Μπεκίρ Τσομπάν-ζαντέ
| Μπεκίρ Τσομπάν-ζαντέ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Bekir Çoban-zade (Τουρκικά Κριμαίας) |
| Γέννηση | 27 Μαΐου 1893 Μπιλοχίρσκ |
| Θάνατος | 13 Οκτωβρίου 1937 Μπακού |
| Συνθήκες θανάτου | θάνατος από μη φυσικά αίτια |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ρωσική Αυτοκρατορία Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αζέρικα Κριμαϊκή γλώσσα |
| Εκπαίδευση | Doctor of Sciences in Philology |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | γλωσσολόγος ποιητής |
| Εργοδότης | Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μπακού |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Μπεκίρ Βαάπ ογλού Τσομπάν-ζαντέ (προφέρεται tʃobanzade, ρωσικά : Беки́р Ваа́пович Чоба́н-заде́; 27 Μαΐου (ιουλιανό ημερολόγιο 15 Μαΐου) 1893 – 13 Οκτωβρίου 1937) ήταν Κριμαίος Τάταρος ποιητής και καθηγητής τουρκικών γλωσσών καθώς και ένα από τα θύματα της Μεγάλης Εκκαθάρισης.
Εν τω μέσω μιας επιτυχημένης ακαδημαϊκής σταδιοδρομίας, σε ηλικία 44 ετών, ο Μπεκίρ Τσομπάν-ζαντέ συνελήφθη από τις σοβιετικές αρχές για υποτιθέμενες ανατρεπτικές δραστηριότητες κατά του κράτους και καταδικάστηκε σε θάνατο. Τα γραπτά του έχουν σωθεί. Η ποίησή του, ειδικότερα, συνεχίζει να χαίρει δημοτικότητας στο κοινό των Τατάρων της Κριμαίας.
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μπεκίρ Τσομπάν-ζαντέ γεννήθηκε από μια οικογένεια ταπεινής καταγωγής σε ένα χωριό κοντά στο Μπιλοχίρσκ της Κριμαίας. Μόλις γεννήθηκε, διαπίστωσαν ότι το ένα του μάτι ήταν κόκκινο. Ο πατέρας του Τσομπάν-ζαντέ ήταν βοσκός (çoban στην κριμαϊκή ταταρική γλώσσα σημαίνει βοσκός) και ολόκληρο επώνυμό του σημαίνει γιος βοσκού. Ως νεαρό αγόρι, βοηθούσε τον πατέρα του στην εκτροφή των προβάτων και αυτές οι πρώτες εμπειρίες στην εξοχή άφησαν μια έντονη εντύπωση στο ευαίσθητο αγόρι. Πολλά από τα ποιήματά του είναι γεμάτα με περιγραφές ποιμενικών σκηνών της Κριμαίας. Έλαβε την πρώτη του εκπαίδευση στην Κριμα και την Κωνσταντινούπολη . Το 1916, πήγε στη Βουδαπέστη για να γραφτεί στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Pázmány Péter και έλαβε τον διδακτορικό τίτλο σπουδών του το 1919. Αφού επέστρεψε στην Κριμαία, δίδαξε κριμαϊκή ταταρική γλώσσα και λογοτεχνία στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Συμφερόπολης (Aqmescit) και αργότερα, το 1922, δέχτηκε την έδρα της τουρκολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κριμαίας (το οποίο είναι σήμερα γνωστό ως Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ταυρίντα). Στις αρχές του 1925, μετακόμισε στο Αζερμπαϊτζάν για να γίνει καθηγητής τουρκολογίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μπακού. Τον διέκρινε μια αξιοσημείωτη ευχέρεια με γλώσσες.
Τον Ιανουάριο του 1937, ο Τσομπάν-ζαντέ τέθηκε σε άδεια άνευ αποδοχών μετά από εντολή της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών και στη συνέχεια συνελήφθη. Κατά τη διάρκεια μιας δίκης η οποία κράτησε 20 λεπτά, κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε στις 13 Οκτωβρίου του 1937. Είκοσι χρόνια μετά τον θάνατό του, βγάζοντας απόφαση μετά από έφεση της συζύγου του Τσομπάν-ζαντέ, ένα στρατιωτικό δικαστήριο της ΕΣΣΔ αντέστρεψε την απόφαση εναντίον του. Το δικαστήριο δήλωσε ότι οι κατηγορίες εναντίον του Τσομπάν-ζαντέ ήταν αβάσιμες.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Άλλες πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Τσομπάν-ζαντέ και για δείγματα της ποίησής του, ανατρέξτε στον ιστότοπο της Διεθνούς Επιτροπής για την Κριμαία.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Bekir Chobanzade στο Wikimedia Commons- Fond Bekir Çoban-zade
- Διεθνής Επιτροπή για την Κριμαία
- Ένας ποιητής της ταταρικής κριμαϊκής και μελετητής της τουρκική «Bekir Sidki Cobanzade». web.archive.org. 18 Φεβρουαρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2021.
|