Μιθρένης Α΄ της Αρμενίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μιθρένης Α΄ της Αρμενίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση4ος αιώνας π.Χ.
Θάνατος317 π.Χ.
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Οικογένεια
ΤέκναΟρόντης Γ΄ της Αρμενίας
ΓονείςΟρόντης Β΄ της Αρμενίας[1]
ΟικογένειαΔυναστεία των Οροντιδών[1]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμασατράπης
Γκαγκίκ Β΄ της Αρμενίας

O Μιθρένης Α΄ ή Μιθρίνης ήταν Πέρσης διοικητής της φρουράς στην ακρόπολη των Σάρδεων.[2][3][4][5][6][7] Σύμφωνα με τον Κύριλ Τουμάνοφφ, ήταν μέλος της δυναστείας των Οροντιδών, Περσικής καταγωγής.[8][9][10] Ο Βάλντεμαρ Χέκελ από την άλλη θεωρεί τον Μιθρένη ως Πέρση ευγενή άγνωστης καταγωγής.[11] Έπειτα από τη Μάχη του Γρανικού ο Μιθρένης παραδόθηκε οικειοθελώς στον Αλέξανδρο Γ΄ τον Μεγάλο, ο οποίος τού συμπεριφέρθηκε με μεγάλη διάκριση. Ο Μιθρένης ήταν παρών στο Μακεδονικό στρατόπεδο έπειτα από τη Μάχη της Ισσού και ο Αλέξανδρος Γ΄ διέταξε αρχικά εκείνον να επισκεφθεί την αιχμάλωτη οικογένεια τού Δαρείου Γ΄ και να τους διαβεβαιώσει, ότι ο Δαρείος Γ΄ ήταν ζωντανός· μετά όμως ο Μακεδόνας βασιλιάς άλλαξε γνώμη και έστειλε τον Λεοννάτο αντί αυτού.[12] Πολέμησε υπέρ τού Αλεξάνδρου Γ΄ στην Μάχη των Γαυγαμήλων (331 π.Χ.) και για ειρωνεία της τύχης, πολεμούσε έναν στρατό που περιελάμβανε τον πατέρα του Ορόντη Β΄ Σατράπη της Αρμενίας ο οποίος έπεσε σε εκείνη την μάχη. Έπειτα ο Μακεδόνας βασιλιάς τον έθεσε Σατράπη της Αρμενίας.[13][14][15]

Χάρτης της (Μεγάλης) Αρμενίας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξαφανίζεται από τις ιστορικές καταγραφές έπειτα από την τοποθέτησή του αυτή και η μετέπειτα μοίρα του είναι άδηλη. Δεν γνωρίζουμε αν κατάφερε να αναλάβει την Αρμενία. Σύμφωνα με τον Κ. Κούρτιο Ρούφο, στον λόγο του στην Εκατόμπυλο (Κούμις βόρειας Περσίας) το 330 π.Χ. ο Αλέξανδρος Γ΄ αναφέρθηκε στην Αρμενία, ως την περιοχή που κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες. Αυτό σημαίνει, ότι ο Μιθρένης κατάφερε να την καταλάβει.[16] Από την άλλη ο ιστορικός Ιουστίνος παραθέτει από τον Πομπήιο Τρόγο έναν λόγο τού Μιθριδάτη ΣΤ΄ τού Πόντου, στον οποίο ο Αλέξανδρος Γ΄ δεν αναφέρει την Αρμενία.[17]

