006.[6] Στην αναθεώρηση, που αναμενόταν να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 25,7% από το 2000, συνυπολογίστηκαν έρευνες για το εμπόριο, τις μεταφορές, τα ξενοδοχεία, τις κατασκευές, τα στοιχεία μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων καθώς και η απογραφή του 2001, ενώ συμπεριλήφθηκαν και παράνομες δραστηριότητες οι οποίες όμως αφορούσαν συνολικά το 0,7% του 25%.[5]

Απόκρυψη του πραγματικού δημοσιονομικού ελλείμματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιούσε το Υπουργείο Οικονομικών επί θητείας του Γιώργου Αλογοσκούφη, η Ελλάδα μείωσε το έλλειμμα στο 2,6% του ΑΕΠ, από 7,9% το 2004, ενώ παρουσιάστηκαν μείωση της ανεργίας, υψηλοί δείκτες ανάπτυξης και ανάκαμψη εισαγωγών και επενδύσεων.[7] Τα εν λόγω στοιχεία αποδείχτηκαν όμως ψευδή[8][9][10][11][12], καθώς έκθεση της Eurostat το 2008 έδειξε ότι το έλλειμμα έχει ξεπεράσει το 4.8% του ΑΕΠ, τριπλάσιο των προβλέψεων του Υπουργείου Οικονομικών. Η ΕΕ ξεκίνησε τότε να πιέζει την κυβέρνηση να πάρει άμεσα μέτρα για τη μείωση του, καθώς οι απαιτήσεις της Ευρωζώνης για την Ελλάδα προέβλεπαν έλλειμμα της τάξεως του <3%.[13] Η τελευταία έκθεση της Eurostat, που αφορούσε τη πολιτική του Γιώργου Αλογοσκούφη, έφτασε στις αρχές του 2010. Το έλλειμμα του 2009 τελικώς άγγιξε το 13.6% του ΑΕΠ, ενώ υπήρχαν ταυτόχρονα επιφυλάξεις για τη ποιότητα των οικονομικών στοιχείων που δηλώνονταν απ'την Ελλάδα τη πενταετία μεταξύ 2004-2009.[14] Την ίδια εποχή πρωτο-χρησιμοποιήθηκε ο όρος "Greek statistics" από Ευρωπαικά μέσα ενημέρωσης, ο οποίος ειρωνεύεται τη γνησιότητα των στοιχείων που παρέθετε η Ελλάδα για την οικονομική της πορεία.[11]

Ο Γιώργος Αλογοσκούφης κατηγορήθηκε έντονα για απόκρυψη του πραγματικού ελλείμματος και για ψευδή στοιχεία λίγο πριν τη συντριβή της Νέας Δημοκρατίας στις βουλευτικές εκλογές του 2009. Ο ίδιος υποστηρίζει από τότε πλήρως τη πολιτική που ακολούθησε αλλά ουδέποτε δόθηκαν ουσιαστικές εξηγήσεις απ'τον ίδιο για το πως οδηγήθηκε το έλλειμμα της Ελλάδας σε τόσο υψηλά επίπεδα.[11]

Υπουργία Γιάννη Παπαθανασίου (2009)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπουργοί Οικονομίας και Οικονομικών 2002-2009[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα Έναρξη Θητείας Λήξη Θητείας Κυβέρνηση Σχόλια
Νίκος Χριστοδουλάκης 21 Μαρτίου 2002 10 Μαρτίου 2004 Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Σημίτη 2000 Σύσταση του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών (21.3.2002)[1]
Γιώργος Αλογοσκούφης 10 Μαρτίου 2004 19 Σεπτεμβρίου 2007 Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Α. Καραμανλή 2004
19 Σεπτεμβρίου 2007 8 Ιανουαρίου 2009 Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Α. Καραμανλή 2007
Γιάννης Παπαθανασίου 8 Ιανουαρίου 2009 7 Οκτωβρίου 2009 Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Α. Καραμανλή 2007

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Προεδρικό Διάταγμα 81, ΦΕΚ 57 - 21.03.2002 στις 28.03.2002, Συγχώνευση των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών
  2. 2,0 2,1 2,2 «European Economy - European Commission». ec.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  3. «Εξηγήσεις Αλογοσκούφη για απογραφή, στοιχεία Eurostat και καταγραφή αμυντικών δαπανών». In.gr. 6 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  4. Τσουπαρόπουλος, Κ. (2 Απριλίου 2005). «Ελευθεροτυπία - Απογραφή - επιτήρηση - ΦαΠΑ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)
  5. 5,0 5,1 McDonald, Robert (Νοέμβριος 2006). «ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΕΣΥΕ ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΝΤΟΠΥΡΑΚΗ». «Οικονομική Επιθεώρηση». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-29. https://web.archive.org/web/20070929132018/http://www.statistics.gr/gr_tables/InterviewOikonimikiEpithewrisi.pdf. Ανακτήθηκε στις 2016-06-23. 
  6. «Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών - Ενημέρωση για τα αποτελέσματα των Συμβουλίων EUROGROUP και ECOFIN». 12 Οκτωβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)
  7. «Greece's government deficit back below 3% GDP: Council closes procedure» (PDF). europa.eu. COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION. 5 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  8. «Υπό κοινοτικό έλεγχο η αναθεώρηση του ΑΕΠ για τη μείωση του ελλείμματος». In.gr. 27 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  9. «Ελλειμμα πάνω από 3% του ΑΕΠ παραδέχεται τώρα o Αλογοσκούφης». www.ekathimerini.gr. 19 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  10. Λακόπουλος, Γιώργος (22 Απριλίου 2011). «Γιατί καυγαδίζουν στη ΝΔ για την απογραφή του 2004;». Protagon.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  11. 11,0 11,1 11,2 Ραβανός, Άρης (21 Φεβρουαρίου 2010). «Τα «greek statistics» του Αλογοσκούφη». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  12. Τσώλης, Ζώης (12 Μαρτίου 2006). «Αλλοθι λιτότητας η απογραφή που διέσυρε διεθνώς την Ελλάδα». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  13. «Το έλλειμμα του 2008 φέρνει νέα μέτρα». news.kathimerini.gr. 11 Απριλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
  14. Παπαστάθης, Αργύρης (22 Απριλίου 2010). «Eurostat: Mεγαλύτερο έλλειμμα και χρέος το 2009 αλλά και με πολλούς αστερίσκους». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016.