Ο ιστορικός Π. Ε. Δέξιππος παραθέτει την Καρμανία ως σατραπεία τού Νεοπτόλεμου έπειτα από το τέλος τού Αλεξάνδρου Γ΄, όμως ο Διόδωρος Σικελιώτης και ο Ιουστίνος αναφέρουν τον Τληπόλεμο ως σατράπη της.[18][19][20][21] Ο Α. Γκ. Ρόος κάνει την εξής διόρθωση: η Καρμανία δόθηκε στον Τληπόλεμο και η Αρμενία στον Νεοπτόλεμο. Οι Π. Γουΐτλυ και Β. Χέκελ βρίσκουν θεωρούν, ότι το κείμενο τού Δέξιππου από λάθος γραφέα γράφει "Νεοπτόλεμος", αντί τού όμοιου "Τληπόλεμος".[22] Φαίνεται, ότι ο Νεοπτόλεμος -μετά το τέλος τού Αλεξάνδρου Γ΄- εκστράτευσε στην Αρμενία, αλλά το αξίωμά του εκεί είναι ασαφές: ίσως ήταν στρατηγός αντί σατράπης.[23][24] Ο Νεοπτόλεμος στην Αρμενία κατάφερε να δημιουργήσει μόνο αναστάτωση, που δηλώνει, ότι δεν ήταν συνεργάσιμος με κάποιον υπάρχοντα σατράπη.[25][26]

Ο Διόδωρος και ο Πολύαινος ο ρήτορας αναφέρουν κάποιον Ορόντη, σατράπη της Αρμενίας κατά τον Β΄ Πόλεμο των Διαδόχων.[27][28] Ο πρώτος αναφέρει, ότι ο Ορόντης ήταν φίλος τού Πευκέστα.[29] Ο Εδ. Άνσον και ο Β. Χέκελ ταυτίζουν τον σατράπη αυτόν με εκείνον, που πολέμησε για τον Δαρείο Γ΄ στα Γαυγάμηλα και πως ο Μιθρένης ίσως χάθηκε σε μία ανεπιτυχή προσάθεια κατάληψης της Αρμενίας από τον Ορόντη.[30][31]

Άλλη άποψη διατυπώνει ο Ν. Γ. Λ. Χάμμοντ, ότι δηλ. η Αρμενία ήταν ήδη υποταγμένη, όταν ο Μιθρένης εστάλη από τη Βαβυλώνα εκεί το 331 π.Χ.· ότι ο Μιθρένης ανέλαβε τη σατραπεία στο όνομα τού νέου Μακεδονικού καθεστώτος και ότι τον άφησε στη σατραπεία ο Περδίκκας, όταν το 323 π.Χ. κράτησε μερικούς σατράπες στις σατραπείες τους. Το 317 ο Μιθρένης δεν ήταν πια σατράπης, αλλά αντικαταστάθηκε από τον Ορόντη. Ο Ν. Χάμμοντ σημειώνει, πως ο Στράβων περιγράφει τη σατραπεία της Αρμενίας ως μικρή σε σχέση με την Αρμενία υπό τον Αρταξία Α΄.[32] Με βάση αυτό ο Χάμμοντ εκτιμά, ότι η εξουσία τού Μιθρένη δεν θα εκτεινόταν πέρα της Λίμνης Βαν.[33]

Έπειτα από το τέλος τού Νεοπτόλεμου και κατά τις διαμάχες μεταξύ των διαδόχων φαίνεται, πως ο Μιθρένης επέστρεψε στην προγονική του έδρα και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς.

Μία από τις περιγραφές τού ιεροθεσίου Νέμρουτ δείχνει τη γενεαλογία τού Αντιόχου Α΄ της Κομμαγηνής. Ενός προγόνου του το όνομα είναι -άνης με το προηγούμενο γράμμα δυσδιάκριτο: είναι ο γιος τού Αροάνδα Β΄, ο οποίος ταυτίζεται με τον Ορόντη Β΄ διοικητή στη μάχη των Γαυγάμηλων από τους ιστορικούς Κ. Ι. Μπέλοχ και Χ. Μπρίγιντερ (όχι όμως από τον Φ. Κ. Ντέρνερ). Ο Ε. Χόνιγκμανν ερμηνεύει το γράμμα ως -ρ-, δηλ. Μιθράνης, όμως οι Φ. Κ. Ντέρνερ, Ι. Χ. Γιούνγκ και Χ. Μπρίγιντερ το ερμηνεύουν ως -δ-, -δάνης.

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ίσως γιος του να ήταν ο:

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Κιρίλ Τουμάνοφ: «Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle» (Γαλλικά) Ρώμη. 1990. σελ. 394.
  2. Briant, Pierre (2012). Alexander the Great and His Empire: A Short Introduction. Princeton University Press. σ. 113
  3. Anson, Edward M. (2014). Alexander's Heirs: The Age of the Successors. John Wiley & Sons
  4. Herrmann, J.; Zurcher, E., eds. (1996). History of Humanity: From the seventh century B.C. to the seventh century A.D. UNESCO. σ. 170
  5. Curtis, John E.; Tallis, Nigel, eds. (2005). Forgotten Empire: The World of Ancient Persia. University of California Press. σ. 17
  6. Waldemar Heckel (2005). The Marshals of Alexander's Empire. Routledge. σ. 92
  7. Chaumont, M. L. (1986). "ARMENIA AND IRAN ii. The pre-Islamic period". Encyclopaedia Iranica, Τομ. 2, Fasc. 4. σσ. 418–438
  8. Cyril Toumanoff (Georgetown University Press, 1963; Studies in Christian Caucasian History, part III. The Orontids of Armenia. ). σσ. 278-290
  9. Cyril Toumanoff (Georgetown University Press, 1963; Studies in Christian Caucasian History, part III. The Orontids of Armenia. ). σ. 278
  10. Toumanoff, Cyril (1959). "INTRODUCTION TO CHRISTIAN CAUCASIAN HISTORY (The Formative Centuries (IVth-VIIIth))". 15: 27
  11. Waldemar Heckel (2006). "Mithrenes (Mithrines, Mithrinnes)". Who's who in the age of Alexander the Great: prosopography of Alexander's empire. Blackwell Publishing
  12. Κόιντος Κούρτιος Ρούφος, Histories of Alexander the Great, iii. 12
  13. Φλάβιος Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβαση, Γ΄ 16
  14. Curtius, Histories of Alexander the Great, v. 1.44
  15. https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/17D*.html
  16. Curtius, Histories of Alexander the Great, vi. 3
  17. Ιουστίνος, Epitoma Historiarum Philippicarum Pompei Trogi, xxxviii. 7
  18. https://www.tertullian.org/fathers/photius_03bibliotheca.htm
  19. https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/18A*.html
  20. https://www.attalus.org/translate/justin1.html
  21. Justin (2011). Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus: Volume II: Books 13-15: The Successors to Alexander the Great. Translation and appendices by J.C. Yardley, commentary by Pat Wheatley and Waldemar Heckel. Oxford University Press. σ. 116
  22. Justin (2011). Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus: Volume II: Books 13-15: The Successors to Alexander the Great. Translation and appendices by J.C. Yardley, commentary by Pat Wheatley and Waldemar Heckel. Oxford University Press. σ. 116
  23. https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Eumenes*.html
  24. Waldemar Heckel (2006). "Neoptolemus [2], (Neoptolemos)". Who's who in the age of Alexander the Great: prosopography of Alexander's empire. Blackwell Publishing
  25. https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Eumenes*.html
  26. Waldemar Heckel (2006). "Neoptolemus [2], (Neoptolemos)". Who's who in the age of Alexander the Great: prosopography of Alexander's empire. Blackwell Publishing
  27. https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/19B*.html
  28. https://www.attalus.org/translate/polyaenus4B.html
  29. https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/19B*.html
  30. Waldemar Heckel (2006). "Orontes". Who's who in the age of Alexander the Great: prosopography of Alexander's empire. Blackwell Publishing
  31. Edward Anson (2014). "The funeral games begin". Alexander's Heirs: The Age of the Successors. Wiley Blackwell. σ. 50
  32. https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Strabo/11N*.html
  33. N. G. L. Hammond (1996). "Alexander and Armenia". Phoenix. 50 (2): 130–137

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Arrian, The Anabasis of Alexander, iii. 16
  • Curtius, Histories of Alexander the Great, v. 1.44
  • Diodorus Siculus, Bibliotheca historica, xvii. 64.6
  • Curtius, Histories of Alexander the Great, vi. 3
  • Justin, Epitoma Historiarum Philippicarum Pompei Trogi, xxxviii. 7
  • Photius, Bibliotheca, cod. 82